Mặc dù các cấp chính quyền từ huyện xuống cơ sở đã vào cuộc như: tổ chức hội nghị ký kết giao ước giữa huyện Quỳnh Phụ với các huyện giáp ranh: Gồm Vĩnh Bảo, Ninh Giang và Thanh Miện giúp các xã, thị trấn, các huyện phối hợp tổ chức thực hiện việc kiểm tra, xử lý các trường hợp vi phạm. UBND huyện Quỳnh Phụ đã có văn bản yêu cầu các xã, thị trấn kiểm tra, rà soát các cơ sở được giao đất, cho thuê đất làm bến bãi kinh doanh khai thác cát trên địa bàn và chấm dứt hợp đồng đối với các cơ sở không phù hợp với quy hoạch sử dụng đất. Trạm Cảnh sát đường thủy Bến Hiệp phối hợp với các xã thường xuyên kiểm tra; từ cuối năm 2011 đến nay, đã xử phạt 123 trường hợp, trong đó có 13 trường hợp đang trực tiếp khai thác, còn lại xử phạt trên đường vận chuyển, không có văn bằng chứng chỉ thuyền trưởng, máy trưởng hoặc không có đăng ký, đăng kiểm đối với phương tiện khai thác, phạt tiền từ 1 - 5 triệu đồng/ đối tượng.

Tuy nhiên, tình trạng khai thác cát trên sông Luộc, sông Hóa chảy qua địa phận huyện Quỳnh Phụ không những không giảm mà có chiều hướng gia tăng, hoạt động công khai, gây mất an toàn đường thủy và ảnh hưởng đến đời sống dân sinh. Đây là một trong những nguyên nhân trực tiếp gây sạt lở vùng sản xuất hoa màu, tại các xã Quỳnh Hoàng, Quỳnh Lâm, Quỳnh Hoa sạt lở sâu vào vùng sản xuất từ 10 - 25 m, trung bình khoảng 20 m ngoài đê bối. Tại bờ sông khu vực thôn An Lộng 1, xã Quỳnh Hoàng mép nước có chỗ chỉ còn cách đê bối 1m, bờ sông gần như dốc đứng, báo động ảnh hưởng tới sản xuất của 36 ha đất vùng bãi.

Theo phản ánh của bà Trần Thị Hoa, thôn An Lộng 1, xã Quỳnh Hoàng: đêm nào cũng thấy 7- 8 vòi hút cát từ giữa sông chĩa vào bờ. Việc khai thác cát lậu thường diễn ra suốt đêm, nếu lực lượng chức năng không đi tuần, truy quét thì với giá bán mấy chục nghìn đồng/ 1m³, mỗi đêm các chủ tàu thu lãi cả triệu đồng. Còn người dân chúng tôi thì mất đất bãi trồng màu.

Mới hơn 8 giờ sáng, đứng trên bờ đê thôn Đồng Mỹ, xã Quỳnh Lâm, chúng tôi đếm được cả thảy 8 chiếc tàu hút cát lớn, nhỏ đang “làm việc” hết công suất. Những chiếc tàu này ngang nhiên neo đậu áp sát bờ mô bãi thôn Đồng Mỹ để hút cát, khi người dân ra đuổi thì chúng lại chuyển sang neo đậu phía bờ sông thuộc huyện Ninh Giang (Hải Dương). Nhìn từ xa, những chiếc tàu hút cát như một nhà máy thu nhỏ, tiếng máy nổ xình xịch, bên trên tàu là những phễu lọc cát, sỏi nhô lên, còn phía dưới là các “vòi bạch tuộc” thọc sâu xuống lòng sông từ 15m- 28m.

Từ 3 năm nay, anh Đặng Văn Khỏe, xóm 4, thôn Đồng Mỹ, xã Quỳnh Lâm tình nguyện “ăn cơm nhà vác tù và hàng tổng” để trông coi, xua đuổi tàu cát tại khu vực sông thuộc xã Quỳnh Lâm. Anh Khỏe bức xúc: Đã từ lâu nay, ngày nào cũng như ngày nào, máy hút cát chạy ầm ĩ suốt đêm, vào tầm 3- 4 giờ sáng hàng chục tàu nối đuôi nhau “ăn hàng” gây tiếng ồn lớn, ảnh hưởng đến sinh hoạt của người dân địa phương. Bản thân tôi, cả ngày cũng như đêm tình nguyện bỏ xăng dầu, thuyền cùng với nhân dân ra đuổi. Nhưng khi bị đuổi các tàu này lại chạy sang phía bờ bên kia sông, thuộc địa phận huyện Ninh Giang.

Hơn nữa, người dân không đủ thẩm quyền để bắt giữ, mà kêu mãi, kiến nghị mãi vẫn không thấy thay đổi được gì, các thuyền vẫn cứ “lộng hành”. Cũng theo anh Khỏe thì: Mỗi năm huyện tổ chức ra quân vài lần truy quét, khi có đoàn kiểm tra thì con sông trở nên bình yên, bởi chủ các tàu thuyền đã biết trước lịch kiểm tra nên dừng hoạt động. Nếu tình trạng khai thác cát trái phép không được ngăn chặn, thì chẳng bao lâu nữa dòng sông sẽ ‘nuốt” hết cả ruộng đồng, nhà cửa của người dân chúng tôi.        

Lại một mùa mưa bão nữa về, những diễn biến bất thường, khó lường của thiên nhiên đang đe doạ nghiêm trọng đến tình hình sản xuất, đời sống của người dân, nhất là các hộ cư trú dọc các tuyến đê sông Luộc, sông Hóa. Trước thực trạng đó vừa qua, UBND huyện đã tổ chức hội nghị tìm giải pháp khắc phục triệt để tình trạng khai thác cát trái phép, với sự tham gia của các ngành có liên quan, như: Trạm Cảnh sát đường thủy Bến Hiệp, Cảnh sát môi trường, Công an huyện, Phòng Tài nguyên và Môi trường, Phòng Công thương, Phòng Nông nghiệp&PTNT, các xã có sông Luộc, sông Hóa chảy qua. Hy vọng, sau hội nghị này, sự phối hợp giữa các ngành chức năng, đặc biệt là những địa phương giáp ranh sẽ chặt chẽ, đồng bộ hơn. Có như vậy, tình trạng khai thác cát trái phép trên địa bàn huyện Quỳnh Phụ mới thực sự được giải quyết triệt để.

Bài, ảnh: Minh Nguyệt