Dường như Trường Sa giờ đây hiện hữu đầy đủ cảnh vật đất liền. Ngay khi hòn đảo đầu tiên là Song Tử Tây hiện lên trong tầm mắt, tôi đã ấn tượng mãi với mái chùa cong vút, nghiêng nghiêng trên nền biển xanh biếc. Dưới mái chùa, thấp thoáng bóng áo nâu sồng, rồi tiếng chuông chùa ngân vang, hòa tan vào biển trời Tổ quốc. Trong 6 ngôi chùa sừng sững hiên ngang ở Trường Sa, tôi vừa may mắn vừa nuối tiếc khi được thành tâm hành lễ, đắm mình trong tiếng chuông của một nửa trong 6 ngôi chùa ấy. Nói là may mắn bởi không phải ai cũng có cơ hội được ra Trường Sa để hành lễ, để hàn huyên, tâm sự với các tăng ni, Phật tử nơi đảo xa. Nói là tiếc nuối vì không có sóng to gió lớn thì tôi đã có mặt tại 4/6 số chùa trên các đảo. Hành trình ra Trường Sa, điểm đến đầu tiên theo dự kiến là đảo Song Tử Tây, nơi mà chỉ huy tàu giới thiệu là có ngôi chùa lớn và đẹp nhất ở Trường Sa nhưng sóng lớn khiến đoàn không thể lên đảo.

Như hiểu tâm trạng các đại biểu, chỉ huy tàu KN 491 cố gắng lái tàu vào gần đảo nhất có thể để mọi người thấy rõ ngôi chùa. Từ xa, chùa hiện ra theo phong cách truyền thống, có hai tầng với mái cong vút, nghiêng nghiêng dưới tán phong ba, bàng vuông. Mấy cô, mấy chị tiếc hùi hụi, chỉ mong đến thật nhanh các đảo Nam Yết, Sinh Tồn, Trường Sa Lớn mà thỏa nỗi ước ao, bởi hành lễ ở Trường Sa mới nghe đã thấy thiêng liêng làm sao.

Lễ chùa đầu năm ở đảo Song Tử Tây.

Lên từng đảo, sau nghi lễ đón tiếp, dâng hoa, dâng hương, trưởng đoàn cùng sư trụ trì gióng giả hồi chuông vang trong gió, trong thâm u, dội vào lòng đảo, vào ruột biển, trầm bổng thật linh thiêng, giản dị. Ngay như tôi, chưa hiểu nhiều đạo lý nhà Phật cũng thấy tiếng chuông như hạt bồ đề gieo từ tâm, che chở, gợi nỗi an lạc. Từ nhỏ, đã quen với tiếng chuông chùa, quen đến mức như vô tình, trở thành đồng hồ sinh học, nay giữa mênh mông sóng cả, nghe chuông lại bồi hồi khôn nguôi.

Chiều muộn, tôi cùng anh Lê Quang Dũng, một nghệ sĩ nhiếp ảnh trong đoàn công tác thả bộ, lia ống kính trên đảo Nam Yết bỗng thấy bình yên đến lạ. Ráng hoàng hôn quyện lấy tiếng chuông chùa hòa cùng tiếng vỗ ì oạp của sóng biển. Hai anh em ngồi phịch xuống cát, đón từng hồi chuông trong niềm hân hoan tột độ. “Có thể chỉ một lần trong đời thôi chú à” - anh Dũng khẽ thì thầm với tôi như muốn “nuốt” trọn tiếng chuông thanh tịnh cứ ngân vang mãi...

Rảo bước chân, ngước lên thấy cờ Tổ quốc, cờ Phật lồng lộng trong gió “cõng” theo hơi mặn rít rát. Hồi chuông vừa dứt, tôi đã có mặt ở thềm chính điện chùa Nam Huyên. Thầy Thích Tâm Tri, trụ trì chùa, vai vác cuốc, áo đẫm mồ hôi vừa đi đâu về. Tôi hỏi: “Mệt lắm không thầy?”. Thầy đáp: “Thấy bộ đội vất vả, thầy giúp bộ đội vun đất mấy luống rau. Mệt gì đâu, rèn luyện sức khỏe ấy mà. Biết thầy ăn chay nên anh em không để thầy thiếu rau, củ, quả”. Trò chuyện cùng thầy mới hay trước đây thầy Tri ở chùa Tòng Lâm Lô Sơn (Nha Trang, Khánh Hòa), năm 2013 thầy tự nguyện ra đây làm trụ trì chùa Nam Huyên cùng bộ đội canh giữ biển đảo quê hương.

“Ở đâu cũng tu hành, có đi xa, khổ hạnh, mới thấu tâm can lời Phật dạy về kiếp người. Ngư dân quanh năm bám biển, 6 ngôi chùa ở Trường Sa làm cho đất liền luôn hiện hữu trong tâm trí, trở thành điểm tựa tâm linh, để họ không cảm thấy cô đơn, nên mỗi khi có dịp lên đảo là họ đến chùa thắp hương, mình thì tụng kinh niệm phật mong trời yên, biển lặng để bà con làm ăn may mắn, chứ biển giã khó lường. Còn bộ đội hàng tuần lại giúp thầy vệ sinh chùa, ở đây thân thiết như một đại gia đình vậy” - thầy Tri chia sẻ.
Tôi hỏi thời gian thỉnh chuông, thầy nói: “Ngày hai lần, 5 giờ và 18 giờ, còn ngày rằm và ngày mùng 1 thỉnh lúc 9 giờ. Trường Sa hội tụ mọi miền quê nên tiếng chuông ở đây cũng hội tụ âm sắc của vùng chiêm trũng Bắc Bộ, qua miền Trung nắng gió đến Nam Bộ sông nước hoa trái, dường như thu gọn dải đất hình chữ S vào âm vọng, cộng hưởng với gió biển, với lòng người, để hết thảy đều chắp tay nguyện cầu bình an cho mọi nhà, hoan hỷ cho mọi người, để đất nước nguôi đi sóng to gió lớn, thái bình thịnh trị”.

Từ ngàn xưa, ở đâu người Việt sinh sống thì ở đó có đình, có chùa. Đình, chùa đã trở thành điểm tựa tâm linh, là nơi người Việt gửi gắm khát vọng bình an. Ở Trường Sa cũng vậy, thành tâm nơi cửa Phật không chỉ để cầu may, tìm sự bình an mà còn là hướng về cội nguồn dân tộc. Ở Trường Sa cũng hội tụ đầy đủ những nét văn hóa tâm linh đặc sắc những ngày tết đến, xuân về như đi lễ chùa đầu năm, thỉnh chuông chùa, xin chữ thư pháp...

Chùa Trường Sa Lớn tọa lạc tại trung tâm đảo Trường Sa Lớn, nằm trong quần thể với Đài tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ và Nhà tưởng niệm Bác Hồ. Nói về tiếng chuông chùa, thầy trụ trì Thích Tuệ Nhân chia sẻ: “Chuông là một pháp khí quan trọng trong nghi thức Phật giáo. Phần nào khác với tiếng chuông chùa ở đất liền, vốn thâm trầm giữa náo nhiệt, ngân nga giữa bể dâu để thức tỉnh những khách trọ trần gian còn mải theo đuổi danh lợi, gọi thế nhân đang mê đắm nơi bể khổ trở về cõi an nhiên thì tiếng chuông chùa ở Trường Sa vang vọng trong thinh không giống như hơi thở thường nhật, “món ăn tinh thần” không thể thiếu đối với quân dân nơi đây. Ngoài bổn phận thờ Phật, các chùa ở huyện đảo Trường Sa đều có ban thờ Bác Hồ và các anh hùng liệt sĩ. Tiếng chuông chùa, tiếng tụng kinh niệm Phật cầu nguyện cho anh linh các anh hùng dân tộc được siêu thoát nơi miền cực lạc”.

Thầy Thích Tuệ Nhân viết tặng tôi mấy nét chữ trong tiếng chuông chùa ngân vang. Quả thật, dù là hai thực thể, “đơn vị đo” khác nhau nhưng tiếng chuông chùa trầm bổng, thanh tịnh cứ như hòa quyện, tan loãng vào nét chữ uốn lượn tài hoa của thầy Nhân. Chùa ở Trường Sa không rộn ràng người đến, không nhiều hương khói nghi ngút mà yên bình, nhỏ gọn như thể một nho sĩ sống ẩn mình tránh xa ồn ào phố thị. Tĩnh lặng nhưng ấm áp vô cùng.

Khi tiếng chuông chùa điểm, những sinh hoạt thường nhật lại bắt đầu. Chú gà trống vươn mình đập cánh gáy o o; “anh nuôi” thức dậy nhóm bếp thổi lửa nấu cơm; toàn doanh trại rộn ràng tiếng hô các bài tập thể dục sáng của bộ đội; sân chùa vọng tiếng chổi quét lá xào xạc của sư thầy; ngư dân chuẩn bị ngư lưới cụ; bộ đội ra thao trường huấn luyện, công nhân xây dựng đảo chuẩn bị vào ca, trẻ em tung tăng đến trường... Tiếng chuông chùa gắn liền với quân dân Trường Sa như một thói quen thường nhật.

Lên tàu rời đảo, thấy tăng ni, Phật tử đang chuẩn bị cho lễ chùa đầu năm, chúng tôi thấy biển trời Trường Sa đang chộn rộn vào xuân!

Mạnh Hùng
(Nghệ An)