Nhớ hội xưa

Trong ký ức của nhiều người, ấn tượng về ngày hội Văn hóa, Thể thao truyền thống lần đầu tiên được tổ chức vào ngày 14/10/1990 dường như vẫn còn vẹn nguyên. Từ 3 giờ sáng, các tuyến phố chính của thị xã Thái Bình đã chật ních các đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp và không chuyên từ tỉnh đến các địa phương về tập kết, diễu hành biểu dương lực lượng và trình diễn các loại hình văn hóa, thể thao. Ngày hội kéo dài từ tinh mơ đến tận cuối giờ chiều. Các nghệ nhân dân gian vô cùng hồ hởi, tự hào vì lần đầu tiên được tham gia một chương trình biểu diễn lớn chưa từng có như vậy. Các tầng lớp nhân dân vô cùng náo nức vì lần đầu tiên được biết đến những tinh hoa văn hóa truyền thống của quê hương. Nhà nghiên cứu văn hóa Phạm Minh Đức, nguyên Giám đốc Sở Văn hóa Thông tin và nhà nghiên cứu văn hóa Nguyễn Thanh, nguyên Giám đốc Sở Văn hóa Thông tin cùng chia sẻ: Bởi năm 1990 là năm có nhiều ngày kỷ niệm lớn của đất nước, trong đó có kỷ niệm 45 năm Quốc khánh 2/9, 100 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh. 

Riêng với Thái Bình lại có ngày lễ trọng đại là kỷ niệm 100 năm ngày thành lập tỉnh (21/3/1890 - 21/3/1990), 60 năm ngày khởi nghĩa của nông dân Tiền Hải (14/10/1930 - 14/10/1990). Nhằm tập trung các hoạt động với quy mô lớn vào cùng một ngày, Ban Thường vụ Tỉnh ủy quyết định tổ chức lễ kỷ niệm các sự kiện của đất nước và của tỉnh vào ngày 14/10. Để chuẩn bị cho ngày lễ trọng đại này, ngay từ đầu năm, tỉnh đã triển khai kế hoạch tổ chức cuộc tổng biểu dương các loại hình văn hóa, thể thao truyền thống của tỉnh với quy mô lớn. Đó là lần đầu tiên các cỗ kiệu bát cống, các cỗ khám, cỗ ngai cổ kính cùng các đồ tế khí độc đáo từ các làng quê được rước về tỉnh. Ngoài biểu diễn chèo, múa rối nước thì đó cũng là lần đầu tiên các loại hình diễn xướng dân gian đặc sắc cùng các hình thức thể thao truyền thống mang tính thượng võ được các nghệ nhân trong tỉnh đưa về tham gia ngày hội như: múa bát dật, múa giáo cờ giáo quạt, múa kéo chữ, đua chải, vật, võ... Từ sau ngày hội lớn ấy, nhận rõ hiệu quả thiết thực của hình thức hoạt động này, năm 1992, UBND tỉnh ban hành quyết định lấy ngày 14/10 hàng năm là ngày hội Văn hóa, Thể thao truyền thống của Thái Bình. Từ năm 1990 đến nay, ngày hội Văn hóa, Thể thao truyền thống 14/10 được duy trì đều đặn hàng năm và cứ 5 năm một lần ngày hội lại được tổ chức với quy mô lớn. Cho đến nay, Thái Bình cũng là địa phương duy nhất có một ngày hội văn hóa, thể thao truyền thống được tổ chức thường niên.

Ông Nguyễn Xuân Thu, phường múa rối nước xã Nguyên Xá (Đông Hưng) chia sẻ: Ngày hội năm ấy, phường múa rối nước xã Nguyên Xá cũng được tham gia biểu diễn. Các nghệ nhân dân gian vô cùng phấn khởi và tự hào khi được tham gia vào ngày hội. Với những nghệ nhân rối nước, hạnh phúc lớn hơn là chính từ ngày hội Văn hóa, Thể thao 14/10/1990 mà từ đó rối nước cũng như nhiều loại hình văn hóa dân gian của Thái Bình được phục hồi một cách mạnh mẽ. Từ đó đến nay, vào mỗi dịp ngày hội Văn hóa, Thể thao truyền thống 14/10, phường múa rối nước xã Nguyên Xá và xã Đông Các đều được thay nhau góp mặt biểu diễn phục vụ nhân dân. Người nghệ nhân thì có cơ hội giữ nghề, còn nhân dân lại có cơ hội được thưởng thức các màn nghệ thuật dân gian đặc sắc.  

Đón chờ hội nay

Bởi ngày hội Văn hóa, Thể thao truyền thống 14/10 đã được tổ chức thường niên, xuyên suốt trong gần 30 năm nên rất nhiều người đã lầm tưởng ngày 14/10 là ngày thành lập tỉnh. Để phát huy hơn nữa ý nghĩa và hiệu quả của ngày hội Văn hóa, Thể thao truyền thống, ngày 30/5/2019, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã có Thông báo kết luận số 693-TB/TU về chủ trương tổ chức một số lễ hội quy mô cấp tỉnh. Theo đó, từ năm 2020, ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch được tổ chức vào dịp kỷ niệm ngày thành lập tỉnh 21/3. Đây cũng là 1 trong 2 lễ hội (cùng với lễ hội đền Trần) sẽ do UBND tỉnh chủ trì, chỉ đạo các ngành liên quan và các địa phương phối hợp tổ chức thực hiện.

Năm nay dự kiến sẽ là một năm đáng nhớ đối với ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch nói riêng, các cấp, các ngành và toàn thể nhân dân nói chung khi ngày hội lớn lần đầu tiên được tổ chức vào dịp kỷ niệm 130 năm ngày thành lập tỉnh. Để chuẩn bị cho lễ kỷ niệm và ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã có những chỉ đạo rất cụ thể. Ban Chỉ đạo và Ban Tổ chức các hoạt động kỷ niệm 130 năm ngày thành lập tỉnh và ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch được thành lập do đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh làm Trưởng ban Chỉ đạo; đồng chí Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh làm Trưởng ban Tổ chức. Trong bộn bề công việc cuối năm song đến thời điểm trước tết Nguyên đán Canh Tý, mọi kế hoạch chuẩn bị cho ngày lễ trọng đại và ngày hội lớn của tỉnh đã được hoàn tất, các hoạt động đang được thực hiện theo đúng tiến độ đã đề ra. 

Bà Trương Thị Hồng Hạnh, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết: Theo kế hoạch, cùng với lễ kỷ niệm 130 năm ngày thành lập tỉnh, trong ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch năm nay sẽ diễn ra nhiều hoạt động ý nghĩa, trong đó có các hoạt động nổi bật như: lễ khánh thành Tượng đài “Bác Hồ với nông dân”; tổ chức triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội 130 năm hình thành và phát triển tỉnh Thái Bình; trình diễn không gian văn hóa đường phố; tổ chức không gian văn hóa, du lịch tỉnh Thái Bình; biểu diễn múa rối nước, trình diễn nghệ thuật thư pháp. Cùng với các buổi trình diễn còn tổ chức các hội thi như: thi thả diều, thi bơi chải, các giải thi đấu thể thao, tuần lễ phim chào mừng kỷ niệm ngày thành lập tỉnh, tuần lễ du lịch “Về miền di sản” tại các địa phương. Bên cạnh đó còn có các hoạt động lần đầu tiên được tổ chức như cuộc thi giới thiệu văn hóa ẩm thực Thái Bình, tổ chức trao giải cuộc thi viết về “Người Thái Bình - Đất Thái Bình”... Với các hoạt động phong phú, ý nghĩa, lễ kỷ niệm 130 năm ngày thành lập tỉnh và ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch là sự kiện quan trọng để quảng bá và giới thiệu những thành tựu, tiềm năng, thế mạnh, triển vọng của mảnh đất, con người Thái Bình, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế - xã hội trong và ngoài tỉnh có cơ hội gặp gỡ, trao đổi, liên kết, xúc tiến đầu tư, tạo nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội và du lịch của tỉnh. Đây cũng là hoạt động lớn nhằm tuyên truyền, giáo dục truyền thống văn hóa, văn hiến, yêu nước và cách mạng, khơi dậy niềm tự hào, cổ vũ, động viên cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân trong tỉnh phát huy truyền thống vẻ vang trong thời kỳ mới.

Nhà nghiên cứu văn hóa Phạm Minh Đức, nguyên Giám đốc Sở Văn hóa Thông tin Việc tổ chức ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch vào dịp kỷ niệm ngày thành lập tỉnh là một quyết định hết sức đúng đắn, phù hợp với mong muốn của đông đảo các tầng lớp nhân dân. Đây sẽ là dịp để mỗi người dân trong và ngoài tỉnh có cơ hội được tìm hiểu về lịch sử mảnh đất, con người, văn hóa Thái Bình với những đặc trưng riêng không đâu có. Theo kế hoạch, năm nay sẽ diễn ra chuỗi các hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch sôi động, được đầu tư kỳ công. Điều này cũng thể hiện tầm nhìn, sự quan tâm của lãnh đạo tỉnh đến vấn đề văn hóa, con người trong giai đoạn hiện nay. Quan tâm đến văn hóa là chúng ta đang quan tâm đến sự phát triển bền vững. Bà Trương Thị Hồng Hạnh, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thực hiện chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, các hoạt động kỷ niệm 130 năm ngày thành lập tỉnh và ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch năm nay không chỉ có ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch mà nhiều ban, ngành, địa phương cũng sẽ trực tiếp chủ trì các hoạt động trong chuỗi các hoạt động diễn ra trong dịp kỷ niệm và ngày hội truyền thống. Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy sẽ chủ trì tổ chức trao giải cuộc thi viết về “Người Thái Bình - Đất Thái Bình”; UBND thành phố Thái Bình chủ trì tổ chức lễ khánh thành Tượng đài “Bác Hồ với nông dân” và ngày chạy Olympic vì sức khỏe toàn dân; Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh chủ trì cuộc thi giới thiệu văn hóa ẩm thực Thái Bình... Ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã và đang tích cực phối hợp với các ban, ngành, địa phương để chuỗi hoạt động của ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch năm nay được tổ chức hoàn hảo nhất, để lại nhiều ấn tượng đối với nhân dân, du khách trong và ngoài tỉnh. Đây sẽ thực sự là một ngày hội lớn đối với Đảng bộ và nhân dân Thái Bình. Ông Nguyễn Đình Bẩy, Trưởng phường múa rối nước xã Nguyên Xá (Đông Hưng) Mỗi năm, vào ngày hội Văn hóa, Thể thao truyền thống 14/10, phường múa rối nước xã Nguyên Xá và phường múa rối nước xã Đông Các vẫn thường thay nhau tham gia biểu diễn phục vụ bà con. Năm nay, ngày hội được tổ chức vào dịp kỷ niệm ngày thành lập tỉnh, quy mô lớn với nhiều hoạt động hơn, phường múa rối nước xã Nguyên Xá chúng tôi đã nhận được thông báo tham gia biểu diễn rối nước trong ngày hội, các nghệ nhân trong phường đều rất vui và mong chờ. Phường sẽ chuẩn bị chu đáo, lựa chọn các trò diễn đặc sắc nhất để góp phần vào thành công của ngày hội lớn.

BẢO ANH