Ông Phạm Văn Hinh, Phó Chủ nhiệm HTX DVNN cho biết: Vụ đông năm 2013, Phú Châu gieo trồng 130 ha, trong đó một số cây rau màu đã cho thu hoạch như hành, tỏi, đỗ xanh, bí và cải các loại, trong đó cây bí vẫn được nhiều người quan tâm hơn cả. Phú Châu có 4 thôn trồng trên 20 ha bí thì chỉ có thôn Tăng đã thu hoạch được 90% diện tích (6 ha) bán với giá từ 10.000 - 12.000 đồng/kg, 3 thôn còn lại chỉ bán với giá từ 3.000 - 5.000 đồng/kg.

Đặc biệt, nhiều diện tích trồng bí cho quả xấu, giá thành thấp. Nguyên nhân là do thời tiết không ủng hộ đã ảnh hưởng tới năng suất, chất lượng sản phẩm cây màu vụ đông. Năm ngoái, bão Sơn Tinh đã làm gần 30ha bí xanh của xã xóa sổ, người dân phải trồng lại bằng các loại rau màu khác. Tới vụ đông năm nay, khi bí đang ở giai đoạn ra hoa đậu quả, bão số 14 lại tiếp tục ập đến làm cho 100% diện tích bí xanh bị ảnh hưởng, giảm 50% năng suất, chất lượng. Đó cũng là nguyên nhân khiến vài năm trở lại đây, diện tích cây vụ đông nói chung, cây bí nói riêng của xã giảm dần. Kéo theo giá trị thu nhập từ cây bí cũng giảm từ 40% xuống còn 20% trong tổng  giá trị sản xuất cây vụ đông của xã.

Ra tới cánh đồng thôn Phạm, chúng tôi vẫn được tận mắt chứng kiến dây, lá bí xanh bị héo, quả bị thắt lại do hậu quả của bão số 14 gây ra. Đứng cạnh ruộng bí còn nham nhở lá khô, lá héo, chị Phạm Thị Sợi cho biết: “Năm nào tôi cũng trồng vài sào vụ đông, chủ yếu là bí xanh, khoai tây và rau màu các loại, nhưng 2 năm liền đều bị bão tàn phá. Năm nay tôi đi mượn thêm ruộng để trồng 1 sào bí hy vọng sẽ thu lại  1 tấn quả thì bão lại ập đến đúng thời kỳ bí ra quả, dây và lá dập hết, quả ra tới đâu bị thui tới đó.

Mặc dù đã phun mấy lần thuốc để tăng kích thích độ sinh trưởng nhưng cây phục hồi chậm, năng suất chỉ đạt khoảng 4 tạ/sào. Ở thời điểm này, nếu giá thành cao tôi sẽ kéo lại chi phí tiền lân, đạm và thuốc trừ sâu, nhưng giá hiện tại chỉ có 3.000 đồng/kg nên cũng không muốn bán”. Cũng trồng cùng thời điểm như chị Sợi,  vụ đông năm nay bác Trần Văn Hiến trồng hơn 2 sào bí xanh. Ngay sau bão, bác đã phun 3 đợt thuốc kích thích cho bí nhưng vẫn không đem lại hiệu quả.

Đến nay cây bí cằn lại, quả ra tới đâu bị thắt lại tới đó, không phát triển được. So với mọi năm chi phí cho cây bí tốn gấp đôi, riêng thuốc trừ sâu và thuốc chống héo xanh đã tốn 250.000 đồng/sào. Theo bác Phạm Văn Hương, Trưởng thôn Phạm: Hàng năm, các hộ không có thu nhập từ ngành nghề phụ ở thôn đều gieo trồng vụ đông, nhưng mấy năm gần đây diện tích giảm 30 - 40% so với trước. Nguyên nhân vẫn là do thời tiết không thuận lợi. Thành quả tưởng chừng nắm chắc trong tay nhưng chỉ sau một đêm bão ập đến tất cả đã mất trắng khiến nhiều người nản chí. Cả thôn có 4ha bí sớm đã thu hoạch lứa đầu, đạt 5 tạ - 1 tấn/sào, các lứa bí còn lại giá xuống thấp, tới nay chỉ còn 3.000 đồng/kg. Tuy nhiên, khác với các nơi, người trồng bí ở Phú Châu không phải lo về đầu ra sản phẩm, nếu không bán được cho các thương lái, các hộ vẫn có thể bán cho xã Nguyên Xá để làm bánh kẹo.

Rời cánh đồng thôn Phạm, chúng tôi sang cánh đồng thôn Cốc, ông Trần Đình Cành, Trưởng thôn cho biết: Cách đây 3 năm về trước, cánh đồng này bạt ngàn màu xanh của cây vụ đông, nhưng 2 năm trở lại đây diện tích giảm đi nhiều bởi chi phí cao trong khi lãi suất lại thấp. Trước đây, riêng cây bí mỗi xóm cũng trồng được 5 ha, cả thôn trồng từ 15 - 20 ha với khoảng 350 hộ tham gia (chiếm 60%). Đến nay chỉ còn khoảng 100 hộ trồng 6,5 ha. Đối với những hộ có ruộng bí xanh tốt như chị Tạ Thị Nhạn mới chỉ thu được 2 tạ lứa bí đầu bán với giá 5.000 đồng/kg, thu về được 1 triệu đồng, còn lại khoảng hơn 1 tạ nữa vẫn đang nằm chờ giá.

Theo nhận định của ông Cành, diện tích cây vụ đông sẽ ngày càng giảm do nhiều yếu tố như thời tiết, nhân lực và giá thành. Tuy nhiên, chưa năm nào lại mất mùa như năm nay, bí vừa bị héo xanh vừa bị ngập nước do bão, quả bị ủng nhiều, diện tích ra quả sau bão lại chậm phát triển, bí không đạt tiêu chuẩn để bán giá cao, chỉ có thể bán giá thấp. Vì thế người trồng bí hai năm qua thu nhập không cao.

Trong thời gian tới, HTX DVNN xã Phú Châu tiếp tục tuyên truyền nông dân tập trung chăm sóc rau màu ưa lạnh, nhất là đối với cây khoai tây để tăng thêm lợi nhuận từ cây vụ đông.

Thu Thủy