“Sự quyết tâm của người dân Việt Nam trong chiến dịch Điện Biên Phủ là không gì sánh kịp và không gì vượt qua được. Các đối thủ của Việt Nam, ngay cả bây giờ, cũng cần phải hiểu về sự quyết tâm này”. - đó là khẳng định của TS. John Prados trong cuộc trò chuyện với phóng viên thường trú THVN tại Mỹ.

John, ông đã viết ba cuốn sách về Điện Biên Phủ. Cuốn đầu tiên ông lấy tên là Bầu trời đã có thể sụp đổ. Cái tên này ngụ ý gì vậy?

Bầu trời đã có thể sụp đổ ý nói là cái chết có thể rơi xuống từ trên trời, từ những máy bay ném bom hạng nặng và tàu sân bay của Mỹ xuống các vị trí của Việt Minh đang bao vây quanh Điện Biên Phủ, nếu như Mỹ lúc đó quyết định can thiệp vào Điện Biên Phủ.

Cuốn sách của tôi nói về trận chiến Điện Biên Phủ, về việc Mỹ đã rất cố gắng tham chiến và đã bị ngăn cản như thế nào khi muốn can thiệp vào đây.

Vậy, ý đồ thực của nước Mỹ vào lúc đó là như thế nào?

Tôi tin rằng lúc đó chính quyền Eisenhower rất muốn can thiệp và cứu Pháp tại Điện Biên Phủ. Nhưng có những yếu tố đã ngăn Mỹ thực hiện điều đó. Thứ nhất là sự phản đối của Anh, khi mà Anh muốn giải quyết câu chuyện qua đàm phán ở Geneve.

Thứ hai là sự phản đối của quân đội Mỹ. Máy bay, tàu chiến của Mỹ chỉ có thể tấn công vào Điện Biên Phủ khi chính quyền Mỹ nhận được hậu thuẫn của quân đội. Nhưng quân đội Mỹ lại chưa sẵn sàng.

Trong cuốn sách về Điện Biên Phủ tái bản lần thứ 3 với tên Chiến dịch kền kền, tôi đã chỉ ra rằng: vị Tổng thống Mỹ đưa ra quyết định gây chiến với Việt Nam sau này, những quan chức cao cấp trong Chính phủ, các viên tướng Mỹ cùng làm việc đưa ra quyết định, tất cả họ trước đó đều trải qua giai đoạn Điện Biên Phủ, ở vị trí có thể theo dõi sát sao và rút ra kết luận về trận chiến ở Điện Biên Phủ.

Thất bại lớn của giới lãnh đạo Mỹ đầu những năm 60 chính là do họ đã không học được từ bài học thất bại của Pháp những năm 50, không rút ngay bài học từ việc Mỹ đã không can thiệp vào Điện Biên Phủ vì không có đủ khả năng làm điều đó.

Điều gì đã khiến ông ấn tượng nhất về chiến dịch Điện Biên Phủ cũng như chiến thắng Điện Biên Phủ?

Tôi phải nói rằng, điều ấn tượng nhất về chiến dịch Điện Biên Phủ, cũng giống như quan điểm của phía Việt Nam, chính là mức độ tham gia của toàn dân, là sự huy động người dân Việt Nam cùng tham gia vào chiến dịch tại Đông Bắc. Đó phải nói là một nỗ lực thành công tuyệt vời khi có rất nhiều nghìn người cùng hỗ trợ quân đội của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, khi đó nằm rất xa khu vực đồng bằng.

Theo VTV.VN