Hiện nay trên thế giới có khoảng hơn 600 doanh nghiệp trên mạng chấp nhận thanh toán bằng Bitcoin. Tuy nhiên so với giá trị thị trường thì con số 600 doanh nghiệp chỉ là một phần nhỏ của các giao dịch Bitcoin trên thị trường thế giới.

Theo thống kê mới nhất, tổng số lượng Bitcoin lưu hành là hơn 12 triệu Bitcoin, giá trị thị trường là hơn 9 tỷ USD (hơn 6.750 tỷ Đồng) và giá trị quy đổi đầu ngày là gần 750 USD (tương đương 14.6 triệu đồng) cho 1 Bitcoin.

Bitcoin và khái niệm tiền ảo

Đồng tiền ảo không phải là khái niệm mới. Giáo sư Milton Friedman, đoạt giải Nobel về Kinh tế năm 1976, đưa ra khái niệm đồng tiền ảo hay “virtual currency” và đề xuất bãi bỏ Ngân khố Mỹ và thay thế bằng hệ thống tự động cung cấp tiền tệ một cách theo một tốc độ cung tiền nhất định. Bitcoin là một ví dụ thực tế cho mô hình tiền ảo này và hiện nay Bitcoin đang có sự phát triển đáng kinh ngạc.

Danh tính thật của cha đẻ Bitcoin vẫn còn là một bí ẩn ngoại trừ cái tên Satoshi Nakamoto và các chuyên gia vẫn chưa có nhiều kiến thức về Bitcoin và đồng tiền ảo cũng như ảnh hưởng trực tiếp đến nền kinh tế chung.

Khác với các loại tiền tệ phổ biến trên thế giới được phát hành bởi Chính phủ như đồng Đô la Mỹ hay đồng Yen Nhật, Bitcoin là một loại tiền tệ nằm ngoài hệ thống tiền tệ và hình thức phát hành các Bitcoin là nét độc đáo của các loại “tiền ảo”. Thay vì được in ấn, Bitcoin là phần thưởng cho các hệ thống máy tính giải các bài toán khó. Mức độ khó của các bài toán càng lúc tăng dần theo thời gian và lượng Bitcoin đã được thưởng trước đó. Để có Bitcoin, một người có thể tham gia “khai thác” bitcoin bằng việc đầu tư hệ thống máy tính để giải các bài toán hoặc mua lại của người khác trên thị trường.

Đồng Bitcoin có thể xem như các đoạn mã máy tính được lưu trữ trong “túi tiền ảo” và các túi tiền ảo này có thể đặt trong máy tính, điện thoại di động để dễ dàng sử dụng và vận chuyển. Việc chuyển tiền được thực hiện một cách đơn giản như một vài cú nhấp chuột mà người tham gia không cần trực tiếp gặp mặt. Tuy nhiên, do toàn bộ tiền được đặt trong máy tính nên rủi ro mất tiền cũng chính là rủi ro mất dữ liệu nếu máy tính bị đánh cắp, hư ổ cứng, gặp virus...

Mặt trái và rủi ro

Về đảm bảo an ninh và gian lận thì Bitcoin là một bước đi đột phá hơn so với đồng tiền giấy hiện nay. Bitcoin dựa trên công nghệ mã hóa SHA-256 được phát triển bởi Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ có mức độ an toàn gần như tuyệt đối.

Trên thực tế, nếu giải mã mà không có chìa khóa thì với công nghệ hiện nay, thời gian giải mã có thể lên đến hàng thế kỷ. Do đó, việc ăn cắp tiền Bitcoin cũng là không thể nếu không biết chìa khóa giải mã của người chủ sở hữu Bitcoin.

Nhờ khả năng bảo mật tuyệt vời, người tham gia vào mạng lưới Bitcoin có thể ẩn danh và giao dịch Bitcoin một cách bí mật tuyệt đối. Đây cũng chính là điểm thu hút các tổ chức tội phạm và nơi thực hiện các giao dịch mờ ám như rửa tiền.

Tháng 10/2013, Chính phủ Mỹ ra lệnh đóng cửa trang web Silk Road và tạm giam Ross Ulbricht do bị tình nghi là chủ mưu và vận hành trang web lớn nhất thế giới về mua bán các mặt hàng cấm như chất gây nghiện, súng ống, tranh ảnh đồi trụy trẻ em... và dịch vụ thuê sát thủ. Các giao dịch trên trang web này sử dụng Bitcoin để thanh toán. 

Triển vọng cho giao dịch liên ngân hàng

Bất kỳ giao dịch liên ngân hàng đều dùng một hoặc cả hai hệ thống là SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication) và CHIP (Clearing House Interbank Payment System). Nói một cách đơn giản thì SWIFT là hệ thống thông báo liên ngân hàng khi có bất kỳ giao dịch chuyển tiền xảy ra và CHIP là hệ thống thực hiện bút toán ghi có cho tài khoản nhận tiền và ghi nợ cho tài khoản chuyển tiền.

Ví dụ: Nếu anh A muốn chuyển 1.000.000đ cho anh B, thì ngân hàng của anh A phải biết mã SWIFT (8 ký tự độc quyền) của ngân hàng của anh B. Qua SWIFT, hệ thống sẽ thông báo cho ngân hàng của anh B loại tài sản (đồng Việt Nam), số lượng tài sản (1.000.000đ) cần được chuyển. Sau khi nhận được thông báo, hệ thống CHIP sẽ bắt đầu thực hiện ghi có cho tài khoản anh B và ghi nợ cho tài khoản anh A. Thông thường nếu các giao dịch chuyển tiền cùng ngân hàng có thể diễn ra trong ngày; nhưng nếu giao dịch liên ngân hàng cùng quốc gia có thể diễn ra trong vài ngày.

Tuy nhiên, thời gian chuyển tiền giữa hai ngân hàng khác quốc gia lại càng tốn thời gian do phải qua nhiều trung gian và việc quy đổi tỷ giá gây bất lợi cho người tham gia giao dịch nếu quy trình này diễn ra trong nhiều ngày.

Nếu sử dụng Bitcoin làm trung gian thanh toán, ngân hàng chuyển tiền có thể mua Bitcoin, đặt trong các ví điện tử và chuyển cho ngân hàng nhận tiền. Sau khi nhận được ví điện tử, ngân hàng nhận tiền bán Bitcoin và chuyển tiền nhận được vào tài khoản người nhận. Toàn bộ quá trình này chỉ diễn ra trong vòng vài giây giúp hạn chế số lượng trung gian tham gia, giảm thời gian chuyển tiền và giảm thiểu rủi ro về chênh lệch tỷ giá. Cuối cùng, người chuyển tiền có thể tiết kiệm rất nhiều về phí chuyển tiền.

Bitcoin có những tiềm năng có tính thực tiễn như mức độ bảo mật và ứng dụng cho thanh toán quốc tế, giao dịch xuyên biên giới. Tuy nhiên, để có thể chính thức áp dụng, cần nhiều thời gian xem xét và thay đổi hệ thống thanh toán quốc tế.

Ngày 18/11/2013, Quốc hội Mỹ có phiên điều trần về Bitcoin và các cơ quan chính phủ Mỹ đều có nhận định khá lạc quan và cho rằng Bitcoin “không phải phi pháp”, có các “triển vọng thực tiễn ở góc độ hỗ trợ giao dịch”, “có thể cung cấp các dịch vụ tài chính hợp pháp” và “vẫn còn tiềm ẩn các rủi ro tài chính”.

Trước khi Bitcoin có thể được sử dụng như một công cụ tài chính hợp pháp thì công tác ổn định giá là tối quan trọng đảm bảo khả năng phát triển bền vững của đồng tiền này.

Theo VGP