Một ngày đầu năm mới, chúng tôi về xã Thái Tân (huyện Thái Thụy), đi một vòng  qua các cánh đồng chứng kiến cảnh hàng trăm nông dân bất chấp thời tiết giá rét vẫn tất bật với việc thu hoạch cây vụ đông, chỉnh trang lại bờ vùng, bờ thửa, các tuyến kênh mương, làm thủy lợi mặt ruộng chuẩn bị các điều kiện cho sản xuất vụ lúa xuân năm 2013.

Đi theo con đường giữa làng dẫn chúng tôi đến trụ sở UBND xã, lúc đó khoảng 8 giờ sáng, không khí cũng bận rộn chẳng kém gì ngoài đồng. 250 hộ dân ngồi chật kín hội trường chăm chú nghe cán bộ Trung tâm Khuyến nông tỉnh nói về hiệu quả của mô hình cánh đồng mẫu, tập huấn kỹ thuật gieo vãi, gieo sạ. Chủ tịch UBND xã Nguyễn Xuân Trường phấn khởi khoe: "Năm 2011, Thái Tân đã hoàn thành việc dồn điền đổi thửa, chỉnh trang đồng ruộng, quy vùng sản xuất, bình quân mỗi hộ chỉ còn 1,63 thửa. Để phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho nông dân, Thái Tân xây dựng mô hình cánh đồng mẫu, gieo sạ cùng một giống lúa RVT với diện tích 52 ha. Sau khi các thôn tổ chức họp bàn, tuyên truyền vận động nhân dân đăng ký tham gia, hôm nay xã mời cán bộ kỹ thuật về tập huấn cho xã viên. Tuy mới ở thời điểm khởi đầu nhưng bà con ai cũng hào hứng, tích cực. Mô hình chỉ có 125 hộ đăng ký nhưng nay bà con đi nghe tập huấn lên đến 200 người". Tiếp thêm lời anh Trường, nông dân Nguyễn Đình Độ (thôn Minh Thành) chia sẻ: “Tham gia mô hình cánh đồng mẫu, nông dân được hỗ trợ giống, thuốc trừ cỏ, công dẫn nước tới tận ruộng nên 3 anh em trong gia đình tôi gieo sạ 3 mẫu. Từng ấy diện tích trước đây gieo cấy thông thường riêng tiền công đã mất mấy triệu đồng Nhưng nay, xã tổ chức gieo sạ tập trung không chỉ giúp bà con giảm bớt chi phí mà sau này máy gặt xuống tận ruộng thu hoạch, giải phóng sức lao động… chắc chắn sẽ nâng cao giá trị thu nhập trên một đơn vị diện tích”.

Chủ nhiệm HTX dịch vụ nông nghiệp Lê Công Chính cho biết: vụ lúa xuân năm 2013, Thái Tân phấn đấu gieo cấy 216 ha, năng suất 70tạ/ha, sản lượng thóc đạt từ 1.500 đến 1.600 tấn. Căn cứ vào điều kiện thực tiễn đồng đất, xã bố trí 70% giống lúa lai gồm các giống: CNR36, Nhị ưu 838, Nam dương 99 trên chân đất vàn-vàn vừa và chân trũng để bảo đảm năng suất; 30% diện tích còn lại cấy lúa hàng hoá gồm các giống RVT, Bắc thơm 7, Nếp 97 trên chân đất vàn-vàn cao, đất tốt có thể chủ động tưới tiêu.

Từ cuối năm 2012, Thái Tân đã xây dựng đề án sản xuất liên hoàn cho cả năm 2013 theo hướng xuân muộn-mùa sớm-vụ đông rộng, tuyên truyền sâu rộng trên hệ thống loa truyền thanh để nông dân biết, thực hiện. Kiên quyết loại bỏ giống dài ngày, cấy 100% trà xuân muộn, HTX dịch vụ nông nghiệp đặc biệt chú trọng nội dung tập huấn kỹ thuật, thời vụ và phương thức gieo cấy của từng giống lúa ở từng chân đất cho xã viên. Chỉ đạo nông dân sau thu hoạch lúa mùa cày lật đất ngay, nhất là với những chân đất chua mặn, kìm hãm, kết hợp với làm thủy lợi mặt ruộng để hoàn thiện việc chỉnh trang đồng ruộng theo tiêu chí nông thôn mới. Ngoại trừ chân đất thấp, trũng, đất kìm hãm cấy giống Nam dương 99, Nhị ưu 838, CNR36 gieo mạ từ 25 đến 30/1, toàn bộ diện tích còn lại đến đầu tháng 2 gieo mạ non trên nền đất cứng. 100% diện tích mạ phải được che phủ nilon, bà con chủ động gieo thêm 5% mạ dự phòng ở trà cuối để đề phòng yếu tố bất thuận của thời tiết. Nét mới trong sản xuất vụ xuân ở Thái Tân năm nay là xã  khuyến khích nhân dân mở rộng diện tích sạ hàng, gieo vãi đạt từ 70 đến 80ha (30% đến 40% tổng diện tích cánh tác) để giảm chi phí, tiết kiệm nhân công. Giống lúa được lựa chọn để gieo sạ là những giống chịu rét, chống đổ tốt như CNR36, RVT, ĐƯ527. Vùng gieo sạ là vùng tập trung, chủ động được tưới tiêu. Từ đầu tháng 11/2012 đến nay cũng là thời gian cao điểm Thái Tân chuẩn bị các điều kiện cho sản xuất. Xã tiếp tục đầu tư nạo vét các sông dẫn, sửa chữa kênh mương, huy động dân dân góp công, góp tiền cứng hoá 2km kênh mương, san nền kè 4 tuyến bờ vùng tổng chiều dài 1,8km, xây dựng một số cầu cống với tổng kinh phí đầu tư 2,7 tỷ đồng… đồng thời chuẩn bị các điều kiện để lấy nước đổ ải, thau chua rửa mặn và khử độc cho toàn bộ diện tích. HTX đã liên kết với các công ty lấy 60 tấn phân bón, 3 tấn thóc giống về cung ứng cho xã viên theo phương thức trả chậm. Với mỗi ki-lô-gam lúa lai, tập thể hỗ trợ  bà con 3.000đ. Để cây lúa sinh trưởng và phát triển tốt, HTX cũng khuyến cáo nông dân thường xuyên diệt chuột và ốc bươu vàng; dùng phân đa dinh dưỡng NPK chuyên lót và chuyên thúc để bón cho lúa, bón lót sâu, bón thúc sớm và bón bổ sung kali vào cuối giai đoạn đẻ nhánh và phân hoá đóng; bám sát đồng ruộng, phát hiện kịp thời các đối tượng sâu bệnh, tiến hành phun trừ khi đến ngưỡng.

Cũng theo lời anh Chính: với nông dân nhiều xã sản xuất trên cánh đồng mẫu, gieo sạ tập trung đã trở thành quen thuộc nhưng với Thái Tân vụ xuân năm 2013 cũng là vụ đầu tiên địa phương xây dựng mô hình gieo sạ lúa RVT lớn như vậy. Tuy nhiên, qua thăm quan học tập kinh nghiệm sản xuất một số mô hình cánh đồng mẫu, thực tế đã thử nghiệm gieo sạ 5 ha lúa RVT trong năm 2012 cho thấy: giống lúa này thích hợp với đồng đất chua mặn của Thái Tân, kháng sâu bệnh tốt, cho năng suất cao, chất lượng gạo thơm ngon nên cả cán bộ xã, thôn và HTX đều tin  tưởng cánh đồng mẫu vụ này sẽ cho năng suất, giá trị cao và là tiền đề để địa phương xây dựng thêm các mô hình lúa hàng hoá ở những năm sau.

Bài, ảnh: Mạnh Cường