Trên con đường bê tông thẳng tắp dẫn chúng tôi ra đồng, những cánh đồng lúa trĩu bông hạt mẩy vàng, báo hiệu mùa vàng bội thu. Dừng chân bên mảnh ruộng 3 sào của gia đình ông Nguyễn Văn Lợi, (thôn Mê Linh), ông hồ hởi cho biết: “Gia đình tôi có 8 sào ruộng đều cấy giống lúa nếp cái hoa vàng. Hiện gia đình đã thu hoạch được 3 sào, năng suất ước đạt 1,5 tạ/sào, so với lúa tẻ năng suất không thấp hơn là mấy mà giá thành lại cao gấp đôi, lúa gặt tới đâu là thương lái thu mua tới đó, vì vậy chúng tôi rất phấn khởi” Cũng như gia đình ông Lợi, gia đình chị Nguyễn Thị Hiền cùng thôn cấy 1,1 mẫu ruộng, trong đó, chị cấy 7 sào giống lúa nếp này. Chị cho biết: “Ngoài làm ruộng còn tranh thủ thời gian đi thu mua thóc nếp của bà con nông dân. Thời điểm hiện tại, thóc nếp cái hoa vàng mua với giá 14.000 đồng/kg. Trung bình mỗi ngày tôi thu mua từ 1 - 2 tấn thóc nếp ở các xã trong và ngoài huyện. Tuy nhiên, khi so sánh giống nếp cái hoa vàng  ở một số địa phương lân cận như: Bình Nguyên, Vũ Lễ… thì sản phẩm của Vũ Tây có chất lượng gạo thơm, ngon đặc trưng hơn. Các đại lý thu mua thường ưa chuộng và đánh giá chất lượng nếp của Vũ Tây ngon hơn. Vì thế, cùng một loại nếp nhưng ở các địa phương khác chúng tôi thu mua với giá thành thấp hơn so với nếp Vũ Tây”.

Không chỉ gia đình ông Lợi, chị Hiền mà đa số người dân xã Vũ Tây đều gieo cấy lúa nếp cái hoa vàng và xác định đây là lúa hàng hóa. Ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ nhiệm HTX DVNN Vũ Tây cho biết: “Vụ mùa năm nay, Vũ Tây gieo cấy gần 80% diện tích là giống lúa nếp cái hoa vàng, một số thôn như Thống Nhất, Hoa Nam, Đồng Tâm gieo cấy gần 100% diện tích.

Nếp cái hoa vàng được đưa vào gieo cấy từ rất lâu đời trên đồng ruộng và luôn được biết đến như một đặc sản, truyền thống, thương hiệu riêng của Vũ Tây. Ông Bùi Văn Liễn, Chủ tịch UBND xã cho biết: Nếp cái hoa vàng  chất lượng gạo ngon, khi nấu lên hạt cơm mềm dẻo, ăn vừa thơm lại đậm đà. Trước đây, loại nếp này được cấy rất ít nên hiếm và được dùng để tiến vua nên còn được gọi là nếp “tiến vua”. Khoảng 7 - 8 năm trở lại đây, nhận thấy giá trị kinh tế của lúa nếp cao nên người dân đưa vào gieo trồng với diện tích lớn.

Không chỉ ở vụ mùa - vụ thích hợp nhất để trồng lúa nếp mà cả vụ xuân người dân cũng đưa vào gieo cấy 30 - 40% tổng diện tích cấy lúa. Cũng theo ông Liễn: Nếp cái hoa vàng ở Vũ Tây thơm, ngon đặc biệt hơn ở những địa phương khác là do điều kiện thổ nhưỡng và kinh nghiệm canh tác của bà con nông dân tại địa phương. Hiện trên địa bàn xã có tới 60 - 70 vệ tinh thu mua lúa nếp cung cấp cho thị trường trong và ngoài tỉnh, vì thế nông dân  không lo thị trường tiêu thụ. Để bảo đảm chất lượng lúa và xây dựng thương hiệu cho sản phẩm lúa nếp cái hoa vàng, xã đang có kế hoạch quy hoạch vùng sản xuất hàng hóa tập trung theo hướng chuyên canh nhằm mở rộng diện tích, mang lại thu nhập cao cho người dân. Xây mới 2 trạm bơm bảo đảm công tác tưới tiêu; cứng hóa 8 km kênh mương (đạt 60%) và 600 m mương cấp I phục vụ sản xuất.

Tuy nhiên, đến nay người dân vẫn lưu giữ giống bằng cách chọn những bông lúa to, mẩy, chắc hạt đem về phơi cất theo cách làm truyền thống cùng với việc gieo cấy xen kẽ với các giống lúa khác nên chất lượng lúa giống  không được bảo đảm. Vũ Tây mong được sự quan tâm, đầu tư hơn nữa của tỉnh, huyện tạo điều kiện giúp đỡ, hỗ trợ nhằm xây dựng thương hiệu lúa nếp cái hoa vàng. Nếu tiếp tục sản xuất theo hướng truyền thống kéo dài sẽ làm mai một, mất dần thương hiệu nếp cái hoa vàng.

Bích Liễu