Thông thường chỉ sau khi người dân nhập viện với các triệu chứng ngộ độc thực phẩm lúc đó cơ quan quản lý nhà nước mới vào cuộc điều tra, lấy mẫu xét nghiệm, đưa ra cảnh báo. Vụ ngộ độc mới đây nhất do sử dụng sản phẩm pate Minh Chay của Công ty TNHH Hai thành viên Lối sống mới có vi khuẩn Clostridium Botulinum khiến nhiều người phải nhập viện cấp cứu là một ví dụ. Vụ việc xảy ra đã hơn 10 ngày song đến nay vẫn chưa có câu trả lời thỏa đáng của ngành chức năng, còn người tiêu dùng rất hoang mang, lo lắng và cũng cho thấy những “lỗ hổng” trong quản lý thực phẩm chay.

Bà Phạm Thị Thơm, phường Hoàng Diệu (thành phố Thái Bình) cho biết: Những ngày vào chùa tôi rất thích ăn chay bởi ăn chay giúp tâm tính hiền hòa, an vui, đặc biệt là nâng cao sức khỏe, giảm béo phì, tăng tuổi thọ. Tuy nhiên, qua sự việc ngộ độc pate Minh Chay vừa qua khiến tôi cảm thấy hoang mang. Nếu sau khi tình trạng người dân nhập viện rồi các cơ quan chức năng mới vào cuộc kiểm tra, xử lý và thu hồi sản phẩm thì lúc đó đã quá muộn. Đối với ông Phạm Ngọc Lâm, xã Đông Hòa (thành phố Thái Bình) thì hình ảnh về những người nhập viện trong tình trạng nguy kịch phải chữa trị dài ngày với chi phí rất lớn còn mãi ám ảnh. Ông Lâm cho biết: Sau khi nghe các phương tiện thông tin đại chúng phản ánh về vụ việc ngộ độc pate Minh Chay, một số người phải cấp cứu trong bệnh viện tôi rất lo lắng. Bởi sức khỏe và tính mạng của con người là quan trọng nhất, nếu các doanh nghiệp làm trong lĩnh vực này không có tâm, các cơ quan quản lý nhà nước buông lỏng thì không biết sẽ còn bao nhiêu người tiếp tục phải gánh chịu hậu quả.

Người tiêu dùng thì hoang mang, lo lắng. Trong khi đó, trên thị trường vẫn tràn ngập thực phẩm chay mà chất lượng của nó thì khó có thể kiểm soát. Ngay cả đến những người bán thực phẩm chay cũng chỉ biết tin vào nhà sản xuất. Bà Hoàng Thị Hòa, chủ cửa hàng chay thực dưỡng Hoàng Giang, đường Đốc Nhưỡng, phường Đề Thám (thành phố Thái Bình) khẳng định: Để bảo đảm uy tín thương hiệu của cửa hàng, tôi vừa lấy hàng của công ty có thương hiệu vừa tự làm thêm một số sản phẩm để bán nên chưa xảy ra bất cứ sự cố nào cho người tiêu dùng. Tôi rất tin tưởng vào nhà sản xuất có uy tín nhưng nếu các nhà sản xuất chạy theo lợi nhuận, không giữ được uy tín, chất lượng xuất ra những sản phẩm giống như pate Minh Chay thì bản thân người bán cũng cảm thấy rất bất an.

Hiện nay xu thế ăn chay ngày càng phổ biến với nhiều đối tượng, mọi lứa tuổi. Theo thống kê chưa đầy đủ, ngoài hơn 600 tăng ni, trên địa bàn tỉnh còn có khoảng 30.000 tín đồ Phật tử (chiếm khoảng 25% dân số) ăn chay, trong đó có khoảng 1.000 người ăn chay trường. Những sự kiện ăn chay lớn thường diễn ra trong các nhà chùa, các khóa tu, đám giỗ, dịp cúng rằm và ngày mùng một đầu tháng. Mặc dù đến nay trên địa bàn tỉnh chưa ghi nhận trường hợp nào ngộ độc thực phẩm chay song vụ việc ngộ độc pate Minh Chay đặt ra trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước trong kiểm tra, giám sát, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm nói chung, thực phẩm chay nói riêng. Ông Nguyễn Thái Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý thị trường Thái Bình cho biết: Ngay sau khi xảy ra vụ ngộ độc thực phẩm pate Minh Chay, Cục Quản lý thị trường đã chỉ đạo các đội trực tiếp điều tra trinh sát, bám nắm thị trường giám sát các cơ sở kinh doanh thực phẩm và nếu phát hiện cơ sở nào kinh doanh về thực phẩm này yêu cầu kiểm tra đột xuất và lấy mẫu kiểm tra thực tế. Qua điều tra xác minh tới thời điểm hiện tại chưa phát hiện cơ sở bán sản phẩm pate Minh Chay. Tuy nhiên sẽ rất khó kiểm soát mặt hàng này bởi sau khi nhận được thông tin, đa phần những cơ sở kinh doanh sản phẩm đó sẽ tìm cách giấu giếm không đưa ra thị trường.

Qua vụ ngộ độc pate Minh Chay, người tiêu dùng có thói quen ăn chay phải giật mình trước tình trạng chất lượng các thực phẩm chay đang bị “thả nổi” như hiện nay. Đa dạng các sản phẩm được bán trên thị trường, nhất là bán hàng qua mạng ngày càng thịnh hành nhưng không có cơ quan chức năng nào kiểm soát về chất lượng mà người tiêu dùng mua hàng chỉ dựa vào niềm tin đối với cơ sở sản xuất. Nếu xảy ra vụ việc ngộ độc nghiêm trọng thì rất khó khăn trong xử lý vi phạm. Việc kiểm soát, thu hồi triệt để mặt hàng không bảo đảm an toàn hiện vẫn là điều rất khó làm. Rõ ràng, việc quản lý chất lượng thực phẩm chay trên thị trường đang có những “lỗ hổng”, rất cần sự vào cuộc có trách nhiệm của ngành chức năng. Để bảo đảm thực phẩm an toàn, vấn đề mấu chốt nhất là phụ thuộc vào cái tâm của nhà sản xuất, sự cẩn trọng trong lựa chọn thực phẩm của người tiêu dùng để bảo vệ sức khỏe của chính mình.

Ông Trần Đăng Chuấn, Phó Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm, Sở Y tế Sở Y tế đã yêu cầu Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm phối hợp với các cơ quan chức năng thành lập đoàn kiểm tra, giám sát trên thị trường chủ động thu hồi các sản phẩm của Công ty TNHH Hai Thành viên lối sống mới. Thông tin cảnh báo tới người tiêu dùng tạm thời không mua và sử dụng các sản phẩm của công ty này, đồng thời khuyến cáo bà con nên chọn các sản phẩm chay có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, nếu có dấu hiệu bất thường về sức khỏe sau khi sử dụng đồ ăn chay cần đến cơ sở y tế để được kiểm tra và theo dõi kịp thời. Đại đức Thích Nhuận Nguyện, chùa Từ Xuyên, thành phố Thái Bình Đối với các nhà chùa thường tổ chức các khóa tu đông người nên việc lựa chọn thực phẩm chay bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm là rất quan trọng. Tuy nhiên, sự việc ngộ độc thực phẩm pate Minh Chay khiến nhà chùa hết sức lo lắng. Chúng tôi mong các cơ quan chức năng trên địa bàn tỉnh sớm vào cuộc kiểm tra chất lượng tất cả các sản phẩm chay bán trên thị trường để bảo đảm sức khỏe, tính mạng người dân. Bà Đào Thị Díp, quản lý nhà hàng cơm chay An Lạc, phường Quang Trung, thành phố Thái Bình   Các món ăn chay hiện nay rất đa dạng, phong phú. Ngoài những món ăn truyền thống, chế biến từ rau, củ, quả thì các nhà sản xuất, kinh doanh đã chế biến thêm nhiều thực phẩm chay đóng gói sẵn, tiện lợi cho việc chế biến món chay tại nhà. Tuy nhiên, với 12 năm kinh nghiệm làm hàng ăn chay, tôi thấy vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm từ nguyên liệu đầu vào tới quy trình chế biến và bảo quản là rất quan trọng đòi hỏi các nhà sản xuất phải thực sự có tâm mới bảo đảm được.

Thu Thủy