Những năm qua, quỹ BHYT đã góp phần quan trọng trong tổng nguồn tài chính chi cho y tế, giúp người dân tiếp cận tốt hơn các dịch vụ y tế và từng bước bảo đảm công bằng trong chăm sóc sức khỏe nhân dân. Dù đã đạt nhiều kết quả tích cực nhưng qua thực tiễn triển khai thực hiện chính sách pháp luật về BHYT cho thấy vẫn còn một số hạn chế, bất cập. Để khắc phục và phù hợp hơn với công tác KCB trong tình hình mới, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 146/2018/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn biện pháp thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm y tế. Nghị định có hiệu lực thi hành từ ngày 1/12/2018.

Tại hội nghị triển khai Nghị định số 146 tại Thái Bình, bà Nguyễn Thị Hồng Hải (Vụ Bảo hiểm y tế, Bộ Y tế) cho biết: Nghị định số 146 có một số điểm mới như bổ sung một số đối tượng tham gia BHYT; quy định tham gia theo hộ gia đình; bỏ quy định giao quỹ KCB cho cơ sở KCB, kể cả ở trạm y tế xã, thay vào đó là giao tổng mức thanh toán. Nghị định cũng sửa đổi, bổ sung một số quy định cụ thể về thanh toán chi phí KCB; quy định cụ thể hơn về hợp đồng KCB BHYT... Nhiều điểm mới quy định trong Nghị định tạo thuận lợi cho người tham gia BHYT, tác động thúc đẩy nhanh hướng tới BHYT toàn dân. 

Cụ thể, Nghị định có quy định bổ sung đối tượng tham gia BHYT như dân công hỏa tuyến tham gia kháng chiến, thanh niên xung phong cơ sở miền Nam tham gia kháng chiến giai đoạn 1965 - 1975... được ngân sách nhà nước đóng 100% chi phí mua thẻ BHYT. Cùng với đó, ngân sách nhà nước cũng hỗ trợ đóng BHYT cho các nhóm đối tượng, trong đó có nhóm người thuộc hộ nghèo ở nơi thiếu các dịch vụ xã hội cơ bản. Nghị định số 146 cũng quy định không bắt buộc toàn bộ thành viên hộ gia đình phải tham gia BHYT cùng một thời điểm như trước đây đồng thời thực hiện giảm trừ mức đóng khi thành viên thứ hai tham gia trong năm tài chính. Quy định này thuận lợi cho người tham gia BHYT theo hộ gia đình, khích lệ các hộ gia đình tham gia đóng BHYT đầy đủ cho các thành viên, từ đó góp phần mở rộng đối tượng tham gia BHYT.

Về quyền lợi khi đi KCB bằng thẻ BHYT, ở một số trường hợp như người bệnh được cơ sở KCB tuyến trên chẩn đoán, chỉ định điều trị và chuyển về để quản lý, theo dõi, cấp phát thuốc tại cơ sở KCB ở tuyến xã vẫn sẽ được hưởng quyền lợi theo quy định. Đối với những trường hợp cơ sở KCB gửi mẫu bệnh phẩm đến cơ sở khác để thực hiện dịch vụ xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh trước đây không được thanh toán thì nay đã được thanh toán. 

Trường hợp người có thẻ BHYT đang điều trị nội trú nhưng thẻ hết hạn sử dụng thì vẫn được thanh toán chi phí KCB trong phạm vi được hưởng và mức hưởng cho đến khi ra viện nhưng tối đa không vượt quá 15 ngày kể từ ngày thẻ hết hạn sử dụng. 

Trường hợp người có thẻ BHYT tự đi KCB không đúng tuyến, sau đó được cơ sở nơi tiếp nhận chuyển tuyến đến cơ sở KCB khác thì được quỹ BHYT thanh toán chi phí KCB theo như đi trái tuyến, trừ các trường hợp cấp cứu hoặc đang điều trị nội trú được phát hiện bệnh khác ngoài phạm vi chuyên môn của cơ sở KCB... 

Về khắc phục những vướng mắc trong xác định thời gian tham gia BHYT 5 năm liên tục, Nghị định bổ sung, điều chỉnh một số trường hợp được xác định là tham gia BHYT liên tục để bảo đảm quyền lợi cho người tham gia, bao gồm: người được cơ quan có thẩm quyền cử đi công tác, học tập, làm việc hoặc theo chế độ phu nhân, phu quân hoặc con đẻ, con nuôi hợp pháp dưới 18 tuổi đi theo bố hoặc mẹ công tác nhiệm kỳ tại cơ quan Việt Nam ở nước ngoài. Người lao động khi đi lao động ở nước ngoài đã tham gia BHYT trước khi đi, nếu tham gia BHYT khi về nước trong thời gian 30 ngày kể từ ngày nhập cảnh... 

Ngoài ra, Nghị định cũng quy định về quản lý sử dụng quỹ BHYT, thay vì giao quỹ cho cơ sở có người đăng ký KCB ban đầu dựa trên số thu BHYT của những người có thẻ đăng ký tại đây như hiện nay thì từ ngày 1/12/2018 sẽ không giao quỹ, thay vào đó là giao tổng mức thanh toán. Như vậy bảo đảm được tính chia sẻ của quỹ BHYT, phù hợp với việc KCB thông tuyến đồng thời không gây áp lực cho cơ sở KCB, tránh làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người bệnh. Các trạm y tế xã cũng không bị rào cản về việc bị khống chế tỷ lệ quỹ được sử dụng tại trạm y tế là dưới 20% quỹ KCB BHYT như hiện nay, góp phần bảo đảm quyền lợi cho người bệnh và tăng cường y tế cơ sở.

Như vậy, người tham gia BHYT đã được tạo thuận lợi và hưởng thêm nhiều quyền lợi hơn so với trước đây. Quỹ BHYT ngày càng bảo đảm tính công bằng và chia sẻ, góp phần để việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội của Đảng, Nhà nước ngày càng thiết thực, hiệu quả.

Hà Dung