Cụ thể, Thái Bình đạt 7 tấn năm 1974, tăng lên 10 tấn năm 1990...đến nay đã đạt trên 13 tấn/năm. Có được kết quả trên phải kể đến sự đóng góp không nhỏ của Công ty giống cây trồng Thái Bình đã lai, chọn tạo thành công nhiều giống  lúa mới cho năng suất, chất lượng cao.

Ông Trần Xuân Định, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp &PTNT cho biết, những năm qua năng suất, chất lượng lúa của tỉnh không ngừng được nâng lên, đây là kết quả của việc triển khai thực hiện chủ trương lớn của tỉnh về chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Vụ xuân, vụ mùa đều được cấy bằng các giống ngắn ngày có năng suất cao, chất lượng gạo khá. Để tạo được sự chuyển biến về năng suất, chất lượng, Công ty giống cây trồng Thái Bình đóng vai trò khá quan trọng, đã luôn lai tạo, chọn lựa được các giống mới để đưa vào sản xuất cho hiệu quả cao.

Tại cuộc hội thảo giống lúa năng suất, chất lượng mới đây, ông Trần Xuân Định khẳng định, Công ty giống cây trồng đã có nhiều giống được Bộ Nông nghiệp &PTNT công nhận giống quốc gia. Cụ thể, như giống TBR1, là giống cao sản, thời gian sinh trưởng ngắn, có khả năng chịu rét ở vụ xuân và kháng bệnh bạc lá vụ mùa, thích ứng rộng trên mọi chất đất, chống đổ tốt; năng suất đạt 8 – 10 tấn/ha/vụ. Hay như giống BC15, là giống chủ lực của tỉnh từ năm 2008 trở lại đây, được nông dân tiếp nhận rộng rãi; năng suất đạt 8 – 10 tấn/vụ và có chất lượng gạo ngon, cơm dẻo, đậm.

Ngoài ra, tỉnh đang tiếp tục thử nghiệm một số giống mới, như ở vụ xuân 2011 đã đưa giống  TBR45 của Công ty giống cây trồng vào cấy thử nghiệm ở một số HTX, kết quả thu được khá tốt. Ông Định cho biết thêm, giống TBR45 chống chịu được bất thuận của thời tiết, ít nhiễm sâu bệnh, phù hợp trên nhiều vùng đất khác nhau, đáp ứng được cả 2 yêu cầu là năng suất và chất lượng. TBR45 vượt trội hơn hẳn cả BC15; hiện đang trình Bộ Nông nghiệp & PTNT đặc cách công nhận là giống quốc gia...

Thực tế cho thấy, nhiều HTX trong tỉnh trước đó đã cấy thử nghiệm giống TBR45, đặc biệt ở  vụ xuân 2011 đều có nhận xét tốt về hiệu quả năng suất, chất lượng mà nó đem lại. Ông Bùi Ngọc Hùng, Trưởng phòng Nông nghiệp &PTNT huyện Hưng Hà cho biết: Vụ xuân 2011, Hưng Hà đã cấy thử nghiệm TBR45 gần 300 ha trên các loại đất khác nhau, từ vàn cao đến chua trũng bằng cả hình thức gieo thẳng và cấy. Kết quả cho thấy giống này chống chịu được bất lợi của thời tiết, như khô hạn, úng trũng, rét..., chống đổ tốt, đẻ nhánh khoẻ, bệnh đạo ôn, khô vằn, rầy nhiễm nhẹ; năng suất cao, chất lượng gạo ngon tương đương với Bắc thơm 7.

Ông Đặng Văn Sinh, Chủ nhiệm HTX DVNN Thị trấn Hưng Hà cho biết, vụ xuân 2011 có 22 hộ khu Thị Độc gieo cấy gần 5 ha giống TBR45, mặc dù gặp rét đậm, rét hại nhưng giống này phục hồi rất nhanh; hiện lúa phát triển tốt, bông to, dài, dự kiến năng suất đạt 75 tạ/ha, cao hơn hẳn nhiều giống, kể cả BC15.

Đồng quan điểm với các ý kiến trên, ông Đặng Văn Khiên, Chủ nhiệm HTXDVNN Thái Thành (Thái Thuỵ) cho hay, Thái Thành là vùng đất nhiễm chua, mặn nặng bà con đã thử cấy nhiều giống nhưng cũng chỉ có ít giống chịu được thâm canh, song năng suất không cao bằng cấy ở ruộng bình thường. Vụ xuân 2011, Thái Thành đã cấy thử 1,2 ha giống TBR45, bước đầu cho thấy lúa chịu được chua, mặn phát triển tốt, không đổ cây, năng suất ước đạt trên 65 tạ/ha; Thái Thành sẽ đưa giống này vào sản xuất ở các vụ tiếp theo, thay thế cho giống Khang dân vẫn cấy...

Ông Trần Mạnh Báo, Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc Tổng công ty giống cây trồng Thái Bình cho biết: Những năm qua, Công ty đã nghiên cứu, chọn tạo, sản xuất thành công nhiều loại giống cây trồng cho năng suất, chất lượng cao.

Hiện Công ty có nhà máy chế biến hạt giống chất lượng cao theo công nghệ tiên tiến của Châu Âu, công suất đạt từ 6 nghìn tấn đến 10 nghìn tấn/ năm, sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế. Tại Thái Bình, Công ty đã và đang đưa vào sản xuất nhiều giống chiếm ưu thế vượt trội, như giống Thái Xuyên 111 có năng suất 80 – 90 tạ/ ha, chống chịu các loại sâu bệnh khá, cứng cây, đẻ nhánh khoẻ, thích ứng rộng, chất lượng gạo ngon...Đặc biệt là giống BTR45, Công ty đã cấy thử 3 vụ  ở nhiều địa phương trong tỉnh, kết quả thu được rất tốt. Giống này có dạng hình đẹp, sinh trưởng tốt, thích ứng với các loại chất đất, ít nhiễm sâu bệnh; thời gian sinh trưởng vụ xuân 120- 130 ngày, vụ mùa 100 – 105 ngày; trỗ bông tập trung, hạt nhỏ dài, xếp sít, khối lượng hạt 21 – 23 gram, năng suất đạt trung bình từ 65- 70 tạ/ ha, nơi thâm canh tốt có thể đạt 90 tạ/ha; cơm ngon, mềm, thơm...

Với những giống lúa mới cho năng suất cao, chất lượng do Tổng Công ty giống cây trồng Thái Bình chọn tạo, sản xuất thành công đã giúp nông dân nâng cao được giá trị trên đơn vị diện tích canh tác, góp phần xoá đói giảm nghèo và làm giầu. Không những thế, trong thời gian tới, sản xuất nông nghiệp đòi hỏi phải có những vùng hàng hoá tập trung, quy mô lớn vừa để tiêu thụ nội địa vừa để xuất khẩu, thì những giống lúa chất lượng cao như TBR45, Thái Xuyên 111...hoàn toàn đáp ứng được yêu cầu thực tiễn đặt ra. Điều đó cũng đồng nghĩa với việc Thái Bình ngày càng khẳng định vững chắc thương hiệu lúa giống của mảnh đất “chị hai năm tấn”, đồng thời giữ vững vị trí là một trong những tỉnh có năng suất  lúa cao nhất cả nước.

Bài: Nguyên Bình, ảnh: Thành Tâm