Những năm gần đây, do nhu cầu sử dụng cát để xây dựng, san lấp mặt bằng các khu công nghiệp, khu đô thị, làm đường giao thông rất lớn nên hoạt động khai thác cát trái phép trên các tuyến sông Hồng, sông Luộc, sông Trà Lý diễn ra khá phức tạp. Bên cạnh đó, công tác quản lý tài nguyên cát của các ngành chức năng và chính quyền địa phương trong thời gian qua còn nhiều hạn chế, do đó hoạt động khai thác cát diễn ra tự phát, không có cơ quan quản lý, đấu tranh, ngăn chặn. Trước tình hình đó, đầu năm 2011, Phòng Cảnh sát giao thông đường thủy Công an tỉnh đã tham mưu cho Công an tỉnh triển khai nhiều giải pháp đấu tranh, ngăn chặn hoạt động khai thác cát trái phép.

Công an tỉnh đã tham mưu cho UBND tỉnh ra Chỉ thị số 14/CT-UBND ngày 8/7/2011 chỉ đạo các cấp, các ngành tăng cường công tác quản lý thăm dò, khai thác, vận chuyển, kinh doanh cát lòng sông; triển khai, thực hiện các biện pháp kiểm tra, xử lý, đấu tranh, ngăn chặn tình trạng khai thác, vận chuyển, kinh doanh cát trái phép.

Là đơn vị chủ công, Phòng Cảnh sát giao thông đường thủy đã triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, tăng cường phối hợp với công an các huyện, thành phố và chính quyền các xã ven sông tập trung tuyên truyền một số nội dung cơ bản Luật Giao thông đường thủy nội địa, Luật Khoáng sản, Luật Đê điều, Nghị định số 09 và Nghị định số 60 của Chính phủ về xử phạt hành chính trong lĩnh vực giao thông đường thủy nội địa, Nghị định số 150 và Nghị định số 77 về xử phạt hành chính trong lĩnh vực tài nguyên, môi trường; Chỉ thị số 29 ngày 2/10/2008, Chỉ thị số 447 ngày 25/3/2011 của Thủ tướng Chính phủ, Quyết định số 64 của UBND tỉnh về tăng cường công tác quản lý nhà nước về tài nguyên, khoáng sản, kiểm tra, xử lý, chấn chỉnh hoạt động khai thác, vận chuyển, kinh doanh cát.

Cùng với đẩy mạnh công tác tuyên truyền, đơn vị đã xây dựng 8 kế hoạch chuyên đề, huy động lực lượng, phương tiện ra quân kiểm tra, xử lý phương tiện khai thác, vận chuyển cát trái phép trên 3 tuyến sông chính (sông Hồng, sông Luộc, sông Trà Lý); lập 3 tổ công tác, tổ chức tuần tra kiểm soát lưu động và cắm chốt giải quyết tình hình vi phạm trong các hoạt động khai thác cát tại các địa bàn phức tạp.

Đã kiểm tra, phát hiện, tạm giữ, xử lý gần 247 lượt phương tiện khai thác cát trái phép, phạt tiền 1,6 tỷ đồng gồm (các lỗi vi phạm chính là khai thác cát không đúng giấy phép: 103 trường hợp; khai thác cát trái phép trong hành lang bảo vệ luồng: 144 trường hợp). Ngoài ra còn xử lý 121 lượt phương tiện khai thác cát vi phạm các quy định về trật tự an toàn giao thông đường thủy, phạt tiền 250 triệu đồng. Tổ chức kiểm tra 635 bến bãi kinh doanh, trung chuyển cát, phát hiện 3 vụ thu mua, tiêu thụ cát trái phép tại xã An Thái (Quỳnh Phụ) và xã Điệp Nông (Hưng Ha), lập biên bản phong tỏa 33.000 m³ cát không có hóa đơn chứng từ, chuyển cơ quan chức năng xử lý theo pháp luật.

Cùng với hoạt động trên, Phòng đã cử cán bộ tham gia đoàn công tác liên ngành kiểm tra hoạt động khai thác cát trên các tuyến sông theo Quyết định số 1958 của UBND tỉnh; phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường kiểm tra việc cho thuê đất làm bến, bãi trung chuyển, kinh doanh vật liệu xây dựng tại huyện Hưng Hà. Đã phát hiện nhiều vi phạm, kiến nghị UBND tỉnh có Công văn chỉ đạo UBND huyện Hưng Hà xử lý vi phạm trong việc cho thuê đất làm bến, bãi trung chuyển, kinh doanh vật liệu xây dựng và hoạt động khai thác cát tại Thị trấn Hưng Nhân và các xã Hồng An, Điệp Nông, Cộng Hòa, Hòa Tiến. Giải quyết dứt điểm tranh chấp giữa các đơn vị khai thác cát với các tổ chức, cá nhân hợp đồng thuê đất bãi tại Thị trấn Hưng Nhân và xã Hồng An, góp phần ổn định tình hình ANTT ở cơ sở.

Theo Đại tá Nguyễn Xuân Cẩn, Trưởng phòng Cảnh sát giao thông đường thủy Công an tỉnh thì hoạt động khai thác cát vẫn còn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp như phần lớn chủ san lấp các công trình, chủ bến bãi kinh doanh vì lợi nhuận không ký mua cát trực tiếp tại các mỏ mà lại thu gom từ các phương tiện khai thác cát lậu, tiếp tay cho hoạt động khai thác cát trái phép. Mặt khác, công tác quản lý nhà nước về tài nguyên, khoáng sản chưa được các cấp, các ngành quan tâm đúng mức, việc xử lý hoạt động này chưa thường xuyên, chủ yếu dựa vào lực lượng cảnh sát giao thông đường thủy. Do đó, để tăng cường, nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước trong hoạt động khai thác cát trong thời gian tới cần sự vào cuộc mạnh mẽ của các cấp, các ngành.

Với chức năng nhiệm vụ của mình, Phòng Cảnh sát giao thông đường thuỷ Công an tỉnh tiếp tục tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát, phát hiện, xử lý nghiêm các phương tiện khai thác cát trái phép; nắm chắc tình hình ANTT trên các tuyến sông, phát hiện và ngăn chặn kịp thời các trường hợp tranh mua, tranh bán dẫn đến đánh nhau, gây mất trật tự an ninh sông nước, quyết tâm đưa hoạt động khai thác, vận chuyển, kinh doanh cát vào quy củ, đúng quy định của pháp luật.

Bài, ảnh: Nguyễn Tùng