“Làm giấy từ bã mía” là 1 trong 27 mô hình, sản phẩm tiêu biểu được tham gia thuyết trình tại vòng chung khảo cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh Thái Bình lần thứ VI, năm 2022 - 2023. Đây là mô hình của hai em Nguyễn Xuân Tùng và Phạm Hoàng Long, học sinh Trường THCS thị trấn Quỳnh Côi (Quỳnh Phụ). Từ bã mía, hai em đã sáng tạo thành những tấm thiệp, bức tranh nghệ thuật mang giá trị thẩm mỹ cao.

Xuân Tùng cho biết: Trong những ngày hè oi bức, nước mía là đồ uống phổ biến của người dân. Khi đi qua các quán nước, nhìn đống bã mía cao ngất, ruồi muỗi đậu gây mất vệ sinh nên chúng em suy nghĩ: làm cách nào đó để tận dụng bã mía tạo ra những sản phẩm có ích. Ở trường, trong quá trình thực hành môn mỹ thuật, chúng em được tìm hiểu về cách làm giấy vẽ tranh Đông Hồ và đặc biệt ấn tượng với những tờ giấy vẽ làm thủ công của các nghệ nhân. Xuất phát từ buổi học đó, được sự giúp đỡ của cô giáo tổng phụ trách, chúng em đã quyết định thực hiện mô hình “Làm giấy từ bã mía”. Tranh thủ những ngày cuối tuần, chúng em xin bã mía ở các quán nước để làm nguyên liệu chế tạo. Thông điệp mà chúng em muốn truyền tải đến mọi người là “Không có thứ gì là phế thải, chỉ có sử dụng không đúng chỗ”.

Giấy làm từ bã mía đã được Xuân Tùng và Hoàng Long thử nghiệm thành công từ tháng 1/2022, đưa vào sử dụng để vẽ tranh, làm thiệp chúc mừng, bookmark kẹp sách. Cô giáo Vũ Thị Dung, môn Giáo dục công dân kiêm Tổng phụ trách Trường THCS thị trấn Quỳnh Côi cho biết: Sau khi Tùng và Long có ý tưởng về sản phẩm, tôi đã cùng hai em lên kế hoạch và thu thập nguyên liệu. Trong khi thực hiện sản phẩm, khó khăn lớn nhất của cô và trò là khi thử nghiệm sản phẩm bị thất bại nhiều lần do độ kết dính không đủ, thời tiết mưa nhiều không phơi được. Song, bằng sự kiên trì, quyết tâm của hai em, sản phẩm đã được hoàn thành. Giấy làm từ bã mía có màu sắc rất bắt mắt, chất liệu giấy dai, có 1 mặt ráp, 1 mặt trơn. Đặc biệt, khi sử dụng giấy để vẽ tranh thì bức tranh sẽ bắt màu hơn hẳn các loại giấy vẽ thông thường. Màu hơi vàng mang đặc trưng màu của bã mía làm cho bức tranh trở nên sống động hơn.

Ngoài mô hình “Làm giấy từ bã mía” của cô và trò Trường THCS thị trấn Quỳnh Côi, thời gian qua đã có hàng trăm sản phẩm, mô hình của thanh thiếu niên, nhi đồng tham gia cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh. Cuộc thi do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo, Tỉnh đoàn, Đài PTTH tỉnh, Báo Thái Bình tổ chức lần đầu tiên vào năm học 2012 - 2013. Đến nay, qua 6 kỳ tổ chức, cuộc thi đã thu hút 753 mô hình, sản phẩm của các em học sinh từ 6 - 18 tuổi ở các cấp học tham gia. Riêng trong cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh lần thứ VI, năm 2022 - 2023, kết thúc thời gian nhận hồ sơ dự thi (ngày 31/5/2023), Ban tổ chức cuộc thi nhận được 208 sản phẩm tham gia dự thi ở các lĩnh vực: đồ dùng dành cho học tập, phần mềm tin học, các dụng cụ sinh hoạt gia đình, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế, đồ chơi trẻ em, đồ dùng phục vụ giải trí và lĩnh vực khác. 

Theo đánh giá của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh, so với các kỳ trước, năm nay số lượng giải pháp, mô hình tham gia dự thi nhiều hơn. Một số trường tham gia dự thi với nhiều sản phẩm như THCS Nguyễn Đức Cảnh (Thái Thụy) 12 sản phẩm, Tiểu học và THCS Quỳnh Sơn (Quỳnh Phụ) 3 sản phẩm, Tiểu học và THCS Hoa Lư (Đông Hưng) 3 sản phẩm, THCS Kỳ Bá (thành phố Thái Bình) 3 sản phẩm... Qua 2 vòng chấm điểm, Hội đồng giám khảo cuộc thi đã lựa chọn được 80/208 mô hình, sản phẩm vào vòng chung khảo, qua đó thống nhất 51 sản phẩm xuất sắc để trao giải. Đặc biệt, với cuộc thi năm nay Ban tổ chức đã chọn lọc sâu, kỹ lưỡng hơn để chọn những sản phẩm, mô hình thực sự chất lượng qua các vòng thi. Để bảo đảm cuộc thi diễn ra đúng tiến độ và đạt kết quả cao, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh đã thành lập đoàn công tác gồm cán bộ Sở Giáo dục và Đào tạo, Liên đoàn Lao động tỉnh cùng các thành viên Ban tổ chức, Ban thư ký làm việc với phòng giáo dục và đào tạo các huyện, thành phố kiểm tra, nắm bắt tình hình triển khai cuộc thi và đôn đốc tổ chức, cá nhân hoàn thiện hồ sơ tham gia dự thi. Từ đó giúp tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc để khơi dậy và phát huy khả năng tư duy, tiềm năng sáng tạo khoa học kỹ thuật của các em học sinh.

Bà Trần Thị Hòa, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh cho biết: Để tiếp tục nâng cao chất lượng cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh, thời gian tới, với vai trò cơ quan thường trực, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh chủ động đổi mới phương pháp và đa dạng hình thức tuyên truyền, phối hợp chặt chẽ với phòng giáo dục và đào tạo các huyện, thành phố làm tốt công tác động viên, khuyến khích các trường hướng dẫn học sinh tham gia dự thi, coi đây là đầu mối quan trọng trong tuyên truyền, thu nhận hồ sơ dự thi. Cử cán bộ theo dõi, đôn đốc và hướng dẫn tác giả tham gia hoàn thiện hồ sơ dự thi theo đúng thể lệ của cuộc thi. Vận động chính các tác giả có sản phẩm tham gia dự thi trở thành tuyên truyền viên tích cực về cuộc thi. Tiếp tục đổi mới công tác đánh giá, chấm điểm sản phẩm, mô hình tham gia dự thi, bảo đảm sản phẩm được đánh giá công bằng, khách quan, khoa học. Kịp thời tôn vinh, khen thưởng đối với các cá nhân, đơn vị, trường học có sản phẩm đạt giải. Ngoài ra, chúng tôi sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan đồng tổ chức cuộc thi tổ chức thành công lễ trao giải cuộc thi vào tháng 11/2023, từ đó tạo hiệu ứng lan tỏa ý nghĩa của cuộc thi tới thanh thiếu niên, nhi đồng, góp phần phát triển phong trào sáng tạo khoa học kỹ thuật trên địa bàn tỉnh.

Tranh vẽ trên giấy làm từ bã mía.

Thu Trang