Bằng tài trí của mình, tổ tiên nhà Trần từ nghề đánh cá đã chọn miền Hải Ấp, Bến Trấn (nay thuộc huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình) lên định cư lập nghiệp rồi sinh ra anh hùng hào kiệt: Trần Lý sinh ra Trần Thừa, Trần Tự Khánh, Trần Tam Nương; Trần Thừa sinh ra Trần Cảnh là vị vua đầu tiên lấy hiệu là Trần Thái Tông; vua Trần Thái Tông sinh ra Trần Thánh Tông; vua Trần Thánh Tông sinh ra Phật hoàng Trần Nhân Tông tiếp nối 14 vua Trần trị vì 175 năm, xây dựng đất nước hùng cường nhất lịch sử ở thế kỷ XIII, đặc biệt là về văn hóa, chính trị, quân sự, ngoại giao, mở mang bờ cõi. Những công lao vô cùng to lớn đó trong nhiều năm qua có nhiều lý do trong nghiên cứu lịch sử gần như ít người hiểu và nhắc đến vai trò của một người đó là: Đức Hoằng Nghị Đại Vương - húy danh Trần Thủ Huy - Thượng đẳng phúc thần - thân phụ An Quốc Đại Vương, An Hạ Đại Vương và An Bang Đại Vương, tức Thống Quốc Thái sư Thượng phụ Đại nguyên soái Trần Thủ Độ (sắc phong còn lưu tại đình Ngừ, xã Liên Hiệp, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình). Ông là nhà chính trị thiên tài, trí dũng song toàn làm quan giúp triều Lý qua nhiều cơn nguy khốn. Đặc biệt, ông có công lớn chống lại giặc Quách Bốc.

Tại hội thảo khoa học "Hoằng Nghị Đại Vương và việc bảo tồn, tôn tạo khu di tích lịch sử - văn hóa Phương La" (xã Thái Phương, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình) tổ chức ngày 9/1/2007 tai Thủ đô Hà Nội, Anh hùng Lao động, Giáo sư sử học Vũ Khiêu đã khẳng định:

"Không có ông không có sự nghiệp vẻ vang của nhà Trần.

Không có ông không có ba lần đánh thắng quân Nguyên Mông, thế lực vô địch và hung hãn nhất trước nhân loại thời ấy.

Không có ông, không có bước ngoặt lớn của lịch sử Việt Nam từ tình trạng suy vong của thời Lý sang tình trạng cường thịnh của thời Trần.

Không có ông, không có sự ổn định về kinh tế, chính trị và xã hội, không mở ra được một chân trời mới cho sự phát triển của đất nước".

Đức Hoằng Nghị Đại Vương là một danh nhân lịch sử, người có công lao to lớn trong quá trình dựng nghiệp, khai canh lập ấp, phát triển nghề nông, xây dựng thôn, làng; dạy dân làm nghề dệt, mở chợ kinh doanh buôn bán tạo dựng đội quân dân binh Tinh Cương, giữ gìn an ninh trong nhân dân và đã góp phần quan trọng 3 lần chiến thắng giặc Nguyên Mông; làm quan giúp Triều Lý dẹp loạn và mở ra thế trận toàn dân chống giặc, xây dựng quân đội, phát triển kinh tế giúp vua Lý Cao Tông vượt qua khó khăn. Cụ đã cống hiến cho triều Lý và quân dân Đại Việt đến phút cuối cùng. Cụ luôn dạy anh em, con cháu và mọi người: "Hãy nghĩ những điều chưa ai nghĩ tới. Hãy làm những việc chưa ai làm được". Khi cụ mất, vua Lý Cao Tông đã tổ chức lễ tang long trọng và đã ban sắc phong "Hoằng Nghị Đại Vương - Thượng đẳng phúc thần". Nhân dân trong vùng tri ân, lập đền phụng thờ cụ mang tên Đền Nhà Ông tại thôn Ứng Mão, phủ Long Hưng (nay là thôn Phương La, xã Thái Phương, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình). Ngôi đền linh thiêng ấy nay đã được tôn tạo, phục dựng lại, được thiết kế kết hợp giữa kiến trúc cổ truyền với hiện đại, uy nghiêm, tráng lệ, lắng sâu hồn dân tộc, đáp ứng tâm nguyện của bà con họ Trần cả nước mong muốn có một ngôi đền mang tên đền thờ Tổ họ Trần Việt Nam. Nơi đây thờ: Thủy tổ Trần Kinh, Ninh tổ Trần Hấp, Nguyên tổ Trần Lý, Thái tổ Trần Thừa, Đức Hoằng Nghị Đại Vương cùng 21 vị có công lớn nhất giúp triều Lý, xây dựng triều Trần và thờ Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

Hàng năm, cứ vào ngày 14 tháng Giêng giỗ tổ họ Trần Việt Nam, ngày 14/8 âm lịch giỗ Đức Hoằng Nghị Đại Vương, con cháu họ Trần trên mọi miền đất nước và nước ngoài về góp giỗ bái yết tổ tiên, giáo dục và xây dựng truyền thống đoàn kết họ Trần như trăm họ, trăm họ như một họ cùng nhau xây dựng nếp sống văn hóa tiến bộ, mọi nhà yên vui, phát huy truyền thống xây dựng đất nước ngày một giàu đẹp. Tại đây đã diễn ra nhiều sự kiện quan trọng: Lễ đón trống đồng nghìn năm Thăng Long Hà Nội; lễ đón Bằng bảo trợ của Liên hiệp các hội UNESCO Việt Nam; lễ cung nghinh và an vị Ngọc xá lợi Phật từ đất Phật Ấn Độ; lễ đón nhận quyết định thành lập Hội UNESCO bảo tồn văn hóa dân tộc Việt Nam; lễ cầu siêu cho các anh hùng liệt sĩ và cầu cho quốc thái, dân an…

Đền thờ Tổ họ Trần Việt Nam đã vinh dự được đón nhiều đồng chí lãnh đạo và nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các bộ, ban, ngành trung ương; lãnh đạo các tỉnh, thành phố trong cả nước và khách quốc tế về thăm, dâng hương, ghi sổ vàng và trồng cây lưu niệm. Năm 2011, đền thờ Tổ họ Trần Việt Nam được Liên hiệp các hội UNESCO Việt Nam cấp Bằng bảo trợ Di tích lịch sử văn hóa. Đặc biệt, ngày 17/8/2015, Liên hiệp các hội UNESCO thế giới đã cấp Bằng bảo trợ công nhận Lăng và Đền Trần Hoằng Nghị Đại Vương là: Di sản có giá trị lịch sử văn hóa và giáo dục truyền thống của Việt Nam.

Đặc biệt năm 2016, đúng vào dịp họ Trần Việt Nam và cả dân tộc Việt Nam vừa kỷ niệm 790 năm ngày nhà Trần phát nghiệp đế vương, xét đề nghị của họ Trần Việt Nam và căn cứ vào các công trình khoa học nghiên cứu về các giá trị di sản lịch sử, văn hóa thời Trần, Tổng thư ký Liên hiệp các hội UNESCO thế giới đã cấp Bằng tôn vinh giá trị di sản lịch sử, văn hóa thời Trần thế kỷ XIII cho họ Trần Việt Nam và cũng là dòng họ duy nhất được Liên hiệp các hội UNESCO thế giới tôn vinh; đồng thời tôn vinh Anh hùng Lao động, Nghệ nhân Trần Văn Sen, Chủ tịch Hội UNESCO bảo tồn văn hóa dân tộc Việt Nam, Chủ tịch họ Trần Việt Nam, Chủ tịch Tập đoàn Hương Sen là doanh nhân văn hóa tiêu biểu theo tiêu chí UNESCO. Liên hiệp các hội UNESCO Việt Nam cũng tặng bằng khen cho 36 tập thể và cá nhân có nhiều công lao trong công tác bảo tồn và phát huy các giá trị lịch sử văn hóa thời Trần. Đây là một vinh dự lớn, một sự kiện trọng đại của họ Trần Việt Nam mà chưa dòng họ nào có được. Ngoài ra, họ Trần còn trao nhiều phần thưởng cao quý cho 73 tập thể, cá nhân trong nước và nước ngoài không chỉ là người họ Trần mà cả con em các dòng họ khác có tâm, có đức đóng góp cho sự nghiệp xây dựng nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, công bằng, dân chủ, văn minh.

Với tấm lòng thành kính, biết ơn sâu sắc công lao của Đức Hoằng Nghị Đại Vương và sự nghiệp vĩ đại của vương triều Trần, Ban Chấp hành họ Trần Việt Nam quyết định tổ chức đại lễ với nghi thức trọng thể theo đúng văn hóa thời Trần và các quy định về lễ hội của Nhà nước. Đến nay, ban tổ chức đã nhận được thông tin xác nhận của gần 1.000 đại biểu các cấp từ trung ương đến các địa phương, đại biểu các anh hùng, Bà mẹ Việt Nam anh hùng, các tướng lĩnh trong lực lượng vũ trang, nhà khoa học, nhà nghiên cứu lịch sử, các chức sắc tôn giáo, các doanh nhân tiêu biểu, Ban liên lạc họ Trần Việt Nam tại Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào, kiều bào ta ở nước ngoài cùng gần 10.000 bà con họ Trần và muôn dân trăm họ trong cả nước về dự đại lễ. Chào mừng sự kiện trọng đại này, Ban Chấp hành họ Trần Việt Nam đã và đang tập trung cao nhất cùng với sự quan tâm tạo điều kiện giúp đỡ của các cấp, các ban, ngành, đoàn thể, các cơ quan thông tấn, báo chí, thông tin tuyên truyền để đại lễ diễn ra trang nghiêm, trọng thể, an toàn và thành công tốt đẹp, phát huy truyền thống vẻ vang "Hào khí Đông A muôn đời tỏa sáng".

Trần Văn Sen
(Anh hùng Lao động, Nghệ nhân, Chủ tịch họ Trần Việt Nam)