Chốn thiêng xây nghiệp đế
Triều đại nào cũng muốn thực thi ba nhiệm vụ chiến lược: định đô, lập lăng miếu và kế sách hưng quốc, an dân bằng các chính sách kinh tế - xã hội, văn hóa, quốc phòng, an ninh. Vương triều Trần, vương triều phong kiến thịnh trị nhất trong các vương triều phong kiến Việt Nam thế kỷ XIII đã chọn Thái Đường (Tiến Đức, Hưng Hà) xây tôn miếu. Đối với nhà Trần, hương Tức Mặc, phủ Thiên Trường (nay là tỉnh Nam Định) mới định cư nên không được chọn làm đất xây lăng tẩm. Tìm về hương Tinh Cương thuộc phủ Long Hưng (Hưng Hà nay) con cháu tộc họ Trần (Tức Mặc) xác định Long Hưng là chốn thiêng nên đã di mộ tổ về Long Hưng an táng. Đây là đất tôn miếu triều Trần vào thời kỳ thịnh vượng, vẻ vang nhất của vương triều Trần. Sau khi hưng nghiệp, phát tích, nhà Trần đã chọn đất Thái Đường xây dựng Thọ lăng, Chiêu lăng, Dụ lăng, Đức lăng làm nơi an táng Thái thượng hoàng Trần Thừa và các vua Thái Tôn, Thánh Tôn, Nhân Tôn cùng lăng của Tuyên từ Thái hậu…
Tịch dương đã phủ bóng tôn miếu Trần triều trải dài gần tám trăm năm, ngoảnh nhìn quá khứ ta có thể thấy đất Long Hưng có lợi thế “nhân khang, vật thịnh” hơn cả Tức Mặc để nhà Trần dễ dàng lựa chọn đất lập tôn miếu. Xét về mặt địa lý, Long Hưng cách Tức Mặc không xa, đi tắt qua sông Hồng một đoạn ngắn là tới Thiên Trường. Long Hưng cũng không xa kinh thành Thăng Long là mấy, lại có sông Hồng là đường thủy giao thông huyết mạch. Long Hưng là nơi đất cao ráo, đất đai màu mỡ lại có sông Hồng, sông Luộc tự nhiên là hào bảo vệ. So với các cửa ngõ đường bộ, đường thủy của biên giới phía Bắc, Long Hưng nằm sâu trong thế phòng thủ. Hương Tinh Cương vốn nổi tiếng cư dân đông đúc, thóc lúa và sản vật dồi dào chắc chắn là hậu phương lớn khi xảy ra chiến tranh vệ quốc. Theo các tài liệu khảo cứu, nhà Trần coi kinh đô Thăng Long là trung tâm chính trị - văn hóa, hành cung Tức Mặc là nơi nghỉ ngơi, theo dõi các hoạt động cung đình của thượng hoàng. Thiên Trường là căn cứ của vua Trần trong cuộc kháng chiến chống Nguyên - Mông lần thứ hai (1285), đó được coi là xã tắc. Tôn miếu nhà trần ở Long Hưng luôn được coi là chốn thiêng, chả thế mà sau khi đại thắng quân Nguyên - Mông, vua Trần Nhân Tông cùng quần thần hành lễ bái yết tại Chiêu Lăng (Lăng vua Trần Thái Tông). Nhìn con ngựa đá, linh vật coi sóc tôn lăng lấm bùn, nghiêng ngả, nhà vua xúc cảm thành thơ:
“Xã tắc lưỡng hồi lao thạch mã
Sơn hà thiên cổ điện kim âu”.
Dịch là:
“Đất nước hai phen chồn ngựa đá
Non sông muôn thuở vững âu vàng”.
Với nhà Trần, tôn miếu ở Long Hưng không chỉ là trung tâm tín ngưỡng cung đình, nơi đây không chỉ diễn ra những nghi lễ an táng, thờ cúng tôn tộc mà còn là nơi diễn ra những sự kiện chính trị có ý nghĩa ở tầm quốc gia. Toàn thư ghi: mùa thu Kỷ Mùi (1259), vua Trần Thánh Tôn về bái yết Sơn lăng, đặt quan Sơn lăng và phong các cung tần của tiền đế (Trần Thái Tôn) để thờ cúng. Ngày 15 tháng 5 Ất Dậu (1285) trên đường hành quân chống giặc Nguyên - Mông, ngay sau khi thắng trận Trường Yên, Chương Dương, hai vua Trần Thánh Tôn và Trần Nhân Tôn đã về Long Hưng làm lễ bái yết để báo tiệp và tăng thêm ý chí chiến đấu cho triều đình và tướng sĩ. Đặc biệt, lễ mừng đại chiến thắng quân Nguyên - Mông lần thứ ba Mậu Tý (1288), nhà Trần lại về tôn miếu ở Long Hưng bái yết tổ tông, mừng lễ chiến thắng đem theo cả tướng giặc là Tích Lệ Cơ, nguyên soái Ô Mã Nhi, tham chính Sầm Đoạn và Phàn Tiếp, Điền nguyên soái và các vạn hộ, thiện hộ làm lễ dâng thắng trận ở Chiêu lăng. Mùa hạ năm Nhâm Tý (1312) vua Trần Minh Tôn đi tuần thủ biên giới phía Nam về cũng làm lễ báo tiệp tại lăng miếu các tiên đế ở Long Hưng. Sử cũ ghi: “Xa giá trở về, dâng lễ thắng trận ở các lăng phủ Long Hưng”. Sử cũ cũng ghi tháng Giêng, Mậu Tý (1288) quân Ô Mã Nhi tiến đánh phủ Long Hưng, chúng quần đảo Long Hưng cốt để tìm ra vua Trần, không tìm được, chúng đã hèn hạ cho quân đào tung lăng miếu nhà Trần, phá Chiêu lăng, đốt phá các lăng tẩm còn lại. Cuộc chiến chông Nguyên - Mông lần thứ ba (1288) nhà Trần để mất kinh thành Thăng Long mất cả tôn miếu nhưng lạ thay, quân giặc không hề chạm được đến chi mộ của ba vua Trần. Kinh thành Thăng Long và cả tôn miếu nhà Trần đã rơi vào tay giặc, bị giặc tàn phá nhưng Đại Việt lại không mất. Gần tám trăm năm trôi qua những đặc trưng độc đáo của lịch sử thời nhà Trần vẫn còn được nhắc tới, đứng ở khu di tích lăng mộ nhà Trần ở Tiến Đức (Hưng Hà) vẫn nghe đâu đây tiếng tim đập, chân run, hồn siêu, phách lạc của Phàn Tiếp, Ô Mã Nhi, Sầm Đoạn… khi bị giải về Chiêu lăng làm lễ bái yết.
Kể từ mùa xuân Mậu Tý (1288) đến mùa xuân Mậu Tuất (2018) đã 730 mùa hoa đào khoe sắc mà hai câu thơ của Trần Nhân Tông vẫn chứa đựng trong nó sự tồn tại đối xứng và chuyển hóa cho nhau giữa các khái niệm đối lập “chiến tranh” và “hòa bình”. Chiến tranh trong một lúc, hòa bình là mãi mãi. Để tạo ra nền hòa bình muôn thuở, quân dân Đại Việt đã phải chịu gian lao trong chiến tranh. Hơn tất cả là sức mạnh giữ nước, hưng thịnh đất nước ở chính từng con người Việt Nam, khối đoàn kết, thống nhất toàn dân tộc với ý thức độc lập dân tộc trên hết và tinh thần đấu tranh bất khuất để bảo vệ độc lập dân tộc của nhân dân ta đã cứu nguy cho vương triều ngay cả trong thời khắc hiểm nghèo nhất, khi mà non sông và tôn miếu đều rơi vào tay giặc.
Ông Hoàng Đình Nhưng, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Tiến Đức, huyện Hưng Hà Ông Trần Ích Chấn, 90 tuổi, cán bộ hưu trí, thôn Tam Đường, xã Tiến Đức, huyện Hưng Hà Chị Trần Thị Kim Hương, giáo viên Trường Tiểu học Tân Lễ (Hưng Hà) Đọc trong sử sách, được biết vùng đất Long Hưng đã được nhà Trần chọn làm nơi đặt tôn miếu. Sau mỗi lần chiến thắng quân Nguyên - Mông và bình Chiêm thắng lợi, các vị vua triều Trần đều về đây báo tiệp, tổ chức đại lễ bái yết tổ tiên, ban phúc ân cho muôn dân trăm họ. Đặc biệt, trong lễ tế tổ và mừng chiến thắng quân Nguyên - Mông lần thứ ba, ngày 17 tháng 3 năm Mậu Tý (1288), vua Trần Nhân Tông đã cảm khái đọc hai câu thơ bất hủ để ca ngợi tinh thần quyết chiến, quyết thắng chống giặc ngoại xâm của quân dân Ðại Việt và thể hiện tấm lòng của vua tôi nhà Trần đối với vùng đất và con người Long Hưng. |
Quang Viện
Tin cùng chuyên mục
- 7 thói quen giúp tuyến giáp khỏe 14.11.2024 | 09:11 AM
- Từ ngày 20/11, sẽ áp dụng quy định mới về lãi suất tiền gửi 14.11.2024 | 08:31 AM
- Ngắm dải Ngân hà trong màn đêm và đón bình minh bồng bềnh ở đồi chè Long Cốc 14.11.2024 | 08:28 AM
- Tin bão trên biển Đông (Cơn bão số 8) 14.11.2024 | 08:28 AM
- Mỹ: Tổng thống đắc cử Donald Trump chính thức đề cử một loạt quan chức 14.11.2024 | 08:30 AM
- “Bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc, hội nhập và phát triển” 14.11.2024 | 09:10 AM
- Thời tiết ngày 14/11: Bắc Bộ sáng sớm sương mù nhẹ 14.11.2024 | 08:29 AM
- Mưa lớn lại trút xuống Tây Ban Nha sau đợt lũ lụt nghiêm trọng 14.11.2024 | 08:29 AM
- Philippines chạy đua đối phó với bão Usagi 14.11.2024 | 09:10 AM
- Tuyển Việt Nam chốt đấu Indonesia, Myanmar ở sân Việt Trì 14.11.2024 | 08:30 AM
Xem tin theo ngày
- Kiểm tra toàn diện việc thực hiện nhiệm vụ quân sự, quốc phòng địa phương năm 2024
- Hội nghị Ban Thường vụ Tỉnh ủy
- Quốc hội thông qua Nghị quyết về dự toán ngân sách nhà nước, phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2025
- Tuyên truyền, phổ biến các văn bản pháp luật đất đai
- UBND tỉnh làm việc với đoàn công tác của Bộ Tài nguyên và Môi trường
- Kiểm điểm tập thể, cá nhân các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy Công an tỉnh năm 2024
- Kỳ họp thứ tám, Quốc hội khóa XV: Kết thúc phiên chất vấn và trả lời chất vấn
- Công bố các quyết định của Ban Thường vụ Tỉnh ủy và UBND tỉnh về công tác cán bộ
- UBND tỉnh họp nghe và cho ý kiến một số nội dung quan trọng
- Quốc hội bắt đầu tiến hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn