Một ngày cuối tháng 9/2012, đi thực tế các tuyến đê của Thái Thụy, chúng tôi được tận mắt chứng kiến những vi phạm nghiêm trọng Luật Ðê điều. Trên một số đoạn đê đi qua địa phận các xã Thái Hà, Thái Phúc, Thái Thành, Thái Thọ, Mỹ Lộc, Thụy Ninh, Thụy Việt, Thụy Quỳnh, Hồng Quỳnh, Thụy Hồng, Thụy Dũng..., tình trạng người dân chất tải vật liệu xây dựng, đất làm gạch quá mức cho phép trong hành lang bảo vệ đê ở cả phía đồng, phía sông và mái đê.

Không chỉ đổ vật liệu, một số hộ còn điềm nhiên đổ rác lên mái đê và hành lang bảo vệ đê  ở xã Thái Hà, Thụy Hải; rào, chôn cột bê tông dây thép gai, cột điện, trồng tre lên mái đê ở phía cánh đồng khu vực các xã Thái Hà, Thái Thành, Thái Ðô, Thái Nguyên, Thụy Hưng, Thụy Việt, Thụy Hà; bạt mái và thân đê phía cánh đồng tạo lối vận chuyển đất đào ao, đầm tại các xã Thái Thọ, Mỹ Lộc, Thái Ðô, Thụy Việt, Thụy Hà, Thụy Liên; bạt mái thân đê phía sông tại các xã Thái Thành, Mỹ Lộc; đào đất, nạo vét ao ngay trong phạm vi bảo vệ đê đều ở Thái Phúc, Mỹ Lộc, Thái Thượng, Thụy Hưng, Thụy Xuân, Thị trấn Diêm Ðiền, Thụy Liên, Thụy Hà.

Tại K41+300 tuyến đê tả Trà Lý thuộc địa phận xã Thái Hà, có hộ dân còn sử dụng phía chân đê giáp bờ sông tạo bãi làm gạch Block, sửa chữa tàu thuyền. Ở nhiều xã trong huyện, xảy ra phổ biến tình trạng người dân xây dựng công trình, chăn nuôi lợn, vịt ngay trong hành lang bảo bệ đê. Dưới lòng sông, giáp 2 tuyến đê biển số 7 và số 8, nhiều tàu hút cát hoạt động; sát chân đê nhiều bến bãi không có giấy phép hoạt động được hình thành không chỉ vi phạm Luật Ðê điều mà còn gây xói lở bờ sông, một số đoạn kè. Trên một số đoạn đê đi qua địa phận xã Thái Phúc, Thái Thượng, Thái Ðô, Thái Nguyên, Thụy Hà, Thụy Liên, Mỹ Lộc, Thụy Quỳnh…, nhiều xe cơ giới đi lại liên tục vận chuyển vật liệu: đất, cát, đá quá trọng tải khiến cho mặt đê sụt lún, tạo nên những ổ voi, ổ gà, người dân đi lại rất khó khăn.

Theo báo cáo của Hạt quản lý đê điều huyện Thái Thụy: năm 2011, toàn huyện  có 77 vụ việc vi phạm Luật Ðê điều thuộc 18/23 xã có đê gồm: 15 vụ chất tải vật liệu xây dựng, 15 vụ đào đất trong hành lang bảo vệ đê và 47 vụ xây nhà tạm, đổ rác, chôn cột làm hàng rào. Số lần lập biên bản tổng cộng là 147 lần; tuy nhiên mới xử lý được 9 vụ, số còn lại 68 vụ chưa xử lý được, thậm chí còn tái diễn vi phạm.

Nguyên nhân chính của tình trạng trên, trước tiên là do người dân chưa nhận thức rõ việc vi phạm của mình sẽ gây mất an toàn cho các tuyến đê. Nhiều trường hợp vi phạm chưa được xử lý dứt điểm do chính quyền địa phương buông lỏng quản lý, không cương quyết và ngại va chạm với bà con. Một số xã có tư tưởng trông chờ, ỷ nại vào cấp trên, nhưng cấp huyện cũng chưa có biện pháp mạnh tay để xử lý. Hậu quả của những vi phạm Luật Ðê điều  kéo dài ở Thái Thụy những năm qua đã khiến nhiều đoạn đê xuống cấp nghiêm trọng, mặt cắt thân đê bị thu nhỏ, sạt lở, bị lún nứt.

Ðể bảo vệ an toàn cho các tuyến đê, trước mắt Thái Thụy cần phải quy hoạch quỹ đất, rà soát và di chuyển toàn bộ các hộ dân sinh sống trong hành lang bảo vệ đê đến nơi ở mới. Tăng cường tuyên truyền, nâng cao ý thức bảo vệ đê cho các hộ dân, đối với những hộ không thể di chuyển thì không được lấn sâu vào hành lang đê. Ðoàn kiểm tra của huyện phối hợp tích cực với Hạt quản lý đê điều, chính quyền các xã, thị trấn tăng cường kiểm tra, phát hiện, xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm. Ðối với các bến bãi trung chuyển vật liệu xây dựng nếu vi phạm phải rút giấy phép, kiên quyết đình chỉ những trường hợp không có giấy phép, hoạt động sai phép. Cùng với việc lập biên bản, xử phạt hành chính cần phải tổ chức lực lượng kiên quyết giải toả những công trình xây dựng sai phép, vật liệu xây dựng, đất tập kết trong hành lang đê, không để mất an toàn và ảnh hưởng đến thoát lũ của các dòng sông.

Bài, ảnh: Nguyễn Hình