Dù đã cách đây hơn nửa thế kỷ, nhưng với mảnh đất đạt năng suất lúa 5 tấn lần đầu tiên ở miền Bắc (1966) vẫn không phai mờ trong trí nhớ người dân trong cả nước. Bởi mốc son đó luôn được phát huy và toả sáng trong suốt chặng đường phát triển của “quê hương 5 tấn” khi năng suất lúa tăng không ngừng qua từng năm, từ  7 tấn/ ha năm 1988 tăng lên 10 tấn năm 1992 và ngày nay đã đạt trên 13 tấn/ ha năm. Có được kết quả đó phải khẳng định một điều là sự đóng góp không nhỏ của “cây đại thụ” Tổng công ty giống cây trồng Thái Bình (TSC) trong lĩnh vực cung ứng giống cây trồng trong cả nước nói chung, Thái Bình nói riêng.

Từ khi thành lập đến nay (10/1/1972 – 10/1/2012), trải qua 40 năm xây dựng và phát triển, TSC đã luôn khẳng định được thương hiệu giống lúa Thái Bình tới bà con nông dân trong cả nước bằng năng suất, chất lượng. Điều đó được ghi nhận bằng những tấm Huân chương cao quý mà Đảng và Nhà nước trao tặng; ngoài ra còn được nhận nhiều phần thưởng của các tổ chức, đơn vị có uy tín trong và ngoài nước, như Cúp vàng nhãn hiệu cạnh tranh, giải thưởng Sao vàng đất Việt, Mai vàng hội nhập...

Trong nhiều cuộc hội thảo về các giống lúa do TSC chọn, tạo, đồng chí Trần Xuân Định, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp & PTNT Thái Bình đã khẳng định: Trong những năm qua nền nông nghiệp của Thái Bình có bước phát triển vượt bậc, luôn là lĩnh vực làm trụ cột để giữ vững tốc độ tăng trưởng kinh tế của tỉnh. Đặc biệt là hai vụ lúa năng suất tăng không ngừng qua từng năm, trong đó có sự đóng góp rất lớn  của TSC đã lại tạo, chọn lựa ra những giống ưu việt để bổ sung vào cơ cấu giống lúa của tỉnh. Điều đó được thể hiện qua các mùa vụ, như vụ xuân năm 2011 chỉ tính riêng giống BC15 và TBR1 của TSC đã chiếm 31,46% tổng diện tích lúa xuân và đây là vụ có năng suất đạt cao nhất từ trước tới nay (bình quân các giống đạt 72,6 tạ/ ha); trong đó riêng giống BC15 năng suất bình quân đạt 77,42 tạ/ ha; một số HTX cho kết quả vượt trội, như xã An Mỹ gieo cấy trên 95% diện tích giống BC15, năng suất đạt 91,89 tạ/ ha; cá biệt có hộ gia đình chị Thu, xã Thuỵ Dân (Thái Thuỵ) năng suất đạt 97 tạ/ ha.

Từ năm 2008 trở lại đây, giống lúa BC15 đã trở thành một trong những giống chủ lực của tỉnh ở cả vụ xuân và vụ mùa. Theo đánh giá của các cơ quan chuyên môn về lĩnh vực trồng trọt, giống BC15 có hai đặc tính ưu việt nhất trong tập đoàn giống lúa thuần Việt Namon> đó là năng suất cao, chất lượng gạo ngon. Cũng chính vì điều này mà BC15 đã nhanh chóng được các HTX đưa vào sản xuất rộng rãi, được các hộ dân đánh giá cao.

Ông Trần Minh Chiêu, Chủ nhiệm HTXDVNN xã Điệp Nông (Hưng Hà) cho biết: Trong các vụ xuân nông dân đã gieo cấy trên 60% diện tích giống BC15, năng suất bình quân các năm đều đạt 86 tạ/ ha; vụ mùa gieo cấy trên 50% diện tích, năng suất đạt 75 tạ/ ha; Đặc điểm nổi trội của BC15 là đẻ nhánh khoẻ, bông to dài, số hạt trên bông cao, thích ứng rộng, gạo trong, cơm dẻo, ngon...Ngoài ra, trong những năm gần đây TSC đã lai tạo, khảo nghiệm, chọn lọc nhiều giống lúa được Bộ Nông nghiệp & PTNT công nhận giống quốc gia, như TBR-1, TBR36, D.ưu527, CNR36, Thái Xuyên 111...

Giống lúa TBR-1, vụ mùa có thời gian sinh trưởng 110 – 115 ngày, vụ xuân sinh trưởng từ 130 -135 ngày; có dạng hình đẹp, cây cứng, lá đòng thẳng, trỗ tập trung, chống đổ tốt, kháng bệnh khá; năng suất bình quân đạt từ 70 – 75 tạ/ ha, thâm canh tốt có thể đạt 90 – 100 tạ/ ha, chất lượng gạo khá. Hay như giống Thái Xuyên 111 đẻ nhánh khoẻ, thân to, rễ phát triển mạnh, chống chịu sâu bệnh tốt; năng suất vụ mùa đạt 65 – 70 tạ/ ha, vụ xuân đạt 75 – 80 tạ/ ha, thâm canh tốt đạt 90 tạ/ ha; hạt gạo trong, cơm mềm, dẻo có mùi thơm nhẹ...

Ông Nguyễn Văn Minh, Phó Tổng giám đốc Tổng công ty giống cây trồng Thái Bình cho biết: Để có được những kết quả trên, trong những năm qua Công ty đã sớm hoàn thiện và thực hiện nghiêm ngặt quy trình sản xuất giống cây trồng từ chọn lọc, làm thuần, sản xuất giống thương mại, bảo quan và chế biến đóng gói; Công ty có phòng thử nghiệm hạt giống cấp quốc gia, tất cả mọi hoạt động đều tuân thủ theo hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001 – 2008 và ISOIEC 17025. Các sản phẩm đều được chế biến qua dây chuyền hiện đại nhất Việt Namon> hiện nay và công nghệ đạt trình độ tiên tiến của thế giới, với công suất 10 nghìn tấn/ năm.

Trong quá trình nghiên cứu, chọn tạo ra các giống mới, TSC luôn đáp ứng được các mong ước của bà con nông dân, đó là năng suất, chất lượng cao, khả năng chống chịu tốt, thời gian sinh trưởng ngắn và thích ứng rộng. Chính điều này mà sản phẩm của TSC đã được nông dân tiếp thu đưa nhanh vào sản xuất trên diện rộng, từ miền Bắc, miền Trung và cả ở đồng bằng sông Cửu Long. Riêng trên địa bàn Thái Bình, nông dân đã sử dụng trên 90% các loại giống của TSC; trong đó hai giống bản quyền là BC15 và TBR-1 chiếm trên 60%. Ngay ở vụ xuân năm 2012, tỉnh đã cơ cấu 50% diện tích cấy bằng giống BC15 và TBR-1, ngoài ra còn có nhiều giống mới khác của TSC được đưa vào, như Thái Xuyên 111, CNR36... Để phục vụ sản xuất vụ xuân năm 2012, đến nay TSC đã chuẩn bị đầy đủ các loại giống có năng suất, chất lượng gạo ngon để cung ứng cho bà con nông dân.

Với sự đóng góp to lớn của TSC trong việc chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng đã đưa Thái Bình trở thành  một trong những tỉnh luôn đạt năng suất lúa đứng đầu cả nước, góp phần không nhỏ trong công cuộc xoá đói, giảm nghèo và làm giầu cho nông dân. Không chỉ thế, TSC còn làm thay đổi cơ cấu giống, tập quán canh tác lạc hậu của nhiều địa phương trong cả nước. Do khẳng định được uy tín và chất lượng sản phẩm, năm 1991 TSC đã sớm xây dựng được thương hiệu doanh nghiệp và là đơn vị đầu tiên trong ngành giống cây trồng Việt Nam đăng ký thương hiệu tại Cục sở hữu công nghiệp (nay là Cục sở hữu trí tuệ). Thương hiệu TSC đã 3 lần được tặng thưởng giải Sao vàng đất Việt; giải thưởng thương hiệu cạnh tranh năm 2007; 3 lần nhận giải Bông lúa vàng Việt Namon>. Đặc biệt các giống lúa TBR-1, BC15, CNR36, TBR45, lạc TB25 đã được cấp bằng bảo hộ độc quyền giống cây trồng mới 20 năm theo công ước quốc tế (UPOP).

Nguyên Bình