Chia sẻ về lịch sử xây dựng và trưởng thành của ngành Công Thương nói chung, lĩnh vực công nghiệp của tỉnh nói riêng, đồng chí Trần Huy Quân, Giám đốc Sở Công Thương cho biết: Trong suốt chặng đường 75 năm xây dựng, đổi mới và phát triển, ngành Công Thương Thái Bình luôn nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Công nghiệp, Bộ Thương mại (nay là Bộ Công Thương), các ban, ngành trung ương, của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, các huyện, thành phố và nhân dân trong tỉnh. Ở mỗi thời kỳ phát triển, công nghiệp Thái Bình đều để lại những dấu ấn quan trọng để khi nhắc tới, các tầng lớp nhân dân và cán bộ, công chức của ngành đều thấy tự hào.

Thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp (1946 - 1954), công nghiệp của tỉnh còn sơ khai, quy mô nhỏ, chủ yếu tập trung sản xuất nông cụ phục vụ sản xuất nông nghiệp và kinh doanh; vận chuyển vũ khí, lương thực, thực phẩm phục vụ nhiệm vụ chống thực dân, phong kiến.

Những năm 1954 - 1959, hòa bình lập lại ở miền Bắc, toàn tỉnh tập trung cải tạo công thương nghiệp. Đây là giai đoạn Thái Bình cùng cả nước dốc sức cho phát triển kinh tế, chuẩn bị nguồn lực phục vụ cách mạng giải phóng dân tộc. Toàn tỉnh đã thành lập được 82 HTX thủ công nghiệp, 35 tổ hợp tác sản xuất với trên 26.600 thợ thủ công... Thương nghiệp quốc doanh được hình thành, gắn kết chặt chẽ với cơ sở sản xuất thực hiện nhiệm vụ thu mua, phân phối vật tư nguyên liệu, hàng hóa cho sản xuất và tiêu dùng của nhân dân trong tỉnh.

Giai đoạn 1960 - 1975 đất nước vừa có hòa bình vừa có chiến tranh, công nghiệp Thái Bình tiếp tục được củng cố và phát triển. Đến năm 1965, cả tỉnh đã có 26 xí nghiệp quốc doanh và HTX sản xuất công nghiệp; mậu dịch quốc doanh và HTX mua bán được thành lập từ tỉnh đến xã, phường, thị trấn giữ vai trò chủ đạo trong lưu thông phân phối hàng hóa. Từ năm 1965, cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta ngày càng cam go, quyết liệt, để bảo đảm sức người, sức của phục vụ kháng chiến, hoạt động sản xuất, kinh doanh trong tỉnh tiếp tục được củng cố, không để đứt quãng và không ngừng mở rộng.

Sau đại thắng mùa xuân năm 1975, Thái Bình cùng cả nước bước vào thời kỳ hàn gắn vết thương chiến tranh, tái thiết đất nước. Giai đoạn 1976 - 1985, công nghiệp của tỉnh tiếp tục được sắp xếp, củng cố lại theo hướng sản xuất lớn xã hội chủ nghĩa. Nhà máy Đay trung ương tại Thái Bình, Xí nghiệp Xe đạp, Nhà máy Xi măng được xây dựng; 109 HTX thủ công nghiệp được hình thành; các ngành nghề truyền thống như dệt, thêu, đúc, rèn, chạm bạc... được khôi phục và phát triển rực rỡ. Cùng với đó, hoạt động khoan thăm dò dầu khí tại khu vực huyện Tiền Hải được Liên Xô giúp đỡ, hợp tác thực hiện. Sản xuất công nghiệp trên địa bàn nhờ đó cũng phát triển mạnh, giá trị sản xuất công nghiệp chiếm từ 16 - 17% tổng sản phẩm của tỉnh, góp phần ổn định, nâng cao đời sống nhân dân và phát triển kinh tế  - xã hội của tỉnh.

Bước vào thời kỳ thực hiện công cuộc đổi mới đất nước theo tinh thần Nghị quyết Đại hội VI của Đảng, từ năm 1986 đến năm 1995, công nghiệp Thái Bình tập trung khai thác tiềm năng, thế mạnh về nguyên liệu và lao động của địa phương, sản xuất phát triển mạnh mẽ với sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế trong và ngoài nước. Công nghệ được đổi mới, tiên tiến, hiện đại hơn, hình thành một số ngành, sản phẩm mũi nhọn có sức cạnh tranh, tạo sức bật mới, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế với tốc độ cao.

Từ năm 1996 đến nay, tiếp tục thực hiện chủ trương phát triển kinh tế nhiều thành phần, cùng với đổi mới công tác quản lý, thực hiện cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, công nghiệp tập trung, nghề và làng nghề được quan tâm phát triển. Giai đoạn 1996 - 2005, giá trị sản xuất công nghiệp tăng 11,45%/năm; giai đoạn 2006 - 2010, tăng 25,4%/năm; giai đoạn 2011 - 2015, tăng bình quân 21%/năm. Đặc biệt, từ năm 2016 đến nay, với nhiều giải pháp chủ động cơ cấu lại các ngành sản xuất công nghiệp, cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh được đẩy mạnh, tăng cường xúc tiến thu hút đầu tư và tập trung hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, mở rộng thị trường, Thái Bình đã tạo cú hích cho sự phát triển, làm cho bức tranh ngành Công Thương thêm khởi sắc.

Hiện nay, toàn tỉnh thành lập được 46 cụm công nghiệp với tổng diện tích 2.353,6ha; duy trì, phát triển 247 làng nghề ở các địa phương tạo mạng lưới sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp rộng khắp, thu hút được hàng nghìn doanh nghiệp vào hoạt động ở các ngành hàng: dệt may, sản xuất linh kiện ô tô, đóng tàu, phụ kiện điện thoại di động, cơ khí chế tạo, điện tử - tin học, sản xuất máy và phụ kiện máy nông nghiệp... tạo ra sản phẩm có hàm lượng công nghệ và giá trị gia tăng cao. Năm 2017, Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập Khu kinh tế Thái Bình có diện tích hơn 30.000ha trên địa bàn hai huyện Thái Thụy, Tiền Hải. Hiện nay, Khu kinh tế Thái Bình đã và đang thu hút nhiều tập đoàn, doanh nghiệp với những dự án lớn vào đầu tư. Một số dự án tiêu biểu có thể kể đến như dự án xây dựng Trung tâm Điện lực Thái Bình tại xã Mỹ Lộc (Thái Thụy) với hai nhà máy, tổng công suất 1.800MW, dự kiến doanh thu đạt 15.000 tỷ đồng/năm và nộp ngân sách nhà nước khoảng 1.500 tỷ đồng/năm. Dự án điện gió với công suất dự kiến 70MW, được chia thành hai giai đoạn quy hoạch, hiện UBND tỉnh đã đồng ý cho 2 nhà đầu tư triển khai nghiên cứu, thực hiện; 3 nhà đầu tư đang đề nghị UBND tỉnh xem xét, cho phép vào khảo sát để đầu tư phát triển điện gió. Dự án khai thác và phân phối khí, tỉnh đã thu hút Tập đoàn Dầu khí Việt Nam đầu tư hệ thống khai thác và phân phối khí thấp áp với trữ lượng 200 triệu m³/năm...

Dệt may đang là một trong những ngành công nghiệp mũi nhọn của tỉnh.

Nếu như giá trị sản xuất công nghiệp của tỉnh năm 2016 đạt 39.673 tỷ đồng thì hết năm 2019 đã đạt 72.315 tỷ đồng và ước năm 2020 đạt khoảng 80.433 tỷ đồng. Tổng giá trị sản xuất công nghiệp 5 năm (2016 - 2020) ước đạt 299.800 tỷ đồng, tăng trưởng bình quân giai đoạn 2016 - 2020 đạt 19,3%/năm, vượt mục tiêu Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX đề ra. Toàn tỉnh hiện có gần 7.200 doanh nghiệp, gấp 1,6 lần so với năm 2015 và có 878 chi nhánh, văn phòng đại diện với vốn đăng ký 74.960 tỷ đồng, 437 HTX, 172 tổ hợp tác, 247 làng nghề, giải quyết việc làm và thu nhập ổn định cho hơn 260.000 lao động góp phần đưa tỷ trọng công nghiệp và xây dựng, thương mại, dịch vụ đạt 77,4%.

Qua 75 năm xây dựng, phát triển, lĩnh vực công nghiệp và những tiềm năng, thế mạnh của tỉnh đang được đánh thức. Mỗi người dân đều tin tưởng Thái Bình sẽ tiến nhanh trên con đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa, sớm trở thành tỉnh công nghiệp, giàu đẹp, văn minh.

Khắc Duẩn