Kỳ 4: Việc đăng ký đất đai là bắt buộc với người sử dụng đất

Đại biểu Đào Đức Hưng (tổ Vũ Thư) chất vấn đồng chí Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường: Tại kỳ tiếp xúc cử tri trước kỳ họp thứ sáu HĐND tỉnh khóa XVI, cử tri có kiến nghị: Dự án hoàn thiện và hiện đại hóa hệ thống quản lý đất đai Việt Nam (VLAP) khởi động từ cuối năm 2008 đã hoàn thành trên địa bàn thành phố Thái Bình và 4 huyện: Kiến Xương, Quỳnh Phụ, Tiền Hải, Vũ Thư. Ngày 16/10/2015, Sở Tài nguyên và Môi trường đã tổng kết dự án nhưng thực tế hiện nay nhiều hộ dân vẫn chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Xin hỏi đồng chí Giám đốc Sở về vấn đề này, đồng chí có giải pháp gì để tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ cấp giấy chứng nhận cho người dân? 

Trả lời nội dung này, đồng chí Nguyễn Xuân Khánh, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường cho biết: Giai đoạn 2008 - 2015, Thái Bình triển khai thực hiện dự án VLAP tại 150 xã, phường, thị trấn thuộc các huyện: Kiến Xương, Quỳnh Phụ, Tiền Hải, Vũ Thư và thành phố Thái Bình. Kết quả, đã đo đạc, chỉnh lý bản đồ địa chính 86.677ha, đạt 54,6% diện tích đất tự nhiên toàn tỉnh. Tổ chức xét duyệt 546.723 hồ sơ đăng ký; cấp 369.243 giấy chứng nhận, đạt 86% theo kế hoạch; trong đó, đất ở 100.730 giấy, đất nông nghiệp 286.513 giấy, số hồ sơ còn lại không đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận 177.480 hồ sơ. Cùng với đó, cơ sở dữ liệu địa chính được thực hiện ngay sau khi hoàn thành công tác đo đạc, đăng ký đất đai, mô hình cơ sở dữ liệu tập trung tại tỉnh được thiết kế và vận hành tại 8/8 huyện, thành phố. 

Dự án VLAP đã tiến hành đo đạc lập bản đồ địa chính, tổ chức, hướng dẫn người sử dụng đất kê khai đăng ký cấp giấy chứng nhận đối với tất cả thửa đất đang sử dụng và chuyển cho UBND cấp xã tổ chức xét duyệt hồ sơ cấp giấy chứng nhận. Theo hiệp định ký kết giữa Ngân hàng Thế giới và Chính phủ Việt Nam, dự án kết thúc vào ngày 30/6/2015, đến thời điểm kết thúc dự án còn một số hồ sơ chưa được cấp giấy chứng nhận do các địa phương chưa hoàn thành việc xét duyệt hoặc đã xét duyệt chưa đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận. 

Hầu hết nhà ở khu đô thị Trần Hưng Đạo (thành phố Thái Bình) đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Theo đồng chí Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường: Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc chưa hoàn thành việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Trước hết, về nguồn gốc đất đai, hầu hết người sử dụng đất ở do ông cha để lại, không có giấy tờ về nguồn gốc sử dụng đất. Tại một số địa phương hiện không còn lưu được các tài liệu địa chính qua các thời kỳ. Trong thời gian thực hiện dự án, việc hoàn thành các thủ tục dân sự của người sử dụng đất như thừa kế, cho, tặng, phân chia tài sản của người sử dụng đất cũng rất chậm do gia đình có nhiều người đi làm ăn xa không có mặt tại địa phương. Một số trường hợp người sử dụng đất chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính với nhà nước theo quy định như lệ phí trước bạ đối với trường hợp cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu, tiền sử dụng đất đối với trường hợp cấp đổi giấy chứng nhận có diện tích tăng so với giấy tờ về quyền sử dụng đất, đất được giao không đúng thẩm quyền những năm trước đây. 

Đến nay, dự án VLAP đã kết thúc, do đó không thể tiếp tục cấp giấy chứng nhận cho người sử dụng đất theo dự án. Mặt khác, theo quy định của Luật Đất đai năm 2013, việc đăng ký đất đai là bắt buộc đối với mọi người sử dụng đất khi có đủ điều kiện theo quy định. Do vậy, để đẩy nhanh tiến độ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, trước hết cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân tích cực tham gia thực hiện việc kê khai, lập hồ sơ cấp giấy chứng nhận: kê khai bổ sung hoàn thiện các thủ tục về thừa kế, cho, tặng, kê khai và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính theo quy định để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Sở Tài nguyên và Môi trường đã ban hành nhiều văn bản gửi UBND các huyện, thành phố để chỉ đạo các đơn vị liên quan rà soát, thông báo cho người sử dụng đất kê khai bổ sung hoàn thiện các thủ tục dân sự, hồ sơ kê khai nghĩa vụ tài chính để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Đối với các hồ sơ đã kê khai đăng ký và tổ chức xét duyệt chưa đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận khi thực hiện dự án VLAP nay đã hoàn thiện được hồ sơ đề nghị  người sử dụng đất nộp hồ sơ tại trung tâm hành chính công cấp huyện để thực hiện cấp giấy chứng nhận thường xuyên theo quy định. 

Về cải cách thủ tục hành chính, đến nay đã kiện toàn bộ máy văn phòng đăng ký đất đai một cấp, đây là đầu mối tổ chức thực hiện việc đăng ký, cấp giấy chứng nhận cho nhân dân. Sở Tài nguyên và Môi trường đã tham mưu UBND tỉnh ban hành quy chế phối hợp giữa các chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai cấp huyện với các cơ quan, đơn vị liên quan và tham mưu UBND tỉnh ban hành bộ thủ tục hành chính theo quy định của Luật Đất đai năm 2013 theo hướng đơn giản, minh bạch, tạo thuận lợi cho người dân, công bố công khai tổ chức tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính tại trung tâm hành chính công cấp huyện. 

Về kinh phí phục vụ công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được thực hiện theo chủ trương tận dụng, tranh thủ nguồn vốn đầu tư từ trung ương để thực hiện công tác đo đạc lập bản đồ địa chính làm căn cứ để tổ chức thực hiện việc cấp giấy chứng nhận cho người sử dụng đất. Hiện toàn tỉnh còn 12 xã chưa có bản đồ địa chính chính quy đang sử dụng tài liệu 299. Sở Tài nguyên và Môi trường đã xây dựng nhiệm vụ và dự toán kinh phí thực hiện đo đạc lập bản đồ địa chính và đăng ký đất đai sử dụng nguồn kinh phí sự nghiệp đến năm 2020 đã được UBND tỉnh phê duyệt. Sở sẽ tham mưu tổ chức thực hiện nhiệm vụ và dự toán kinh phí đã được phê duyệt, giảm các khoản đóng góp của nhân dân khi có nhu cầu cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

(còn nữa)

Nguyễn Hình - Thu Hiền