Chưa khi nào sản xuất vụ đông của huyện Quỳnh Phụ lại gặp nhiều khó khăn như năm 2011 này. Vừa nỗ lực vượt qua thách thức về thời vụ do thu hoạch lúa xuân chậm ảnh hưởng đến gieo cấy trà lúa mùa cực sớm, nông dân trong huyện lại phải gồng mình đối mặt với cơn bão số 5 gây mưa lớn làm ngả đổ và mất trắng hàng trăm héc- ta cây vụ đông ưa ấm...Trong bối cảnh "khó chồng lên khó" nhưng người dân Quỳnh Phụ vẫn không hề nản chí, tìm ra nhiều cách làm sáng tạo để vượt lên thách thức, phấn đấu hoàn thành mục tiêu gieo trồng 6.200ha cây vụ đông theo đúng với kế hoạch mà UBND huyện đã đề ra.

Trao đổi với chúng tôi, anh Nguyễn Văn Nhiễm- Trưởng phòng NN& PTNT huyện Quỳnh Phụ cho biết, chưa năm nào mà thời vụ thu hoạch lúa xuân lại chậm như năm nay, tiến độ chung bị kéo lùi tới hơn nửa tháng so với trung bình các năm trước. Điều này đã ảnh hưởng trực tiếp tới kế hoạch gieo cấy lúa mùa của huyện, đặc biệt là trà cực sớm. Tuy nhiên, trong "cái khó lại ló cái khôn", nông dân Quỳnh Phụ vốn có rất nhiều kinh nghiệm hay trong việc hoá giải bài toán về thời vụ.

Để không "đánh mất" trà lúa mùa cực sớm tạo quỹ đất trồng cây ưa ấm giá trị kinh tế cao, các hộ dân đã huy động tối đa nguồn nhân lực, kết hợp cả thủ công và máy tập trung thu hoạch lúa xuân theo hướng ưu tiên thu hoạch trước đối với vùng cấy lúa mùa trà sớm, những vùng cấy lúa mùa đại trà thu hoạch sau. Chấp nhận thu hoạch sớm cây màu xuân để tạo quỹ đất cho việc gieo mạ dược; những nơi không có đất chuyên màu thì tận dụng sân, vườn, bờ vùng, bờ thửa để gieo mạ non hoặc gieo mạ xúc trên nền đất cứng, không gieo mạ dược trên đất hai lúa nhằm rút ngắn đáng kể khoảng thời gian chờ mạ đủ tuổi cấy (mạ dược phải mất 20 ngày trong khi mạ non chỉ mất hơn 1 tuần). Đồng thời thực hiện phương châm gặt tới đâu, lật đất ngay tới đó, vừa gặt lúa xuân, vừa cày bừa, vừa gieo mạ và cấy lúa mùa.

Nhờ cách làm sáng tạo nói trên, nông dân Quỳnh Phụ đã chạy đua được với thời gian, hoàn thành mục tiêu gieo cấy 1.200ha trà lúa mùa cực sớm và 4.500 ha trà lúa mùa sớm, tuy có chậm hơn các năm khoảng 1 tuần nhưng diện tích vẫn ngang bằng. Đến 10/ 10, toàn huyện đã thu hoạch được gần 6.000ha, hoàn toàn đủ quỹ đất phục vụ cho việc gieo trồng cây vụ đông ưa ấm trong khung thời vụ tốt nhất. Riêng trà cực sớm, các xã bắt đầu thu hoạch ngay từ tuần đầu của tháng 9 để chuyển sang trồng ớt và một số cây rau màu giá trị cao, phần lớn diện tích tập trung ở các xã Quỳnh Hải, An ấp, Quỳnh Minh, An Quý, An Cầu...

Nông dân Quỳnh Phụ thu hoạch trà ớt sớm

Tuy nhiên, người dân Quỳnh Phụ vừa "thở phào", chưa kịp hoan hỷ vì chiến thắng được thời vụ thì lại phải hứng chịu sự tàn phá của cơn bão số 5 gây gió to, mưa lớn làm ngả đổ hàng trăm héc- ta ớt, nhiều diện tích rau màu bị dập nát và làm hơn nửa diện tích đậu tương đã gieo bị mất trắng. Không chịu "bó tay" ngồi nhìn thành quả lao động của mình bị thiên nhiên "cướp mất", nông dân Quỳnh Phụ lại dồn sức ra đồng dựng buộc toàn bộ diện tích ớt bị ngả đổ bằng cách làm giá đỡ cho cây hoặc buộc trực tiếp thân cây vào cọc tre kết hợp tăng cường bón thúc và phun bổ sung dưỡng chất qua lá nên hầu hết diện tích ớt đều phục hồi sinh trưởng nhanh, không có vùng nào bị mất trắng. Đồng thời gieo trồng lại toàn bộ diện tích rau màu và đậu tương bị úng chết. Rất may, mưa lớn làm ướt đất nhưng không ảnh hưởng nhiều đến việc đặt bầu nhóm cây ưa ấm như ngô, ớt, khoai lang, dưa bí. Duy chỉ có đậu tương là bị ảnh hưởng vì đất ướt dễ làm hạt bị thối.

Nhờ quyết liệt trong công tác chỉ đạo, điều hành và nỗ lực của các hộ dân, đến 25/ 10, toàn huyện Quỳnh Phụ đã gieo trồng được 5.100ha cây vụ đông các loại. Trong đó, ngô chiếm 2.000ha, ớt 1.000ha, dưa bí 800ha, khoai lang 400ha, đậu tương 700ha, còn lại là rau các loại. Hiện, trà ớt sớm đã bắt đầu cho thu hoạch, trà đại trà đang ở giai đoạn phân cành, trổ hoa; diện tích ngô bãi đã trổ cờ, tung phấn, diện tích ngô nội đồng đã được 8- 10 lá, dự kiến trổ cờ vào trung tuần tháng 11; cây đậu tương đang phát triển tốt, đa số có từ 6-7 lá kép...

Như vậy, nếu so với kế hoạch thì Quỳnh Phụ cần phải trồng thêm khoảng 1.100ha cây ưa lạnh mới hoàn thành mục tiêu. Trong đó, huyện bố trí khoảng 800ha trồng khoai tây, còn lại là nhóm cây rau màu như su hào, bắp cải, sa lát, súp lơ... Để hoàn thành mục tiêu trên, tới đây huyện chỉ đạo các xã tập trung thu hoạch nhanh lúa mùa để giải phóng đất cho việc gieo trồng cây ưa lạnh. Ngoài cơ chế hỗ trợ của tỉnh, huyện đã có cơ chế hỗ trợ thêm để khuyến khích phong trào phát triển cây vụ đông như: Hỗ trợ toàn bộ thuốc diệt chuột; hỗ trợ bao tiêu toàn bộ sản phẩm đầu ra với 3 loại cây (trong đó có cây ưa lạnh) gồm ngô ngọt, sa lát và bí đỏ; hỗ trợ các bí thư chi bộ và trưởng thôn từ 300.000- 500.000đ nếu hoàn thành kế hoạch được giao.

Riêng với cây khoai tây, hiện các hộ dân đã tự chủ được khoảng 50% giống, số còn lại các HTX đang tổ chức cho xã viên đăng ký ®Ó mua và cung ứng tại địa phương. Tính đến cuối tháng 10, các xã đã ký hợp đồng mua và cung ứng khoảng 300 tấn khoai giống cho nông dân, gồm 200 tấn khoai Hà Lan và 100 tấn khoai giống Đức. Mặc dù diện tích trồng khoai tây có tăng so với năm trước nhưng lượng giống vẫn đảm bảo hoàn toàn cung ứng đủ cho các hộ. Đồng thời, người trồng khoai còn được hưởng lợi rất lớn từ cơ chế hỗ trợ của tỉnh và huyện. Với 7.000đ/ 1kg tiền hỗ trợ của tỉnh và 3.000đ/ 1kg tiền hỗ trợ của huyện, tính ra mỗi kilôgam giống, người trồng chỉ phải bỏ ra khoảng 4.000đ (mức chi phí thấp nhất từ trước tới nay).

Với các cơ chế hỗ trợ hiện có, Quỳnh Phụ đặt mục tiêu đến 20/ 11 sẽ hoàn thành gieo trồng 800ha khoai tây và 300ha rau màu các loại; phấn đấu  trồng 6.200ha cây vụ đông theo đúng kế hoạch đề ra.                   

Bài, ảnh: Vũ Mạnh