Ngay từ khi mới được ban hành cũng như trong suốt quá trình triển khai thực hiện, Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” luôn được đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân đặc biệt quan tâm theo dõi, đặt nhiều kỳ vọng.  Cũng dễ hiểu bởi đây là Nghị quyết rất quan trọng thể hiện ý thức trách nhiệm, quyết tâm chính trị và bổn phận của mỗi cán bộ, đảng viên trước nhân dân. Thực hiện thắng lợi Nghị quyết này sẽ tạo bước chuyển biến mới, chuyển biến mạnh mẽ trong công tác xây dựng Đảng, làm cho Đảng ta ngày càng vững về chính trị, tư tưởng, trong sạch về đạo đức, lối sống; tiếp tục lãnh đạo nhân dân ta giành được ngày càng nhiều thắng lợi vĩ đại trong sự nghiệp cách mạng.

Phát biểu khai mạc Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) ngày 2/5 vừa qua, đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã gợi mở 5 vấn đề cần tập trung thảo luận, trong đó có việc sơ kết một năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”. Nhận định trên tinh thần nhìn nhận một cách khách quan, toàn diện và ý thức trách nhiệm, đồng chí Tổng Bí thư  cho rằng: “Trong hơn một năm qua, dù thời gian còn ngắn, nhiều việc mới triển khai hoặc chưa đạt kết quả như mong muốn, chưa đáp ứng được kỳ vọng của cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhưng với quyết tâm cao, tinh thần cầu thị, các cấp ủy và tổ chức Đảng từ Trung ương đến cơ sở đã triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 một cách nghiêm túc với một khối lượng công việc lớn, phức tạp và đã đạt được kết quả bước đầu rất quan trọng”. Sau 10 ngày làm việc khẩn trương (2 - 11/5), tại phiên bế mạc, những nhận định, đánh giá về kết quả sơ kết một năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 đã được Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) thống nhất cao và tiếp tục được khẳng định trong phát biểu của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: “Qua đây chúng ta cũng có thêm kinh nghiệm trong việc chỉ đạo thực hiện công tác xây dựng Đảng nói chung, trong chỉ đạo việc kiểm điểm tự phê bình và phê bình nói riêng”.  

Một điều có thể nhận thấy rõ nhất là qua học tập, quán triệt nội dung Nghị quyết Trung ương 4, các cấp ủy, tổ chức đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên thêm một lần hiểu đầy đủ hơn, đúng đắn hơn, sâu sắc hơn, có cái nhìn tổng quát hơn về kết quả công tác xây dựng Đảng hơn 80 năm qua; đặc biệt là những hạn chế, yếu kém, kể cả những yếu kém, khuyết điểm qua nhiều nhiệm kỳ chậm được khắc phục, làm giảm sút lòng tin của nhân dân đối với Đảng. Thẳng thắn phân tích nguyên nhân, mà chủ yếu là những nguyên nhân chủ quan, mỗi cán bộ, đảng viên hơn lúc nào hết thấy rõ hơn tính cấp bách và sự cần thiết phải tiếp tục đổi mới và chỉnh đốn Đảng; từ đó xác định trách nhiệm của bản thân đối với vận mệnh của Đảng, của dân tộc. Từ chuyển biến nhận thức đến chuyển biến hành động, sự đề cao ý thức tự giác trong thực hiện Nghị quyết của mỗi một cá nhân cán bộ, đảng viên đã tạo hiệu ứng lan tỏa ra cả tập thể cơ quan, đơn vị, tổ chức đảng, trở thành đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng trong toàn Đảng.

Không hề chủ quan khi đánh giá việc thực hiện kiểm điểm tự phê bình và phê bình theo Nghị quyết Trung ương 4 đã, đang là dịp tốt để mỗi tổ chức và cán bộ, đảng viên soi lại mình và sửa mình. Trên thực tế, qua quá trình chuẩn bị rất nhiều báo cáo: từ báo cáo kiểm điểm, báo cáo giải trình, báo cáo tiếp thu các ý kiến đóng góp; những báo cáo này được bổ sung, hoàn thiện rất nhiều lần đã giúp cho các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị nhận thấy và nhận thấy rõ hơn những mặt mạnh để phát huy, những tồn tại, hạn chế cần phải khắc phục. Đối với mỗi cán bộ, đảng viên khi thực hiện tự kiểm điểm, tự phê bình một cách trung thực,  kỹ lưỡng và được các đồng nghiệp, đồng chí phê bình, góp ý một cách thẳng thắn, chân thành, trên tinh thần xây dựng đã giúp họ tự nhìn nhận, soi xét lại mình, nhất là những khuyết điểm cần sửa chữa. Chuyển biến tích cực từ nhận thức đến hành động, mỗi tập thể, mỗi cá nhân sau tiến hành phê bình và tự phê bình hầu hết đã đề ra chương trình hành động và các biện pháp thiết thực để điều chỉnh, sửa chữa, khắc phục. Trên thực tế, có rất nhiều tập thể, cá nhân đang có nhiều việc làm cụ thể, mang lại hiệu quả thiết thực, được đông đảo nhân dân đánh giá cao. 

Siết lại kỷ luật, kỷ cương; tác dụng cảnh báo, răn đe, cảnh tỉnh và góp phần ngăn chặn các hành vi tiêu cực, đó cũng là kết quả đáng ghi nhận sau hơn một năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 trên toàn quốc. Năm 2012, Ban Bí thư đã thi hành kỷ luật 6 cá nhân và 1 tổ chức đảng; Ủy ban Kiểm tra Trung ương thi hành kỷ luật 8 đảng viên; cấp ủy và ủy ban kiểm tra các địa phương, đơn vị đã thi hành kỷ luật 15.913 đảng viên, trong đó khiển trách 8.700, cảnh cáo 4.705, cách chức 821, khai trừ 1.687 trường hợp; ngoài ra còn đình chỉ sinh hoạt Đảng 629, xóa tên 2.921 trường hợp. Những con số này quả thực ít nhiều làm buồn lòng nhân dân, nhưng giúp Đảng ta nhận dạng rõ hơn, sâu sắc hơn tình trạng và những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên. Thấy đúng không kiên quyết bảo vệ, thấy sai không mạnh dạn đấu tranh; “dĩ hòa vi quý” để lấy lòng số đông; nể nang, né tránh, ngại va chạm; chưa hết lòng, hết sức vì công việc, vì nhân dân;  chưa làm tròn bổn phận, chức trách được giao… ấy là những vết cứa vào niềm tin của nhân dân đối với cán bộ, đảng viên, với Đảng. Song, điều quan trọng hơn tất thảy là sự thẳng thắn, công khai, minh bạch, nghiêm minh trong chấn chỉnh tổ chức, thi hành kỷ luật Đảng. Tùy thuộc vào mức độ và tính chất khuyết điểm, sai lầm đã mắc phải, Đảng đã xem xét và xử lý kỷ luật đối với cán bộ, đảng viên theo đúng quy định của Điều lệ Đảng bằng những hình thức phù hợp. Qua đó, mỗi tổ chức, cá nhân tự thức tỉnh để “tẩy bỏ” điều xấu, vươn tới điều tốt, ngày càng hoàn thiện hơn.

Cần thiết, đúng đắn, kịp thời là những cụm từ  mà cán bộ, đảng viên và nhân dân nhận xét về việc ban hành và thực hiện Nghị quyết Trung ương 4. Trên thực tế hơn một năm triển khai thực hiện, những kết quả ban đầu không chỉ là những kinh nghiệm trong công tác chỉ đạo, là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội trong bối cảnh phải đối mặt với nhiều khó khăn thách thức, cũng không chỉ là sự chuyển biến tích cực từ nhận thức đến hành động của mỗi tổ chức, cán bộ, đảng viên, mà cái được tổng quát nhất là góp phần ngăn chặn tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong Đảng, khắc phục một số hạn chế, khuyết điểm trong công tác cán bộ và trong việc thực hiện các nguyên tắc tổ chức sinh hoạt Đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ, nguyên tắc “tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách”… Sự dũng cảm và trung thực chính trị của Đảng trong việc tự nhìn nhận, tự đánh giá, tự phê phán, tự cảnh báo nghiêm khắc về chính mình hơn một năm qua càng làm cho các thế hệ cán bộ, đảng viên và nhân dân đặt thêm nhiều kỳ vọng trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng thực sự trong sạch vững mạnh. Và kỳ vọng lớn nhất của nhân dân không phải là sự nóng vội, cực đoan muốn Đảng chỉnh đốn được ngay, hoàn thiện được ngay, mà chính là kỳ vọng sự chỉnh đốn này, sự tự hoàn thiện này được thực hiện bền bỉ, thường xuyên, trở thành việc làm tự nhiên như việc rửa mặt hàng ngày, tránh tình trạng “đánh trống bỏ dùi”, hình thức chiếu lệ; bởi chỉ cần quyết tâm đi đến cùng với cái tâm trong sáng và hành động có trách nhiệm, dẫu khó khăn vạn lần chắc chắn sẽ thành công. Và khi kỳ vọng chính đáng, tâm huyết của nhân dân về một Đảng cách mạng chân chính, thực sự trong sạch vững mạnh được đền đáp, Đảng và nhân dân sẽ là khối đồng tâm nhất trí bền chặt, khối máu thịt mật thiết sắt son đưa sự nghiệp đổi mới, phát triển bền vững và hiện đại của nước ta đi tới thắng lợi.

Quang Minh