Với 5ha đất cấy lúa kém hiệu quả, sau 2 năm chuyển đổi thực hiện phương án quy hoạch và tiến hành cải tạo để trồng sen, đến nay HTX Hoa sen Vân Đài đã có 14 ô trồng sen và 2 ô trồng hoa súng. Diện tích đất còn lại HTX bố trí trồng 5.000 cây đỗ quyên, 3 vạn cây mai Yên Tử, 4.000 cây trà my, 3.000 cây hồng xiêm, 5.000 cây đào giống và hàng nghìn cây ăn quả các loại. Để có đa dạng các loài cây trồng, HTX chọn lọc trồng 14 giống hoa sen với 6 nhóm sen lấy hoa, lấy hạt, lấy ngó, lấy củ và làm cảnh, mỗi loại giống đều có đặc điểm nổi trội về chất lượng, hương thơm, độ bền của hoa và đa dạng sắc màu. 

Bà Nguyễn Thị Chiến, Phó Giám đốc HTX Hoa sen Vân Đài cho biết: Sen là loại cây trồng thích nghi với chân ruộng trũng, phù sa màu mỡ. Cây sen sinh trưởng rất nhanh và sau một năm xuống giống sẽ cho thu hoạch, hiệu quả kinh tế đem lại cao gấp nhiều lần so với cấy lúa. Việc xây dựng đa dạng các loại giống vừa để thử nghiệm vừa đa dạng sản phẩm chế biến từ sen từng bước xây dựng sản phẩm OCOP. Tin vui là ngay năm đầu thu hoạch HTX đã xuất bán được 3 tấn củ sen sang Nhật Bản với giá từ 35.000 - 40.000 đồng/kg, ngoài ra còn hàng tấn củ sen, ngó sen, lá sen... được xuất bán trong cả nước. Chúng tôi đang xây dựng cánh đồng sen theo chuỗi giá trị sản phẩm đáp ứng nhu cầu thị trường.

Để sen đạt được chất lượng, hiệu quả cao nhất, ngay từ khi bắt tay vào trồng, HTX đã được Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đặng Văn Đông, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu rau quả kiêm Trưởng ban Hoa cây cảnh - Hội Sinh vật cảnh Việt Nam tư vấn và hỗ trợ các biện pháp kỹ thuật cũng như hướng dẫn việc quy hoạch mô hình, cách chế biến và tạo thương hiệu cho sản phẩm từ sen. 

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đặng Văn Đông cho biết: Để HTX Hoa sen Vân Đài mang lại hiệu quả kinh tế cao kết hợp được với du lịch trải nghiệm và xây dựng sản phẩm OCOP, chúng tôi đã tổ chức tập huấn và liên kết với nhiều đơn vị để tư vấn, hỗ trợ giúp HTX từng bước nâng cao thương hiệu. Tôi nghĩ HTX cần đầu tư tập trung vào yếu tố con người, đào tạo tập huấn về chuyển giao khoa học kỹ thuật trồng trọt chăm sóc, thu hái, bảo quản, tiêu thụ sản phẩm và cả về nhận thức tư duy. Đồng thời, tiếp tục củng cố, phát triển những cây trồng cho hoàn thiện theo hình thức chuyên canh; chú trọng công tác liên kết, tiêu thụ, tạo mẫu mã, quảng bá sản phẩm trên thị trường trong nước và quốc tế.

Vào mùa thu hoạch, mỗi ngày HTX Hoa sen Vân Đài cung cấp ra thị trường từ 500 - 1.000 bông hoa sen các loại, hàng tạ củ và mầm sen. Riêng lá sen, mỗi tháng HTX xuất khoảng 4 tấn để sản xuất dược liệu. Việc sản xuất, kinh doanh thuận lợi không chỉ mang lại thu nhập khá cho các thành viên HTX mà còn tạo việc làm cho 20 lao động địa phương. 

Chị Lê Thị Tám, xã Minh Hòa cho biết: Tôi làm việc ở đây từ những ngày đầu thành lập, trong quá trình làm việc tôi thường xuyên được tập huấn về kỹ thuật chăm sóc, bón phân cho cây trồng. Công việc rất phù hợp, mỗi tháng tôi cũng có thu nhập từ 4 - 5 triệu đồng.

Trồng sen với diện tích lớn, thế nhưng đầu ra cho sản phẩm ở HTX khá thuận lợi. Khách hàng dễ dàng tìm kiếm được thông tin và đặt mua các sản phẩm của HTX tại trang web hoasenvandai.vn. Đây chính là điểm mấu chốt tạo nên đột phá trong tiếp cận thị trường. 

Ông Nguyễn Văn Lượng, Hiệu trưởng Trường Trung cấp Nông nghiệp Thái Bình cho biết: Việc chuyển đổi cây trồng trên những vùng đất kém hiệu quả sang trồng sen là cách làm phù hợp, mở ra hướng sản xuất mới cho nông dân địa phương. Mô hình vừa mang lại hiệu quả kinh tế vừa thích ứng với biến đổi khí hậu, cải tạo đồng ruộng, chống hoang hóa diện tích đất, góp phần cải tạo môi trường. Đây là mô hình có triển vọng phát triển mạnh. Trong suốt 2 năm qua, chúng tôi đã đào tạo cho thành viên HTX có kiến thức nền tảng thực sự để xây dựng HTX hữu cơ xanh, sạch, đẹp; tiếp cận công nghệ 4.0, marketing bán hàng, thương mại điện tử, công nghệ tin học, quản lý tài nguyên du lịch sinh thái.

Không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cao, cánh đồng sen Vân Đài còn hứa hẹn đem lại cảm giác bình yên bởi vẻ đẹp, hương thơm của vô vàn các loại sen khác nhau như cung đình trắng, hồng bách diệp, trắng hồng, sen Nhật trắng... Đặc biệt, có những giống sen siêu hiếm trên thế giới như: sen ngàn cánh, sen ngàn cánh tịnh đế... 

Ông Trần Quy Hưng, tỉnh Hà Tĩnh cho biết: Đến thăm mô hình sen Vân Đài chúng tôi thật sự ngỡ ngàng với vẻ đẹp thuần khiết của vùng quê nơi đây. Mô hình được quy hoạch bài bản từ cách bố trí các khu vực trồng sen đến từng loại cây trồng khác. Chúng tôi mong muốn được học hỏi để về áp dụng vào mô hình tại địa phương mình.  

Dù mới triển khai song HTX Hoa sen Vân Đài đã vững vàng vượt qua “bão Covid-19”, từng bước tạo dựng thương hiệu và mở ra triển vọng mới phát triển nông nghiệp bền vững.

Bảo An