Theo kế hoạch làm thủy lợi vụ xuân 2013, toàn tỉnh đào đắp 9.893.165 m³, gồm nạo vét sa bồi cửa cống, sông trục tưới tiêu, sông dẫn trạm bơm, hệ thống kênh mương nội đồng, bờ vùng, bờ thửa; trong đó chú trọng nạo vét cho những vùng cao, xa nguồn nước ở Hưng Hà, Vũ Thư, vùng ven biển Thái Thụy, Tiền Hải và vùng tưới tự chảy thường xuyên. Đến nay, các địa phương đã cơ bản đào đắp xong các hạng mục công trình thủy lợi theo kế hoạch đề ra; ngành Nông nghiệp chỉ đạo các đơn vị trực thuộc bất kế thời tiết, nguồn nước khó khăn như thế nào cũng phải cung cấp đủ nguồn nước chất lượng phục vụ tốt cho việc làm đất, gieo cấy, chăm sóc trên 80.500 ha lúa xuân.

Vụ xuân 2013, toàn tỉnh phấn đấu gieo cấy trên 80.500 ha, trong đó gieo thẳng 20.000 ha trở lên; các trà lúa tập trung gieo cấy trong tháng 2 và kết thúc trước ngày 25/2/2013. Để phục vụ tốt việc tưới, tiêu cho vụ xuân 2013, ngành Nông nghiệp và các địa phương gặp không ít khó khăn do diễn biến thời tiết bất lợi, mực nước dòng chảy tự nhiện của sông Hồng cao hơn trung bình nhiều năm, nhưng lại thấp hơn vụ đông xuân 2012, do đó sẽ hạn chế hoạt động của nhiều trạm bơm điện. Đồng thời nước mặn xâm nhập sâu hơn nên nhiều cống lấy nước hạ du không mở được, hoặc thời gian mở ít hơn gây thiếu hụt về nguồn nước, nhất là trong giai đoạn đổ ải lịch xả nước của các hồ chứa không trùng với kỳ triều cường; mặt khác lại đúng vào các ngày Tết Nguyên đán nên việc lấy nước ít nhiều bị ảnh hưởng. Tuy công tác giải phóng dòng chảy được thực hiện khá tốt, sông trục thông thoáng hơn những năm trước, nhưng tình trạng lấn chiếm, vi phạm của các hộ dân vẫn còn nên gây ách tắc dòng chảy; bên cạnh đó còn nhiều tuyến sông trục chưa được nạo vét làm ảnh hưởng đến khả năng bơm tát của các trạm bơm, có vùng không đủ nước bơm, kéo dài thời gian đổ ải…

Để khắc phục những khó khăn trên, bảo đảm phục vụ tốt việc tưới, tiêu cho lúa xuân từ khâu làm đất và trong suốt quá trình sinh trưởng, phát triển của lúa đến hết vụ, Sở Nông nghiệp & PTNT đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc phối hợp với 8 huyện, thành phố chỉ đạo các địa phương làm thủy lợi gắn với chỉnh trang đồng ruộng theo quy hoạch xây dựng nông thôn mới. Theo đó, tổng khối lượng đào đắp là 9.893.165 m³; giải phóng dòng chảy trên 13 triệu m² rau, bèo và các vật cản trên sông trục chính cấp I, II, III và kênh mương nội đồng. Sở Nông nghiệp & PTNT đã giao nhiệm vụ cho các công ty, xí nghiệp thủy nông dù trong bất kể thời tiết, nguồn nước khó khăn như thế nào vẫn phải chủ động, linh hoạt điều hành cung cấp đủ nguồn nước có chất lượng theo tiến độ làm đất để gieo cấy lúa xuân đúng lịch thời vụ.

Bên cạnh đó, bám sát lịch xả nước của các hồ chứa, tận dụng tối đa các kỳ triều cường để lấy nước trữ vào hệ thống; các trạm bơm tranh thủ bơm vào giờ thấp điểm, vừa bảo đảm tiết kiệm chi phí và bảo đảm an toàn lưới điện; trong toàn hệ thống phải ưu tiên vùng chua mặn ven biển để lấy nước thau chua, rửa mặn…Đặc biệt từ sau ngày 25/1, khi các hồ chứa nước xả đợt I tới ngày 5/4, hai hệ thống thủy lợi Bắc và Nam tập trung trữ nước, khi tiêu nước phải được sự đồng ý của Sở Nông nghiệp & PTNT. Theo đó, lịch điều tiết nước của hệ thống thủy nông Bắc và Nam được quy định cụ thể của từng đợt triều cường: Triều cường từ 9/1 – 15/1 lấy nước vào hệ thống để tiếp tục thau rửa hệ thống và thau chua rửa mặn cho các vùng đất xấu ven biển; kỳ triều cường từ 24/1 – 29/1 lấy nước tối đa vào hệ thống khai thác tự chảy và cấp nguồn bơm cho huyện Tiền Hải, Thái Thụy…

Trong tháng 3 mực nước sẽ rất thấp, do đó tiếp tục trữ nước vào hệ thống, bảo đảm đủ nguồn nước phục vụ tưới dưỡng lúa và hoa màu; tháng 5 lấy nước tự chảy khi có lũ tiểu mãn để cải tạo đất. Cùng với nhiệm vụ của ngành Nông nghiệp, các huyện, thành phố đã chỉ đạo các địa phương xây dựng phương án điều tiết nước phù hợp, bổ sung các trạm bơm dã chiến để cấp nước khi cần thiết cho vùng cao, vùng tự chảy trong trường hợp mực nước sông xuống thấp; các HTX bố trí nhân lực thường trực vận hành trạm bơm, đóng mở cống đập, hạn chế tối đa tổn thất nước do rò rỉ. Ngoài ra, huyện Tiền Hải, Thái Thụy đã có kế hoạch cấp nước sinh hoạt cho nhân dân, phấn đấu không để thiếu nước ảnh hưởng đến đời sống dân sinh.

Theo lịch xả nước của các hồ chứa Hòa Bình, Thác Bà, Tuyên Quang có 3 đợt, gồm: Đợt 1 từ ngày 25/1 - 29/1; đợt 2 từ 4/2 - 9/2; đợt 3 từ 19/2 - 24/2/2013. Như vậy, các đợt xả nước cơ bản trùng với thời gian làm đất và gieo cấy lúa xuân, do đó các địa phương phải điều tiết nước linh hoạt, tích trữ vào hệ thống, không để thiếu nước xảy ra, bảo đảm phục vụ tốt sản xuất vụ xuân 2013.

Nguyên Bình