Đến thôn Trà Khê rất dễ bắt gặp những vườn cây cảnh mang đậm tính nghệ thuật, có giá trị kinh tế cao. Từ những cây vốn bình dị, quen thuộc như sung, ổi, khế, sanh, si, lộc vừng, mẫu đơn, hoa giấy..., dưới bàn tay khéo léo của các nghệ nhân, chủ vườn đã trở nên độc đáo, kỳ thú. Mỗi cây, mỗi dáng được uốn nắn, chăm sóc tỉ mỉ khiến người xem không khỏi bất ngờ bởi tư duy sáng tạo của các nghệ nhân, chủ vườn. Hiện nay, thế cây ở Trà Khê rất đa dạng với nhiều kiểu dáng như: huyền nhai, bạt phong, đệ huynh, kinh thiên, long giáng... Kích cỡ cây cũng phong phú, từ cây mi ni đến cây đại. Tùy theo nhu cầu của thị trường, các chủ vườn lại tìm kiếm, sáng tạo và chăm sóc cây cảnh để đáp ứng thị hiếu của người chơi.

Ông Trần Văn Tưởng, Chi hội Sinh vật cảnh thôn Trà Khê cho biết: Hầu hết các gia đình trong thôn đều trồng hoa, cây cảnh. Từ thú chơi, đam mê cây cảnh đến nay đã trở thành nghề. Để người dân được giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm chăm sóc, tạo thế cho cây, Chi hội Sinh vật cảnh thôn đã ra đời. Hiện nay Chi hội có 80 hội viên, trong đó nhiều hội viên đã được công nhận là nghệ nhân. Nâng cao tay nghề cho hội viên, Chi hội đã tổ chức các chuyến tham quan thực tế tại nhiều nơi, đăng ký tác phẩm tham gia triển lãm. Nhờ đó, nhiều cây cảnh của hội viên tham dự triển lãm trong và ngoài tỉnh đã đạt giải cao.

Cây cảnh có kích cỡ nhỏ và vừa ở thôn Trà Khê, xã Tân Lập (Vũ Thư).

Làm cây cảnh, ngoài kinh nghiệm cần có sự sáng tạo, cần cù và chăm chỉ. Để thành nghề không chỉ căn cứ vào độ tuổi mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như năng khiếu thẩm mỹ, tư duy sáng tạo, sự cần cù, khéo léo của từng người. Vì thế, độ tuổi của các chủ vườn làm cây cảnh ở thôn Trà Khê cũng rất đa dạng. Bên cạnh những nghệ nhân có thâm niên trong nghề như các ông Đào Xuân Thôn, Hoàng Đức Phong, Trần Văn Tưởng... còn có các cháu chỉ mới 15 - 17 tuổi nhưng đã biết tạo dáng cho cây. Có những hội viên trẻ nhưng đã sở hữu những vườn cây cảnh trị giá hàng trăm triệu đồng như Phạm Quý Đằng, Trần Văn Mạnh, Hoàng Văn Trụ... Để đáp ứng thị hiếu của khách hàng, nhiều chủ vườn đã ghép dáng, trồng cây trên hòn non bộ tạo nên sự hấp dẫn cho tác phẩm của mình. Cây cảnh không chỉ làm phong phú đời sống tinh thần cho người dân nơi đây mà còn giúp họ từng bước vươn lên làm giàu trên chính mảnh đất quê hương.

Ông Đào Xuân Thôn, hội viên Chi hội Sinh vật cảnh thôn Trà Khê là một trong những người có tuổi nghề lâu năm nhất Chi hội. Tham gia làm cây cảnh từ năm 1990, bằng niềm đam mê và sự cần cù, chăm chỉ, ông đã tạo hình cho rất nhiều cây ở các dáng, thế khác nhau trong đó có những cây đã gắn bó với ông 17 năm. Ông Thôn chia sẻ: Khi sang Nam Điền (Nam Định) mua cây sanh về bán, tôi nghĩ tại sao mình không làm mà phải đi nhập về. Từ đó tôi mày mò học hỏi và bắt đầu làm cây cảnh. Việc chăm sóc cây cảnh không khó nhưng phải có thời gian, niềm đam mê và tính kiên nhẫn, tỉ mỉ thì mới tạo ra loại cây đẹp phù hợp với thị hiếu khách hàng. Nhiều khi sửa chưa vừa ý đang làm gì cũng phải bỏ dở để cắt tỉa, uốn chỉnh lại. Năm 2007, tôi đã bán được cây sanh thế lão mai với giá 2 tỷ đồng. Nhờ đó, đời sống được nâng cao hơn, có thêm động lực để gắn bó với nghề.

Quả ngọt không phụ công người chăm sóc, cuộc sống của những người trồng cây cảnh ở thôn Trà Khê đang ngày một khá hơn. Họ hiểu rằng mỗi sản phẩm làm ra sẽ là một dấu ấn để lại cho đời, vì thế, khi làm, người nghệ nhân, chủ vườn phải tập trung, phát huy hết khả năng để tạo ra sản phẩm hoàn mỹ nhất. Hàng ngày, cây cảnh Trà Khê vẫn tỏa đi muôn nơi để tô điểm, làm đẹp thêm cho cuộc sống.

Như Hoàng