“Nóng” vấn đề giải quyết chế độ, chính sách cho người có công với cách mạng

Tiếp tục trả lời chất vấn đại biểu Vũ Đức Điến về việc giải quyết chế độ chính sách đối với người có công với cách mạng, đồng chí Nguyễn Văn Bái, Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội đã báo cáo trước đại biểu HĐND tỉnh và cử tri, nhân dân toàn tỉnh về thực trạng thực hiện đề án hỗ trợ người có công với cách mạng về nhà ở và việc thực chứng đối với người nhiễm chất độc hóa học.

Theo đồng chí Giám đốc Sở lao động - Thương binh và Xã hội: Ngày 15/11/2013 UBND tỉnh ban hành quyết định phê duyệt đề án hỗ trợ người có công với cách mạng về nhà ở. Theo đó, tổng số hộ trong danh sách đề án là 25.830 hộ; trong đó xây mới 15.827 hộ, sửa chữa 10.003 hộ. Số đã được UBND tỉnh phê duyệt danh sách, cấp kinh phí hỗ trợ 10.758 hộ, đạt 41,65%; trong đó, xây mới 7.567 hộ, sửa chữa 3.191 hộ. Số hộ đã thẩm định hồ sơ, đang hoàn thiện thủ tục trình UBND tỉnh quyết định phê duyệt danh sách và cấp kinh phí 3.354 hộ, chiếm 12,98%; trong đó, xây mới 1.828 hộ, sửa chữa 1.526 hộ. Số hộ đề nghị được cải thiện nhà ở tiếp tục phải rà soát 6.060 hộ, chiếm 23,46%; trong đó xây mới 3.099 hộ, sửa chữa 2.961 hộ. Số hộ không đủ điều kiện hỗ trợ  5.658 hộ, chiếm 21,9%. Tổng kinh phí UBND tỉnh giao các huyện, thành phố thực hiện đề án đến năm 2018 là 524.660 triệu đồng. Kinh phí đã được UBND tỉnh quyết định cấp đến hộ 393.660 triệu đồng, đạt 75,03%; trong đó, từ nguồn xã hội hóa là 62.125 triệu đồng, từ nguồn ngân sách cấp năm 2013 là 79.135 triệu đồng, từ nguồn ngân sách đề án năm 2018 là 252.400 triệu đồng. Kinh phí các địa phương đã giải ngân, cấp đến hộ gia đình là 342.260 triệu đồng, đạt 86,94% tổng số kinh phí UBND tỉnh quyết định cấp đến hộ và bằng 65,23% số kinh phí giao về các huyện, thành phố. Số kinh phí chưa cấp đến các hộ gia đình, chưa giải ngân 51.400 triệu đồng, chiếm 13,06% và lý do là các hộ đã được phê duyệt danh sách cấp kinh phí nhưng lại chưa triển khai xây dựng. Kinh phí dự kiến trình UBND tỉnh phê duyệt danh sách, cấp trong tháng 12/2018 là 103.640 triệu đồng hỗ trợ cho 3.354 hộ đã thẩm định hồ sơ. Như vậy, nguồn kinh phí của trung ương đã giải ngân năm 2018 là 356.040 triệu đồng, đạt 67,86% tổng kế hoạch kinh phí tỉnh đã giao cho các huyện, thành phố. Số kinh phí chưa giải ngân được là 179.820 triệu đồng do các hộ không còn nhu cầu, không đủ điều kiện hỗ trợ về nhà ở. Ngoài ra, theo báo cáo của các huyện, thành phố, toàn tỉnh có 3.676 hộ người có công phát sinh ngoài đề án; trong đó xây mới 1.214 hộ, sửa chữa 1.462 hộ, nhu cầu kinh phí là 117.800 triệu đồng.

Đồng chí Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội cũng thừa nhận với các đại biểu và cử tri: thời gian qua việc triển khai thực hiện đề án hỗ trợ người có công với cách mạng về nhà ở chậm là do việc triển khai kế hoạch thực hiện đề án ở một số địa phương chưa được quan tâm đúng mức, còn tình trạng nể nang trong xét duyệt đối tượng. Một số hộ còn chọn ngày, giờ xây dựng nhà ở theo tuổi hoặc khó khăn về kinh tế nên việc triển khai thực hiện chậm. Một số địa phương, việc hướng dẫn lập hồ sơ chưa rõ ràng, chưa hướng dẫn cụ thể cho các đối tượng nên phải làm đi làm lại nhiều lần. Công tác phối hợp giữa các cấp, các ngành chưa chặt chẽ nên tiến độ giải ngân kinh phí chậm. Số hộ phát sinh ngoài đề án nhiều, số hộ không đủ điều kiện hỗ trợ còn cao... Nguyên nhân của những hạn chế trên là do đề án triển khai trong thời gian dài từ 2013, trước đây Sở Xây dựng là cơ quan thường trực, sau đó chuyển Sở Lao động - Thương binh và Xã hội. Việc thay đổi cơ quan thường trực dẫn tới công tác phối hợp giữa các cấp, các ngành có lúc, có nơi chưa đồng bộ, chặt chẽ. Nguồn kinh phí trung ương triển khai chậm so với thời gian ban hành đề án (năm 2013 phê duyệt đề án nhưng năm 2017 mới có thông báo kinh phí)  nên có nhiều biến động, thay đổi: người có công đã chết, chuyển đi nơi khác hoặc không còn nhu cầu làm nhà. Một số cấp ủy, chính quyền địa phương và một số cán bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cấp xã và phòng, ban chuyên môn của huyện chưa thực sự vào cuộc, chưa nêu cao tinh thần trách nhiệm, do đó việc kiểm tra, lập, thẩm định nhà ở, hướng dẫn thanh quyết toán ở một số địa phương thực hiện còn chậm. Nhiều địa phương trong quá trình lập đề án còn có tư tưởng xin kinh phí nên quá trình hoàn thiện hồ sơ, thẩm định, rà soát còn nhiều trường hợp bị loại ra khỏi danh sách hỗ trợ; việc hoàn thiện hồ sơ, xác minh, thẩm định, công khai còn kéo dài ảnh hướng đến tiến độ thực hiện đề án. Một số gia đình người có công đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt danh sách nhưng sau đó lại xin thay đổi từ sửa chữa sang xây mới hoặc ngược lại, có trường hợp rút không xây dựng, lùi thời gian khởi công gây khó khăn trong quá trình thực hiện...

Để thực hiện tốt đề án hỗ trợ người có công về nhà ở, thời gian tới, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan tổ chức kiểm tra công tác triển khai, hỗ trợ nhà ở ở cơ sở, nắm bắt những khó khăn, vướng mắc, kịp thời tháo gỡ hoặc báo cáo xin ý kiến của UBND tỉnh giải quyết. Sở cũng đề nghị UBND tỉnh tiếp tục kiến nghị với trung ương cho tỉnh sử dụng ngân sách trung ương đã phê duyệt cho tỉnh để phân bổ cho số hộ phát sinh ngoài đề án có nhà ở dột nát, xuống cấp nghiêm trọng cần xây mới hoặc sửa chữa. Chỉ đạo các cơ quan thông tin tuyên truyền đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành, người dân về mục đích, ý nghĩa của việc hỗ trợ người có công về nhà ở. Đồng chí Nguyễn Văn Bái khẳng định: Hỗ trợ nhà ở đối với người có công là chính sách nhân văn, thể hiện đạo lý, truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc, vì vậy ngoài sự chỉ đạo của UBND tỉnh, sự vào cuộc tích cực của ngành chuyên môn, cấp ủy, chính quyền cấp huyện, cấp xã và cán bộ làm công tác lao động - thương binh và xã hội cần nêu cần nêu cao hơn nữa tinh thần trách nhiệm đẩy mạnh việc triển khai thực hiện đề án; công khai, minh bạch trong quá trình thực hiện bảo đảm đúng đối tượng, đúng quy định, dân chủ, công bằng; kiên quyết loại bỏ tư tưởng cục bộ, xử lý nghiêm các hành vi tiêu cực, trục lợi chính sách.

Về việc thực chứng đối với người bị nhiễm chất độc hóa học, đồng chí Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội cho biết: Thực hiện kết luận của Thanh tra Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội về thực hiện chính sách ưu đãi người có công với cách mạng tại tỉnh Thái Bình và các thông báo, kết luận của Bộ, UBND tỉnh, thời gian qua, Sở đã phối hợp với UBND các huyện, thành phố tiến hành rà soát hồ sơ người hưởng chính sách đối với người hoạt động kháng chiến và con đẻ của họ bị nhiễm chất độc hóa học theo đúng quy định. Sau khi rà soát, Sở thông báo cho đối tượng phải bổ sung giấy tờ chiến trường và đến thực chứng để kiểm tra tình trạng dị dạng, dị tật của con đẻ để làm điều kiện cho bố (mẹ) đẻ hưởng chính sách. Đối với những trường hợp không có hồ sơ giấy tờ chứng minh chiến trường sau thời gian thông báo mà không bổ sung được, tiến hành lập biên bản, ra quyết định đình chỉ trợ cấp. Cùng với đó, Sở cũng đã tiến hành thanh tra, kiểm tra và đình chỉ trợ cấp các trường hợp phát hiện hưởng sai quy định thông qua đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân.

Sau rà soát hồ sơ, tổ thực chứng của tỉnh, huyện đã tiến hành thực chứng để kiểm tra tình trạng dị dạng, dị tật của con đẻ người hoạt động kháng chiến (gồm đối tượng làm cơ sở giải quyết chính sách cho người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học sinh con dị dạng, dị tật và đối tượng đang hưởng chính sách đối với con đẻ người hoạt động kháng chiến bị dị dạng, dị tật. Trên cơ sở kết quả thực chứng, lập danh sách đối tượng qua thực chứng xác định rõ không mắc dị dạng dị tật bẩm sinh; không suy giảm khả năng tự lực trong sinh hoạt; còn khả năng lao động; đối tượng không đến làm việc để thực hiện đình chỉ trợ cấp theo quy định.

Có thể khẳng định quy trình rà soát, thực chứng được thực hiện theo đúng đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các quy định, chỉ đạo của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh. Việc xử lý, đình chỉ chính sách các đối tượng được hưởng không đúng quy định bảo đảm công bằng, khách quan, thận trọng, chính xác, ổn định tình hình chính trị tại các địa phương.

(còn nữa)

Nguyễn Hình - Thu Hiền