Chúng tôi về Việt Thuận (Vũ Thư) đúng vào dịp nhân dân tập trung ra đồng khởi động chiến dịch phun thuốc phòng trừ sâu cuốn lá nhỏ. Lúa xuân đang mơn mởn bước vào giai đoạn chuẩn bị làm đòng trải rộng màu xanh mát mắt, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ lứa sâu cuốn lá nhỏ nở rộ vào thời điểm 29/4 – 5/5 phá hoại. Đây là lứa sâu non hại bộ lá công năng, lá đòng, ảnh hưởng lớn đến năng suất lúa. Quầy dịch vụ vật tư nông nghiệp của HTX Vũ Việt vừa cung ứng các loại thuốc cho xã viên, vừa hướng dẫn họ sử dụng theo nguyên tắc 4 đúng.

Vụ xuân 2012 - vụ đầu tiên xã viên Vũ Việt canh tác trên những ô, thửa lớn với khí thế hào hứng, phấn chấn. Hỏi chuyện một số xã viên bên bờ ruộng, họ cho chúng tôi hay: Ra đồng ngắm lúa, ngắm ruộng cũng thấy vui mắt. Các khâu làm đất, bón phân, phun thuốc sâu đi lại thuận lợi, đỡ mất thời gian hơn làm rải rác ở mấy xứ đồng như trước đây. Khâu cấp nước, nông giang điều hành cũng thuận lợi, dễ dàng hơn trước.

Anh Đoàn Duy Trực, Phó Chủ nhiệm HTX cho biết: Sau dồn điền đổi thửa, bình quân 1,09 thửa/hộ, trong đó có 70% hộ xã viên nhận 1 thửa. Nhân dân đóng góp mỗi đầu sào 23m2 đất, tổng số gần 15 ha để làm các công trình giao thông, thủy lợi nội đồng và 70 ngàn đồng góp trong 2 năm. Toàn xã đầu tư cho công tác dồn điền đổi thửa, chỉnh trang đồng ruộng trên 3 tỷ đồng. Trong đó, cấp trên hỗ trợ 600 triệu, 2 HTX trích nguồn hỗ trợ thủy lợi phí đầu tư 200 triệu đồng. Do giao ruộng cận kề thời vụ gieo cấy lúa xuân nên hầu như mặt mương, đường ra đồng còn mấp mô, khi trời mưa không tránh khỏi trơn lầy, đi lại rất khó khăn. UBND xã dự kiến trước khi thu họach vụ xuân, tổ chức các lực lượng lao động XHCN 2 ngày để san gạt đường, thuận lợi cho bà con chuyên chở lúa và làm vụ mùa.

Vũ Việt có quỹ đất 2 lúa 257, 06 ha, là một trong những HTX có tỷ lệ bình quân ruộng đất thấp, chưa đủ 1 sào/khẩu. Thực hiện phương châm xuân muộn - mùa sớm- vụ đông rộng, Ban quản lý HTX chỉ đạo xã viên chuyển đổi cơ cấu giống lúa: Vụ xuân lúa lai 35%, lúa chất lượng cao 33%, lúa thuần 32% diện tích; trong đó gieo vãi 35%, đi đầu là thôn Trung Hòa. Vụ mùa giống lúa thuần chiếm 65%, lúa chất lượng cao 35%.

Năm 2011, thực hiện Đề án dồn điền đổi thửa, xây dựng hệ thống giao thông, thủy lợi nội đồng,  HTX đã trích gần 247 triệu đồng từ nguồn kinh phí Nhà nước cấp bù miễn thủy lợi phí năm 2011 để xây dựng máng cứng, xây 5 cống mới, cơi nới 11 cống cũ, lắp đặt gần 1000 bi cống, trang bị mới 60% cống đập đầu khâu. Phối hợp cùng Trung tâm HTCĐ xã và các đoàn thể nông dân, phụ nữ chuyển giao KHKT bằng nhiều hình thức như định kỳ tập huấn 4 lần/năm, tuyên truyền bằng kẻ biển tường, viết tin bài trên loa truyền thanh, tổ chức thăm quan học tập kinh nghiệm. Hình thức được nhân dân tiếp thu hiệu quả đó là chuyển giao các giống lúa, các loại phân bón bằng thực tế mắt thấy, tai nghe.

Vụ xuân 2011, HTX phối hợp cùng Công ty BIO Việt Nam đưa giống lúa lai BIO 404 cấy khảo nghiệm tại 6 hộ thôn Việt Hùng, diện tích 0,5 ha, sau đó tổ chức hội thảo đầu bờ, tạo niềm tin cho dân trước khi tiếp thu gieo cấy đại trà. Nhiều năm qua, HTX duy trì mô hình tổ bảo vệ thực vật gồm cán bộ HTX và hợp đồng thêm 1 kỹ sư bảo vệ thực vật của tỉnh thường xuyên theo dõi, dự tính, dự báo tình hình sâu bệnh.

Dịch vụ diệt chuột tuy không bắt buộc xã viên tham gia, nhưng vẫn được nhiều hộ hưởng ứng. HTX thường tổ chức 6 đợt diệt chuột/năm bằng thuốc RatK-2%. Từ đầu vụ xuân 2012  đến nay, HTX tổ chức đánh chuột 3 lần, dự kiến khi lúa cấn đòng sẽ tổ chức đặt bả lần 4. HTX tổ chức đăng ký cung ứng giống lúa lai tới các thôn, bán giống lúa thuần tại quầy dịch vụ của HTX, bảo đảm chất lượng, nguồn gốc do Công ty Giống cây trồng Thái Bình sản xuất. Năm 2011, quầy dịch vụ của HTX cung ứng trên 3,5 tấn thóc giống; bán trả chậm 17 tấn NPK Lâm Thao, NPK Văn Điển, Con ó (chưa kể các loại phân bón bán thường xuyên tại quầy), cung ứng 350 kg thuốc BVTV, giá thấp hơn thị trường 5%. Tuy dịch vụ này HTX chỉ chiếm 30-40%  thị phần vật tư nông nghiệp toàn xã nhưng quan trọng hơn là góp phần bình ổn thị trường, giúp nông dân giảm bớt chi phí trên đầu sào theo nguyên tắc 4 đúng.

Ngoài ra, Ban quản trị kết hợp với thú y xã tuyên truyền phòng chống dịch bệnh, trích một phần kinh phí hỗ trợ thú y tiêm phòng đàn gia súc, gia cầm đạt 80% tổng đàn. Tuy chưa có điều kiện triển khai dịch vụ làm đất, nhưng hàng vụ, HTX họp với các chủ máy, quán triệt thời vụ, chất lượng, quy định khung giá sàn, sau đó thông tin trên hệ thống loa truyên thanh cho xã viên biết.

Để hỗ trợ đắc lực cho xã viên đưa nông nghiệp phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa, khó khăn lớn nhất đối với HTX Vũ Việt hiện nay đó là vốn lưu động thấp trong khi đó không có tài sản bảo đảm để vay vốn ngân hàng tổ chức các khâu dịch vụ tốt hơn, đáp ứng yêu cầu của xã viên. Tình trạng công nợ khó đòi dây dưa trong thanh toán của xã viên với HTX hiện nay là 27.255,7 kg thóc. Do đó, quý 1/2012, Ban quản trị đã trình Đại hội xã viên nhất trí nâng tổng định mức kinh tế, kỹ thuật từ 9,45 kg/sào/năm lên 12,5 kg/sào/năm. Đề nghị từ năm 2012 chuyển dịch vụ thú y sang UBND xã quản lý điều hành theo Pháp lệnh thú y và bảo đảm sự công bằng cho xã viên không phải nộp dịch vụ thú y theo đầu sào như trước.

Bài, ảnh: Bảo Linh