“Nhất Chi Phương” là biệt hiệu mà các thầy, cô giáo và học sinh Trường Tiểu học và THCS Lê Quý Đôn, xã Độc Lập (Hưng Hà) đặt cho cô Nguyễn Thị Phương, giáo viên bộ môn Ngữ văn, Lịch sử - Địa lý của trường bằng sự ngưỡng mộ và trân trọng. Với 31 năm trong nghề dạy học, cô Phương đã khéo léo vận dụng kiến thức lịch sử địa phương sáng tác các hoạt cảnh, thơ ca, tiểu phẩm cho học sinh hóa thân thành nhân vật để phát huy năng lực tự học, từng bước đưa di sản vào giảng dạy, khơi nguồn cảm hứng để các em chủ động lĩnh hội kiến thức, bồi đắp tình yêu quê hương đất nước.  

Có mặt tại phòng học tổ chức dạy chuyên đề của cô giáo Nguyễn Thị Phương, chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng bởi cách trang trí khoa học, hấp dẫn của cô. Cả không gian tràn ngập những áng thơ ca với 13 tờ báo tường và hơn 1.000 câu thơ do cô Phương sáng tác được giáo viên và học sinh chắp bút bằng những nét chữ mềm mại, uyển chuyển tô đẹp thêm cho không gian lớp học, tạo hứng thú cho các em học sinh tham gia. 

Giờ học chuyên đề “Hướng về nhà bác học Lê Quý Đôn” dưới sự dẫn dắt của cô Phương diễn ra rất sôi nổi với các phần thi gồm: Báo cáo kết quả chuyến thăm thực địa khám phá trải nghiệm về di tích lịch sử danh nhân văn hóa, nhà bác học Lê Quý Đôn, sân khấu hóa các hoạt động giao lưu, đối thoại, phỏng vấn, gặp gỡ nhân vật… 

Em Nguyễn Thu Uyên, lớp 8C cho biết: Được nghe cô Phương giảng dạy chúng em như chìm đắm trong không gian của di sản văn hóa thông qua những tiểu phẩm kịch, tranh ảnh và video... Chúng em rất thích thú vì như được tận mắt chứng kiến những giai đoạn lịch sử và tiểu sử của nhà bác học Lê Quý Đôn cùng gia tài đồ sộ mà ông đã để lại cho kho tàng văn hóa Việt Nam, em càng thêm quý trọng và ngưỡng mộ tâm, tài của cụ Lê Quý Đôn. Từ đó khơi nguồn cho chúng em tiếp tục cố gắng học tập, rèn luyện xứng đáng với vùng đất của nhà bác học.

Trước đây, cô Phương từng có 6 năm dạy học môn Tiếng Việt bên nước Lào, năm 2018 cô được điều chuyển về dạy học tại trường mang tên nhà bác học Lê Quý Đôn. Sinh ra trên quê hương có nhiều di sản văn hóa, cô Phương luôn trăn trở với việc giữ gìn, trao truyền những giá trị văn hóa của các danh nhân cho thế hệ sau. 

Kể về lần đầu thực hiện chuyên đề dạy học gắn với di sản văn hóa, cô giáo Nguyễn Thị Phương chia sẻ: Khi được nhận nhiệm vụ thực hiện chuyên đề dạy học gắn với di sản văn hóa cấp tỉnh trong thời gian khoảng 60 phút tôi cảm thấy vô cùng khó khăn vì chưa có trong tiền lệ trong giảng dạy, không có giáo trình hướng dẫn. Vì thế, tôi đã nghiên cứu, thu thập thông tin bằng nhiều hình thức về cụ Lê Quý Đôn. Tôi nghĩ việc xây dựng bài giảng bằng hình thức sân khấu hóa là hình thức truyền tải thông tin, kiến thức một cách sinh động nhất, dễ nhớ nhất. Lúc đầu tôi sáng tác tập thơ Lê Quý Đôn, sau đó xây dựng hoạt cảnh về giới thiệu di tích lịch sử Lê Quý Đôn, thân thế sự nghiệp và những bộ sách quý giá của cụ bằng những lời thơ cô đọng. Tôi mong muốn qua những chuyên đề như thế này sẽ bồi dưỡng tinh thần yêu nước cho thế hệ học sinh.

Cô giáo Nguyễn Thị Sinh, Tổ trưởng tổ KHXH, Trường Tiểu học và THCS Lê Quý Đôn cho biết: “Trong quá trình giảng bài, cô Phương luôn liên hệ với thực tiễn cuộc sống, khéo léo gửi gắm những thông điệp, tình yêu thương, những bài học làm người, tư tưởng sống tích cực tới học sinh, hướng cho học trò của mình biết cách sống đúng, sống đẹp qua những tác phẩm. Đồng thời, cô kết hợp việc sử dụng công nghệ thông tin, trình chiếu các video, những câu chuyện, hình ảnh đẹp trong cuộc sống. Nhờ đó, mỗi tiết học do cô đứng lớp đều trở nên hấp dẫn, sôi nổi, tạo không khí hào hứng, được học sinh đón chờ. Nhờ áp dụng phương pháp mới vào giảng dạy nên chất lượng và kết quả học tập của học sinh mỗi ngày một nâng lên. Bản thân cô Phương đã đạt giải nhất hội giảng 20/11/2023 và thực hiện chuyên đề cấp huyện xếp loại xuất sắc, chuyên đề cấp tỉnh được đánh giá cao”. 

Những áng thơ cổ, những điển tích hay không chỉ được truyền dạy qua những bài giảng trên lớp mà các em ở đây còn được trải nghiệm ngay tại khu lưu niệm nhà bác học Lê Quý Đôn của địa phương. Tại đây, cô Phương đã hướng dẫn các em thuyết trình song ngữ, múa chèo, hát chèo do chính cô Phương đạo diễn và soạn thảo nên các em rất hứng thú tham gia. Từng tốp học sinh chia nhóm cùng thảo luận, chọn ra nội dung thể hiện, đồng thời rèn luyện kỹ năng thuyết trình, thay mặt nhóm giới thiệu về di tích mà các em vừa được trải nghiệm. 

Em Nguyễn Diệu Ân, lớp 8B phấn khởi chia sẻ: Khi được nghe cô Phương thuyết trình về di sản văn hóa của địa phương mình chúng em dễ hiểu và lắng đọng trong tâm trí của mình. Những tiết học ngoại khóa giúp chúng em tìm hiểu về những nguồn cội, những truyền thống, kho tàng kiến thức của ông cha ta để lại. Từ đây, chúng em có thể tự hào giới thiệu cho các bạn bè về di tích lịch sử quê hương em.

Để có những buổi ngoại khóa ấn tượng, cô Phương đã tập hợp từng nhóm học sinh phân chia các vai diễn, các hoạt cảnh và lồng ghép âm nhạc để thu hút sự tò mò, hiếu học của các em. Không chỉ khơi dậy niềm yêu thích văn chương trong mỗi học sinh bằng những câu thơ ca ngợi tinh thần hiếu học, trí tuệ lỗi lạc của nhà bách khoa tri thức, cô còn soạn lời cho các làn điệu chèo mượt mà hay những ca khúc hiện đại, tạo sự hứng thú cho học sinh trong mỗi giờ lên lớp. 

Cô Phương chia sẻ: Có những hôm tôi thức đến 1 - 2 giờ sáng mới sáng tác xong một tác phẩm hoạt cảnh hoặc lời bài hát về nhà bác học Lê Quý Đôn với mong muốn truyền cảm hứng từ những câu thơ, tiểu phẩm về các danh nhân giúp các em hiểu sâu, nhớ lâu. Điểm nhấn của giờ học ngoại khóa là sự kết hợp giữa giáo dục nhà trường với giáo dục địa phương để từng bước sử dụng di sản, đưa những cái đời thường, gần gũi vào trong bài học giúp các em sẽ thấy tiết học nhẹ nhàng, thoải mái hơn. 

Ông Nguyễn Đình Anh, Hiệu trưởng Trường Tiểu học và THCS Lê Quý Đôn: “Cô Phương là người tiên phong trong hoạt động chuyển đổi số trong giảng dạy của nhà trường và vận dụng sáng tạo phương pháp dạy học trong hoạt động ngoại khóa để phát huy phẩm chất năng lực của học sinh. Không chỉ giỏi chuyên môn, cô Phương còn là cô giáo mẫu mực, tâm huyết với các hoạt động của nhà trường. Ngoài ra cô còn có trên 200 bài giảng trên nền tảng Youtube bao gồm: phim ngắn, phim hoạt hình, sáng tác thơ, ngâm thơ… gắn liền với di sản văn hóa. Năm học 2022 - 2023, cô Phương đã đóng góp 2 công trình dự thi cuộc thi: Sáng tạo Khoa học, Công nghệ và Kỹ thuật do tỉnh Thái Bình phát động; cố vấn 1 đề tài cho học sinh tham gia cuộc thi “Sáng tạo Thanh thiếu niên nhi đồng” cấp tỉnh năm 2023; tham gia 102 sáng kiến về cuộc thi một triệu sáng kiến của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, sáng tác 5 truyện ngắn và 1 tiểu thuyết về văn học Việt Nam. Cô là giáo viên điển hình của huyện trong việc ứng dụng di sản văn hóa vào giảng dạy trong trường học”. 

Nhìn những chồi non đang từng ngày trưởng thành, ánh mắt cô Phương không giấu nổi niềm tự hào, niềm vui, hạnh phúc bởi hạt giống văn học, tình yêu quê hương cô gieo mầm đã đơm hoa kết trái, từng bước hình thành một thế hệ sống có trách nhiệm, có tự tin để tiếp bước cha ông xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. 

Nội dung: THANH THỦY

Đồ họa: THANH TÙNG
Trình bày: HỒNG NHUNG