Tính đến ngày 2/2/2012, toàn tỉnh đã có 65% diện tích được đổ nước,  cơ bản cày lật xong hơn 82 nghìn ha, bừa ngả trên 43 nghìn ha và gieo mạ được 1.513 ha, đủ cấy cho 47 nghìn ha.

Đầu tháng 2/2012, những cơn mưa ngày càng thêm nặng hạt, cái rét vẫn thấu da thịt, trên khắp các xứ đồng những người nông dân đang cần mẫn cuốc góc, vạc bờ, làm đất và che chắn cho mạ khỏi rét. Qua đây, ai cũng có thể hiểu được phần nào sự vất vả, cực nhọc của những người “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời” và cũng chính họ hàng năm đã góp công sức cho ngành nông nghiệp thắng lợi toàn diện, thúc đẩy tốc độ tăng trưởng kinh tế của tỉnh.

Vụ xuân năm nay, thêm một vụ không kém phần gian nan, vất vả ngay từ khi bước vào sản xuất. Bởi theo dự báo của Trung tâm khí tượng thuỷ văn quốc gia, trong những ngày tới các yếu tố khí hậu, thuỷ văn diễn biến bất thường, có rét, rét đậm, cùng với biến đổi khí hậu và các đối tượng dịch bệnh phát sinh đang là mối nguy cơ tiềm ẩn đến lúa xuân. Trước đó, do nhiều xã tiến hành đo đạc, điều chỉnh để dồn điền đổi thửa và thời tiết mưa ẩm nhiều nên chân đất vàn thấp, chua trũng...đã không cày lật được, tiến độ chung toàn tỉnh cũng rất chậm. Chính vì vậy mà vụ xuân năm nay không được ải, điều kiện hoá lý tính của đất không được cải thiện; chua mặn, các độc tố trong đất không được khử, do đó sẽ ảnh hưởng rất lớn đến lúa xuân. Đồng thời nhận thức của một bộ phận cán bộ, nông dân về sản xuất nông nghiệp hàng hoá và ứng phó với biến đổi khí hậu chưa đầy đủ, toàn diện; chuyển đổi cơ cấu giống lúa còn chậm, không sát sao trong chỉ đạo để một số hộ dân gieo mạ dài ngày. Cụ thể, toàn tỉnh đã gieo hơn 600 ha mạ dài ngày, do gặp rét đậm kéo dài nên 200 ha mạ đã chết; một số huyện gieo mạ dài ngày nhiều như Đông Hưng 183 ha, Hưng Hà 110 ha, Quỳnh Phụ 67 ha.

Đây là vụ xuân thứ hai liên tiếp nông dân phải gánh chịu hậu quả của việc không chấp hành theo chủ trương của tỉnh về gieo cấy 100% diện tích bằng các giống ngắn ngày năng suất cao, chất lượng gạo khá. Hệ lụy không chỉ đơn thuần giống dài hay ngắn, năng suất cao hay thấp mà cái chính đó là giống ngắn ngày có thể đối phó được với thời tiết bất thường, sinh trưởng, phát triển vào thời gian phù hợp, chống chọi sâu bệnh và gắn kết mùa vụ...Những hộ dân gieo giống dài ngày khi gặp rét đậm mạ bị chết, vừa mất công, mất của, thời gian, giá trị nhận được lại không đáng là bao. Do đó, trách nhiệm của cán bộ cơ sở về công tác chỉ đạo, lãnh đạo trong sản xuất và nhận thức của người nông dân về cơ cấu giống cần phải được thay đổi để tránh những điều đáng tiếc xảy ra. 

Để chủ động đối phó với những yếu tố bất lợi xảy ra cho lúa xuân ngay từ đầu vụ, bà Phạm Thị Kim Hoàn, Trưởng phòng trồng trọt – Sở Nông nghiệp & PTNT cho biết: Trước hết các xã sớm kết thúc công tác điều chỉnh, dồn đổi đất nông nghiệp, đồng thời thường xuyên theo dõi diễn biến của thời tiết để chỉ đạo vận hành tích nước cho các công trình thuỷ lợi, quản lý chặt chẽ nguồn nước của hệ thống, không để nước bị mặn xâm nhập...Bên cạnh đó các huyện, thành phố phân công cán bộ kiểm tra, giám sát và chỉ đạo chặt chẽ thời điểm ngâm ủ, gieo mạ theo đúng lịch thời vụ của tỉnh. Đồng thời khuyến cáo nông dân tập trung chuẩn bị các dụng cụ che chắn, chống rét cho mạ. Đặc biệt là việc tuyên truyền, vận động nông dân mở rộng diện tích gieo sạ, gieo vãi, gieo hàng rộng, hàng hẹp bằng các giống ngắn ngày trên cơ sở quy vùng và làm tốt công tác thuỷ lợi, chủ động tưới, tiêu.

Riêng đối với ngành nông nghiệp sẽ tăng cường tối đa lực lượng cán bộ kỹ thuật, quản lý xuống giúp các địa phương kiểm tra, hướng dẫn, chỉ đạo thực hiện nghiêm túc lịch gieo mạ trà xuân muộn. Ngoài ra, các sở, ban, ngành, địa phương tăng cường kiểm tra thị trường giống, vật tư, phân bón, thuốc trừ sâu; kiên quyết không để các loại vật tư nông nghiệp kém chất lượng lưu hành trên thị trường gây thiệt hại cho nông dân...Đặc biệt, do không được ải, yếu tố kìm hãm và độc tố trong đất cao, nhất là chân đất chua trũng, phèn mặn cần sử dụng các loại NPK có chứa lân dễ tiêu, khử chua bằng vôi bột; diện tích mạ dài ngày đã gieo nếu bị chết phải chuẩn bị giống ngắn ngày để thay thế, bằng phương thức gieo mạ nền, hoặc gieo sạ, gieo vãi...

Theo lịch thời vụ của tỉnh đề ra, thời gian gieo mạ đối với giống BC15 và các giống lúa lai có thời gian sinh trưởng 130 ngày, gieo từ 25 – 31/1; các giống TBR1, QR1, VS1, T10, Bắc thơm 7, TBR 45... gieo từ 1 – 10/2/2012. Phương thức gieo mạ chủ yếu là mạ non trên nền đất cứng có che phủ nilon trắng, tuổi mạ khi cấy đạt 2,5  -3 lá, cấy kết thúc trước ngày 25/2/2012. Đối với lúa gieo thẳng  sử  dụng các giống chịu rét, chống đổ tốt, như P6 đột biến, VS1, TBR1, lúa lai...; lúa lai và các giống có thời gian sinh trưởng trên 130 ngày, gieo từ 10 -15/2, các giống còn lại gieo từ 15 – 20/2/2012.                                                   

Nguyên Bình