Chúng tôi men theo con đường mòn nhỏ, dài và sâu hun hút, nằm lọt trong lòng những vườn chuối tây Thái Lan rộng bạt ngàn của nông dân thôn Quang Trung, xã Vũ Vân. Gia đình ông Dũng bà Nguyệt là một trong những hộ đầu tiên trồng chuối tây Thái Lan ở xã Vũ Vân. Ông Dũng cho biết: Những năm trước đây bà con trồng 2 vụ ngô/năm ở vùng đất bãi, vất vả mà hiệu quả thấp nên rất nhiều hộ đã bỏ hoang ruộng bãi. Năm 2016, tôi và một vài hộ khác ở thôn Quang Trung cùng nhau bàn bạc, tìm hiểu và quyết định chuyển đổi từ trồng ngô sang trồng chuối tây Thái Lan. Lý do ông Dũng và bà con chọn giống chuối tây Thái Lan là vì đã tham khảo ở nhiều mô hình trồng chuối trong và ngoài tỉnh, nhận thấy giống chuối này cho hiệu quả kinh tế cao hơn và khá phù hợp chất đất bãi phù sa màu mỡ ở địa phương. So với giống chuối tây truyền thống thì giống chuối tây Thái Lan có chất lượng quả tốt hơn, cây có sức đề kháng tốt hơn, ít sâu bệnh hơn hẳn. Sau khi quyết định trồng chuối, bà con vận động các hộ có đất bãi bỏ hoang cho thuê lại với giá 100.000 đồng/sào/năm, cùng với diện tích đất của mình, rồi quy hoạch lại thành vườn lớn. Dần dần nhiều hộ khác ở thôn Quang Trung và thôn Thái Sa cùng học hỏi và tham gia trồng chuối. Hiện gia đình ông Dũng có 1 mẫu chuối, cho thu nhập hơn 100 triệu đồng/năm.

Ông Nguyễn Văn Nam, thôn Quang Trung cho biết: Để trồng chuối tây Thái Lan, ban đầu các hộ thuê máy đào múc, tạo các luống đất, mỗi luống rộng 2,5m, cao 0,7m và dài hơn 100m. Qua mỗi năm, bà con chỉ đốn tỉa bớt cây con để bảo đảm mỗi khóm chuối có từ 4 - 5 cây và bón 1 tạ phân bón tổng hợp/sào/năm để bổ sung dinh dưỡng cho cây. Bà con thường xuyên cắt tỉa lá chuối già, xấu để tạo độ thông thoáng, lấy ánh sáng tốt, lá chuối này có thể bán hoặc rải xuống nền vườn để tạo độ ẩm cho đất.

Suốt mấy năm canh tác, cây chuối chưa bị sâu bệnh gì nên gia đình ông Tình chưa phải sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Theo ông Tình, trồng giống chuối này khá nhàn, một mình ông đảm nhiệm việc chăm sóc vài mẫu chuối. Khi cây con mọc lên, cứ sau 1 năm cây chuối sẽ trổ buồng và sau 3 - 4 tháng tiếp theo sẽ cho thu hoạch, tỷ lệ cây ra buồng đạt 100%. Ngoài ra nông dân có thêm nguồn thu từ sản phẩm phụ của cây chuối với 5.000 - 8.000 đồng/hoa chuối và 3.000 đồng/kg lá chuối tươi. Trừ chi phí đầu tư, bà con thu lãi tối thiểu 10 triệu đồng/sào, gấp 3 - 5 lần trồng ngô, lúa.

Ông Bùi Văn Hạnh, xã Vũ Hội (Vũ Thư), thương lái thu mua chuối tại xã Vũ Vân cho biết: Chuối tây Thái Lan cho quả to, đẹp và có giá bán đắt hơn từ tháng Giêng đến hết tháng 7 âm lịch hàng năm để phục vụ đồ thờ, lễ. Từ tháng 8 âm lịch đến tết, chuối cho quả nhỏ, giá bán chỉ bằng 30 - 50% so với lúc đắt. Mỗi buồng chuối có giá từ 80.000 đồng (lúc rẻ) - 200.000 đồng (lúc đắt) và cao điểm có thể đạt 250.000 - 300.000 đồng/buồng. Mỗi ngày ông Hạnh thu mua tại Vũ Vân gần 100 buồng chuối, cung cấp cho các chợ trong và ngoài tỉnh.

Ông Nguyễn Văn Hùng, Giám đốc HTXNN Vũ Vân cho biết: Hiện nay xã Vũ Vân có 14ha chuối tây Thái Lan của 25 hộ trồng trên đất bãi của thôn Quang Trung và thôn Thái Sa. Bước đầu cho thấy giống chuối này khá phù hợp với chất đất phù sa màu mỡ của địa phương, chuối dễ trồng, chăm sóc và ít sâu bệnh, đòi hỏi ít công lao động, cho hiệu quả kinh tế cao gấp 3 - 5 lần cấy lúa hoặc trồng ngô. Tuy nhiên, xã khuyến cáo bà con không trồng chuối ồ ạt vì hiện nay chuối chủ yếu được tiêu thụ thông qua thương lái nhỏ lẻ, đầu ra, giá thành sản phẩm chưa ổn định. HTXNN Vũ Vân và UBND huyện Vũ Thư đang nỗ lực liên kết với một số doanh nghiệp, tập đoàn, nếu bao tiêu sản phẩm ổn định mới phát động bà con mở rộng diện tích trồng chuối. Cái khó nữa là trồng chuối rủi ro khá cao vì cây chuối tây Thái Lan cao từ 4 - 5m, nông dân không thể chằng chống xuể vào mùa mưa bão, chỉ cần gió giật cấp 8 trở lên cây chuối có thể đổ gãy, thiệt hại toàn bộ. Thuận lợi là nếu không may đổ gãy do bão thì cây chuối chỉ mất thời gian ngắn để phục hồi vì cây chuối con lại mọc lên, hiện tại bà con vẫn mạnh dạn “đánh cược” với thời tiết để trồng chuối.

Từ trồng chuối tây Thái Lan, hiện nông dân xã Vũ Vân thu về khoảng 280 triệu đồng/ha/năm. Không chỉ cho hiệu quả kinh tế cao, cây chuối tây Thái Lan còn mở ra hướng đi mới về tích tụ ruộng đất, chuyển đổi cây trồng theo hướng sản xuất hàng hóa, góp phần xóa bỏ đất hoang ở Vũ Vân.

Quỳnh Lưu