Quất nằm co, thu hai tay vào lòng... Anh ấy có thông cảm cho mình không? Mình tởm thằng giặc ấy quá... Giời ơi, nhớ lại còn rùng mình... Cái thằng gọi là Tây trắng, chứ da nó đỏ lựng như da ngan đực. Cái mũi mới gớm chứ, khoặm như mỏ quạ, sần sùi như mào gà... Nó ôm lấy, gí ngay cái mũi vào má mình. Mình không hét giãy lên, quẫy mạnh ra, thì chết với nó rồi!... Thế là mình phát khiếp... Đánh nhau, bắn một phát chết tươi, mình lại không sợ... Thật vậy, mình cấm có sợ chết!... Nhưng đã chắc gì anh ấy thông cảm cho... Cái Dâu, cái The chắc gì chúng nó thông cảm cho... Chúng nó cũng là con gái... Nhưng mình cứ về... Đánh người bỏ đi chứ ai đánh người tìm lại... Chắc là Đoàn sẽ kiểm thảo mình. Đội du kích không nhận mình vào nữa... Thì mình nhận sai lầm, nhận kỷ luật của Đoàn. Giao công tác gì mình cũng nhận, chả như anh Cự, cầu an chạy dài, được giao việc còn chê không quan trọng... Luẩn quẩn mới hơn một tháng mà bao việc mình không biết. Mình vào thị xã chả khác cái anh chúi vào trong buồng để râu cầu an, càng mù tịt mọi việc bên ngoài, càng hoảng...
“Xùy... xùy...” - Quất đập tay vào vách đuổi con chuột gặm ở cuối giường, cũng là khua cho bà Bát đỡ ngáy.
- Gì vậy? - Giọng bà Bát ngái ngủ.
- Chuột!

5


Bọn quân cơ động đóng ở Tăng đã đến ngày thứ năm mươi nhăm. Hôm nay, gần chục chiếc cam nhông từ đường 10 vào, hót cả bọn đưa đi.
Dâu bảo bà cụ Nếp lảng vảng sang xem binh tình thế nào. Bà gánh sọt, xách liềm qua lối cổng Tây.
Một đống rác ở góc đường cháy âm ỉ. Mùi khét nhức óc. Khói đen sạm... Nhiều thứ đang cháy dở... Một tập giấy báo dày cộp cùng loại, cùng ngày, chữ Pháp. Hộp các-tông đựng sữa Nét-lê bẹp dúm. Bao thuốc lá Gô-loa. Vỏ sắt đồ hộp vét dối. Giẻ lau súng đen sì dầu mỡ. Chiếc giày da há mõm như chực đớp ai...
Dây thép gai quấn quýt, rối rắm, ngả nghiêng, bánh cam nhông đè gí từng mảng.
- Bà cụ ở đâu đến kia! Có mìn đấy!
Mấy cô gái từ làng Khuốc ra; cô đi đầu hét to về phía bà Nếp. Một cô nhận ra:
- Bà lão bên Nguyễn!
- Nó làm toang hoang thế này, chắc không quay lại nữa, cô nhởi!
- Vâng! Có dễ nó xéo thẳng.
Vừa lúc ấy, Dâu và The sang. Dâu ôm lấy cánh tay cô bạn bên Khuốc. Cô bạn nhìn Dâu:
- Nghe đồn nó vồ được mày, tao lo quá!
- Vồ cái Quất. Giằng ra được... Chúng nó như đỉa đói, cứ nhâu nhâu xúm vào.
The đứng trên mảng tường đổ, một tay chống nạnh, nói với bà Nếp:
- Cảnh này là nó cút rồi...
- Cha bà chúng nó, tưởng ở đây mãi. - Bà Nếp lẩm bẩm. Rồi bà bảo Dâu - Tôi về báo cho các anh ấy, cô nhá.
- Vâng!
Thế là nhổ được cái gai trước mắt - Dâu mừng thầm - Dễ thở rồi. Năm ngoái, bọn cơ động rút, bọn đồn địa phương bớt hung hăng ngay. Lần này chắc cũng vậy... Có điều lo là lần này làng xóm tan nát quá. Lần trước, bọn cơ động rút, hào lũy còn nhiều, tre pheo còn rậm, tu bổ được nhanh. Nhà cửa không cháy, dân đỡ khó khăn, góp công góp của được nhiều... Hai năm, hai lần mình vo tròn, nó bóp bẹp. Lần này bẹp nặng quá. Vo lại chẳng dễ đâu...
- Về, chị Dâu đi!
The giục rồi đi trước. Đôi chân vòng kiềng của cô nhún nhún như muốn nhảy. Miệng cô hát nho nhỏ: “Vui liên hoan... i... i... Ta múa ta ca... i... i...”
- Chị Dâu ơi! Vậy là anh Cự không làm gì nữa à?...
- Ông ấy thích chánh bảo an oai hơn xã ủy. Không được làm bảo an, ông ấy nghỉ hẳn.
- Khì... khì... ông ấy đội mũ trông đến bật cười, tròn chẳng ra tròn, méo không ra méo, xệ xuống bên tai, dúm dó như cái bị.
- Mũ bê-rê mà lại!
- Đúng là “Giai làng tề bê-rê bút máy. Gái tự do tốc váy bắn trung liên”.
Dâu phì cười chữa lại:
- Sắn váy! Chứ tốc thì...
- Ừ nhỉ! hì... hì...
The cười hồn nhiên. Chân cô lại như muốn nhảy...
Thấy The vui, Dâu bớt lo. Tháng trước, ngày này, tưởng làng Nguyễn bị đè bẹp gí. Hôm nay đã dễ chịu rồi... Trận càn trước qua đi, phong trào phục hồi được ngay. Trận này nặng hơn, phục hồi khó, nhưng rồi cũng được. Việc này chắc chi ủy đã nghĩ, anh Tuyền đã nghĩ rồi... Từ nay, anh Tuyền lại ở làng giữa ban ngày, khỏi phải lần mò đêm tối từ trại đồng về, rét mướt... Từ hôm rét đậm, chỉ thấy anh ấy mong manh một chiếc áo nâu. Nay mai đại hàn rét già, chịu sao được... Mình dành dụm được ít tiền cho vay, anh ấy lắc đầu: “Vay đến bao giờ tôi mới có tiền trả cô?”... Bàn riêng với cái The, nó bảo: “Thì mua giúp anh ấy cái áo chui cổ lọ có tay... Bao giờ anh ấy trả tiền thì lấy, không thì thôi...” Đưa thẳng  không tiện, nhờ bà Sen đưa hộ... Mấy đêm anh ấy về làng chưa thấy mặc. Cũng không thấy nói gì... Chả biết có dám mặc không. Hay lại giữ kẽ. Thì rét ốm...
- Này! - Đột nhiên The quay lại làm Dâu giật mình - Mấy hôm nay, ông Cự hình như lên thị xã.
- Ông ấy có thẻ tề rồi, đi đâu chả lọt.
- Khéo chuyến này ở tịt trên ấy? Thóc lúa bán nhẵn lúc nào... Ông Củng đi hôm nọ cơ mà. Chỉ còn lão Bường coi nhà.
Câu nói của The làm Dâu nghĩ đến vợ Tuyền. Cái chị ấy mới bật cười. Hôm nọ về cứ tra bà Sen, ra vẻ ngờ vực... Mình quý anh ấy thật. Thương nữa. Nhưng lại không biết anh ấy có vợ hay sao... Sau cái hôm ngồi chung hầm, điều ong tiếng ve, mình mất ăn mất ngủ. Anh ấy như gà phải cáo... Không dám đứng lâu gần mình, đi thì bước vội như bị đuổi. Anh ấy còn giữ gìn bằng mấy mình. Thật đấy. Mình vớ vẩn chỉ làm khổ anh ấy. Công lao năm sáu năm giời vật lộn, mới được mọi người quý mến. Có bỏ tiền ra mua được lòng người đâu.
- Này! - The lại làm Dâu giật mình - Cái Quất nó bảo: phải khai trừ ra Đoàn thì nó cắn lưỡi nó chết đấy. Nó khóc rưng rức nhá!... Khổ thân nó!

*
*     *

Cả làng Nguyễn đổ ra đồng bừa ruộng, cấy chiêm. Cánh giáp đường 10, đường 39 toàn những người dòng dòng. Cánh sau làng tụ tập thanh niên.
Đám con gái nhổ mạ ở ven làng. Quất trùm khăn kín má, chằng cằm, giấu nước da cớm nắng và vẻ mặt e thẹn.
Quất lén lén bước lại toan ngồi thụp xuống bên Dâu... Nhưng dược mạ có nước. Quất đành đứng lom khom, sắn quần khỏi đầu gối. Đôi bắp chân ngắn và bụ... The gang hai bàn tay chít lấy bắp chân Quất, kêu lên:
- Bụng chân chửa của nó đẫy hay chít tay, chúng mày ạ!
Quất giằng chân ra, đập bàn tay vào đầu The:
- Bụng chân bà thì bé lắm đấy!
- Cái The, cái Quất thì đứa nào bé hơn đứa nào. - Dâu nói xen. Mọi người cười ồ.

(còn nữa)

Bút Ngữ

(Thành phố Thái Bình)