Anh Bùi Xuân Đáng - Chủ tịch Hội Nông dân xã Hồng An cho biết: Toàn xã hiện có khoảng 50 ha trồng nhãn, trong số đó có khoảng 30% diện tích trồng giống nhãn Hương Chi và nhãn muộn Hà Tây, là giống nhãn mới du nhập, có năng suất, chất lượng cao. Năm nay mưa thuận gió hoà, cùng với kinh nghiệm thâm canh lâu năm của bà con nên hầu như các vườn nhãn đều sai quả. Tuy nhiên, quy luật “được mùa rớt giá” còn hiện hữu ở Hồng An. Vào chính vụ, khách mua vẫn nhộn nhịp song giá bán giảm rất nhiều.

Nếu như năm ngoái, khách buôn đến vườn thực hiện phương châm “mua nhanh, bán gọn” thì năm nay còn cò kè bớt giá, kỹ tính chọn lựa. Giống nhãn thường, đầu vụ bán buôn khoảng 4 – 7 ngàn/kg, bằng nửa giá năm ngoái, song giữa vụ, do giá rẻ và công thu hoạch cao nên nhiều chủ vườn chọn hình thức bán gọn cả cây, tính ra chỉ khoảng 2 ngàn đồng/kg. Đấy là với giống nhãn thường lâu năm, song ở Hồng An nhiều gia đình đã năng động, tìm tòi, bổ sung vào vườn nhãn nhà mình giống nhãn chất lượng cao như Hương Chi và nhãn muộn Hà Tây. Tuy có tốn công chăm sóc hơn song năng suất, chất lượng cao hơn hẳn và giá bán cũng cao gấp nhiều lần nhãn thường do được thị trường ưa chuộng, đặc biệt là thị trường ở các thành phố lớn.

Nói về giống nhãn chất lượng cao, anh Bùi Xuân Đáng cho biết, 8 năm trước anh cùng nhiều hộ gia đình đã cải tạo vườn nhãn bằng cách đưa giống nhãn Hương Chi về trồng. Nhãn Hương Chi quả to, cùi dày, ngọt đã đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn hẳn so với trồng nhãn thường. Song không ngừng tìm tòi giống nhãn mới, cách đây 5 năm, qua thông tin trên truyền hình biết xã Đại Thành, huyện Quốc Oai, tỉnh Hà Tây có giống nhãn muộn chất lượng tốt, cùi dày, giòn, nhiều nước, thơm ngon, mẫu mã đẹp, trọng lượng 50-60 quả/kg, anh và một số anh em trong xã đã tìm đến tham quan, học hỏi kinh nghiệm kỹ thuật chăm sóc và mua giống, thuê người về ghép. Bước đầu, thí điểm ghép khoảng vài chục gốc trong gia đình mình và các hộ dân, sau anh học hỏi tự ghép và triển khai trên diện rộng. Ba năm sau, giống nhãn muộn Hà Tây cho thu lứa đầu, tuy năng suất chưa cao, chỉ khoảng 20 – 30 kg/cây song chất lượng bảo đảm, có thể khẳng định giống nhãn mới phù hợp với vườn đất Hồng An. Đến nay, 5 sào vườn nhãn nhà anh Đáng đã có 28 gốc nhãn Hương Chi, 12 gốc nhãn muộn, đều là nhãn chất lượng tốt. Cùng với vườn nhà anh Đáng, trong xã còn có nhiều hộ trồng nhãn giống mới, cho năng suất, hiệu quả kinh tế cao như gia đình anh Sơn thôn Mậu, anh Mã, ông Hùng thôn Quyết Tiến, anh Trường, Bình thôn Bắc Sơn. Nhiều hộ có thu từ nhãn 100 đến 150 triệu đồng/vụ.

Nếu như đầu mùa, nhãn thường có giá bán khoảng 4000 - 6.000 đồng/kg thì nhãn Hương Chi bán cất cho khách buôn từ Hà Nội và các tỉnh lân cận khoảng 20.000 đồng một kg. Riêng giống nhãn chín muộn, ngoài có giá trị cao về năng suất, chất lượng còn mang lại hiệu quả kinh tế bởi đầu ra không có nhiều đối thủ cạnh tranh. Nhãn muộn cho thu hoạch vào khoảng từ 20-9 đến 30-9, vào thời điểm sau thu nhãn đại trà khoảng một tháng. Song trước thời gian được thu hoạch khoảng nửa tháng, nhãn đã to, tuy chưa mọng nước song cùi dày, ăn ngon. Nhiều khách có nhu cầu, chủ vườn vẫn cắt bán với giá 40.000 đồng/kg, gấp khoảng 10 lần giá nhãn thường. Như vậy mùa nhãn năm nay ở Hồng An, những gia đình có nhiều gốc nhãn chất lượng cao, thâm canh tốt, vẫn phấn khởi bởi có thu nhập khá cao.

Với kinh nghiệm thâm canh từ vườn nhà mình, anh Đáng cho biết: Trồng nhãn nhàn do công chăm sóc không nhiều, chi phí ít, trồng một lần cho thu nhiều năm. Tuy nhiên, để nhãn cho thu cao cần chú ý bảo đảm mật độ gốc vừa phải, khoảng cách giữa hai cây 8m để nhãn phát triển tán. Trước thu hoạch, cần bón bổ sung dinh dưỡng. Khi cắt nhãn xong tiến hành tỉa cành, đào rãnh, ấp đất, lúc mầm non nhú thì phun thuốc kích chồi và thuốc phòng sâu bệnh. Cần thường xuyên tỉa cành và chồi mọc thẳng để cây không phát triển chiều cao. Đặc biệt với giống nhãn Hương Chi và nhãn muộn có tỷ lệ đậu quả cao, chủ vườn không nên tham mà cần cắt tỉa bớt khi quả còn nhỏ để tập trung dinh dưỡng. Đến mùa nhãn chín, đầu tư lưới cước trùm cây để tránh chim và dơi ăn quả. Do giống nhãn tán thấp, chỉ cần đứng dưới đất có thể cắt, tỉa, chăm sóc và thu hoạch nên trồng giống nhãn này còn hiệu quả bởi bớt được công thuê lao động.

Bài, ảnh: Hà Dung