Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ miền Bắc XHCN, đấu tranh giải phóng miền Nam thống nhất đất nước, quân và dân Thái Bình luôn giữ vị trí  quan trọng, trong đó lực lượng vũ trang (LLVT) là nòng cốt trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh, vừa tổ chức huấn luyện xây dựng lực lượng, vừa huấn luyện bổ sung cho các đơn vị chủ lực chiến đấu trên các chiến trường, chi viện đắc lực sức người, sức của cho chiến trường miền Nam.  LLVT có chức năng tham mưu và trực tiếp tổ chức xây dựng lực lượng, xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc, bảo đảm xây dựng, huấn luyện thời chiến gọn nhẹ, cơ động và hiệu quả cao. Mặc dù trong điều kiện chiến tranh ác liệt, LLVT Thái Bình vẫn được mở rộng nâng cao cả về quy mô số lượng và chất lượng. Việc tổ chức huấn luyện chiến đấu có ý nghĩa quan trọng góp phần quyết định hiệu suất chiến đấu trên các chiến trường .

Với nhiệm vụ chi viện sức người, sức của cho các chiến trường để giải phóng hoàn toàn miền Nam thống nhất đất nước, nhiệm vụ chống chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân Mỹ, LLVT tỉnh trực tiếp làm nòng cốt tham mưu và tổ chức thực hiện. Đã tham mưu và tổ chức xây dựng lực lượng Dân quân tự vệ (DQTV) rộng khắp, chất lượng cao, đáp ứng kịp thời cho cuộc chiến tranh. Thực hiện tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Dân quân du kích là lực lượng vô địch, là bức tường thép ...”, Tỉnh uỷ Thái Bình đã ra Chỉ thị: “Tất cả đảng viên còn đủ sức khoẻ đều phải tham gia DQTV ...”. Ngay sau đó, DQTV được huy động tới mức cao nhất, tỷ lệ đạt từ 8- 10% dân số, đây là lực lượng hùng hậu được giáo dục chính trị, có quyết tâm cao, được tổ chức và huấn luyện cơ bản, sẵn sàng bổ sung cho các đơn vị bộ đội chủ lực.

Từ năm 1955 đến 1975 đã có hơn 22 vạn thanh niên lên đường vào Nam chiến đấu, gần 35 vạn thanh niên xung phong tình nguyện phục vụ chiến đấu ở các chiến trường, trong số đó có trên 60% là DQTV, chủ yếu là cán bộ từ tiểu đội, trung đội, đại đội và xã đội trưởng, cán bộ làm công tác quân sự địa phương ở cơ sở, đã từng cầm súng sẵn sàng chiến đấu và trực tiếp chiến đấu bảo vệ quê hương. Đây là vấn đề có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc là: Trong điều kiện khẩn cấp cần huy động cho chiến trường (vào các thời điểm lịch sử: 1968- 1972 -1975, Thái Bình đã bổ sung đầy đủ quân số theo yêu cầu nhiệm vụ cho các trên chiến trường được ngay, rút ngắn được thời gian huấn luyện cho đơn vị chủ lực.

Trong xây dựng, bảo vệ hậu phương, Đảng bộ, nhân dân nhân dân và LLVT Thái Bình đã đồng lòng, hợp sức hết mình gánh chịu những thiếu thốn khó khăn, mất mát hy sinh để cung cấp sức người, sức của ở mức cao nhất cho chiến trường, hoàn thành xuất sắc cả 2 nhiệm vụ chiến lược vừa xây dựng và bảo vệ vững chắc hậu phương chiến lược miền Bắc XHCN, vừa chi viện đắc lực sức người sức, của cho chiến trường miền Nam.

Trong 2 lần giặc Mỹ leo thang đánh phá miền Bắc bằng không quân và  hải quân, chúng tập trung đánh phá: lần 1 từ ngày 13/8/1965 đến 31/3/1968, lần 2 từ ngày 16/4/1971 đến 27/2/1972 với 1.690 trận, 1.015 ngày vào 1.606 lượt mục tiêu (chủ yếu là mục tiêu dân cư, giao thông và kinh tế ) với 2/3 số xã trong tỉnh bị đánh phá, mảnh đất Thái Bình phải gánh chịu 2.425 tấn bom các loại. Song quân và dân Thái Bình đã chủ động và kịp thời đánh trả cuộc chiến tranh phá hoại của địch bằng thế trận phòng không nhân dân rộng khắp, thành lập nhiều tổ săn máy bay, các trung đội DQTV trực chiến như: Nguyên Xá - Đông Hưng, Kỳ Bá, Trần Lãm... Đã có 44 máy bay bị bắn rơi, 19  chiếc do DQTV bắn rơi, thành tích trên được Quân khu 3 tặng Cờ “Đơn vị bắn máy bay vào ban đêm nhiều nhất” trong Quân khu.

Cùng với sự đánh phá bằng không quân, hải quân Mỹ với các tàu chiến và tuần dương hạm, địch đã bắn hàng nghìn quả đạn pháo cỡ 175 đến 203 ly vào 8 xã ven biển của 2 huyện Tiền Hải và Thái Thuỵ. Quân và dân Thái Bình đã tổ chức các trận địa pháo bờ biển canh giữ các mục tiêu quan trọng, đã bắn chìm 4 tàu chiến. Tổ chức đào hàng triệu hầm hố các loại, triệt để sơ tán các cơ quan bệnh viện, trường học, kho tàng. Tổ chức hệ thống báo động phòng không rộng khắp, lập hàng nghìn tổ cứu thương, cứu sập, cứu hoả, bảo vệ an ninh, bảo đảm giao thông. Trong khói lửa đạn bom ấy quân dân Thái Bình đã đoàn kết, gắn bó keo sơn, các phong trào thi đua để góp phần đánh Mỹ và thắng Mỹ  được các cấp, các ngành, các tầng lớp nhân dân hưởng ứng như: “Thanh niên 3 sẵn sàng”, “Phụ nữ 3 đảm đang”, “Phụ lão 5 tốt”; LLVT với phong trào “3 quyết tâm”, “Có lệnh là đi, giặc đến là đánh, đánh là phải thắng, địch vào là biết, địch đến là diệt”, “Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”, “Thóc thừa cân - quân vượt mức”... đã trở thành khẩu hiệu xuyên suốt cả một thời chiến tranh.

Thi đua cùng quê hương, con em Thái Bình trên các chiến trường, trên những mặt trận nóng bỏng ác liệt nhất đều anh dũng chiến đấu và lập công xuất sắc. Họ cùng đồng đội khắc vào lịch sử những mốc son chói lọi.  Bùi Quang Thận, Đại đội trưởng chỉ huy phân đội xe tăng húc đổ cánh cổng sắt và cắm cờ “Bách chiến bách thắng” của Quân giải phóng miền Nam trên nóc Dinh Độc Lập, báo hiệu sự sụp đổ hoàn toàn của chế độ nguỵ quân Sài Gòn. Phạm Tuân - Người phi công dũng cảm chiến đấu quật ngã pháo đài bay B52 của giặc Mỹ. Vũ Ngọc Nhạ - Người tình báo chiến lược được Bác Hồ trực tiếp giao nhiệm vụ, suốt 20 năm mưu trí dũng cảm trụ vững trong lòng địch qua 4 đời tổng thống ngụy quyền Sài Gòn để chuẩn bị cho ngày toàn thắng 30/4/1975.

Phấn khởi, tự hào về những trang sử hào hùng của dân tộc Việt Nam nói chung, trong đó có sự đóng góp không nhỏ của Đảng bộ, nhân dân và lực lượng vũ trang Thái Bình 37 năm về trước đã chắt chiu từng hạt gạo, củ sắn, củ khoai chịu đựng gian khổ hy sinh, từng ngày từng giờ hướng về miền Nam ruột thịt, với tấm lòng son sắt thuỷ chung “tất cả cho tiền tuyến, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”.Ngày nay, cuộc cách mạng của nhân dân ta đã bước sang giai đoạn mới, song những bài học kinh nghiệm và thành tựu trong kháng chiến chống giặc ngoại xâm, trong công cuộc đổi  mới là  niềm tin, là sức mạnh cho mỗi chúng ta nguyện một lòng bảo vệ và giữ vững thành quả cách mạng mà bao thế hệ người Việt Nam, trong đó có quân và dân Thái Bình đóng góp, tiếp tục vững vàng và phát huy trên con đường đổi mới, thực hiện thắng lợi mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

Đại tá: Bùi Đình Thịnh

Ủy viên BTV Tỉnh ủy, Chỉ huy trưởng Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh Thái Bình)