Ông Phạm Ngọc Ðại, Chủ nhiệm Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp (HTX DVNN) xã Thống Nhất cho biết: Cây ngưu tất được đưa vào trồng tại địa phương trên 30 năm do những người làm nghề buôn bán dược liệu lấy giống về. Ðến nay, nhờ kinh nghiệm canh tác và là cây trồng cho thu nhập cao nên cây ngưu tất là một trong những cây trồng chủ lực của xã được nhân dân trồng trong mỗi vụ đông. Về xã Thống Nhất những ngày đầu tháng 10, ngay sau khi thu hoạch xong lúa mùa, bà con nông dân nơi đây đã tập trung làm đất ngay để trồng cây ngưu tất. Muốn thu được hiệu quả cao, công tác làm đất quyết định 80%. Sau khi gặt xong lúa mùa, người dân làm đất, lên luống, đất phải được đập nhỏ và có độ tơi xốp nhất định, luống được vun cao trên 0,4m để tránh cho cây bị ngập úng, cho củ to.

Năm 2013, Thống Nhất trồng 65ha cây ngưu tất, bình quân 1 sào cho thu hoạch khoảng 4 - 5 tạ củ. Với giá dao động từ 8.000 - 12.000 đồng/kg, người trồng ngưu tất thu về từ 5 - 6 triệu đồng/sào; những hộ chăm sóc tốt có thể thu từ 11 - 12 triệu đồng/sào, giá trị gấp 3 - 4 lần cấy lúa. Chị Nguyễn Thị Nga, xóm 14, thôn An Mai cho biết: Gia đình tôi hàng năm trồng 1,4 mẫu ngưu tất; năm 2013 bán 1 tấn củ tươi, còn lại để sấy khô, nếu bán hết sản phẩm gia đình có thể thu từ 60 - 70 triệu đồng. Với hiệu quả cao, cây ngưu tất đã giúp gia đình chị Nga trang trải cuộc sống, nuôi con ăn học…

Năm 2014, toàn xã Thống Nhất phấn đấu trồng 272ha cây vụ đông, trong đó 125ha ngô ngọt và ngô nếp, 70ha cây ngưu tất, còn lại là các cây dưa, bí, đậu tương, rau màu các loại. Tuy nhiên, bên cạnh hiệu quả kinh tế của cây dược liệu này, người dân Thống Nhất còn gặp không ít những khó khăn. Những năm trước, giá hạt giống ngưu tất trung bình 60.000 đồng/kg nhưng vụ đông năm 2014, giá hạt giống mua từ các đại lý ở tỉnh Hưng Yên nhập về bị đẩy lên tới 450.000 đồng/kg. Nguyên nhân là do những năm gần đây, thị trường có bán một loại thuốc kích thích ngưu tất cho củ to đồng nghĩa với việc cây khó ra hoa và cho hạt giống.

Công tác làm đất, diệt cỏ, tỉa cành… cho cây ngưu tất nói riêng và canh tác các cây vụ đông nói chung cần nhiều nhân công lao động nhưng địa phương đang thiếu lao động trẻ trong sản xuất nông nghiệp. Sản phẩm của người dân làm ra chủ yếu do thương lái các địa phương khác đến thu mua nên giá cả thường không ổn định, có nhiều hộ do giá thu mua thấp thường giữ lại củ để phơi sấy chờ bán được giá, kéo theo chi phí phát sinh. Bên cạnh đó, do quy hoạch vùng sản xuất chưa tốt, hệ thống thủy lợi của xã đang trong giai đoạn hoàn thiện nên bà con nông dân gặp không ít khó khăn trong công tác tưới, tiêu. Ðể tháo gỡ những khó khăn trên, UBND xã và HTX DVNN đã có nhiều biện pháp hỗ trợ, khuyến khích sản xuất nông nghiệp, nhất là sản xuất vụ đông. Ngoài việc được UBND huyện Hưng Hà hỗ trợ 50% giống ngô nếp với diện tích 35ha, xã còn hỗ trợ 50% giống ngô ngọt, đồng thời liên kết với Viện Nghiên cứu ngô hỗ trợ 100% giống ngô lai với diện tích 15ha cho bà con nông dân.

Tin vui đến với những người nông dân trồng ngưu tất trong việc bảo đảm đầu ra khi Công ty Cổ phần Thương mại Dược - Vật tư y tế Khải Hà (phường Tiền Phong, thành phố Thái Bình) là đơn vị đang triển khai thực hiện Dự án ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ trong sản xuất, chế biến cây thuốc Ðương quy và Ngưu tất. Chắc chắn trong những vụ đông tới, diện tích cây ngưu tất của tỉnh sẽ được mở rộng tại nhiều địa phương đồng nghĩa với việc bà con nông dân  sẽ không bị tư thương ép giá, còn thu nhập sẽ tăng cao sau mỗi vụ sản xuất.

 Trịnh Cường