Kỳ 3: Để liên kết sản xuất phát triển

Tại huyện Kiến Xương, các hình thức liên kết để tích tụ ruộng đất với diện tích lớn đã xuất hiện từ năm 2015. Đến nay, toàn huyện có trên 400ha được tích tụ với quy mô từ 2ha trở lên bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế cao. Theo lãnh đạo UBND huyện, ngoài tích tụ ruộng đất, Kiến Xương cũng hình thành các vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung theo hợp đồng liên kết bao tiêu sản phẩm với các doanh nghiệp. Toàn huyện có 1.300ha sản xuất theo hợp đồng bao tiêu sản phẩm, bao gồm sản xuất lúa giống, lúa hàng hóa, sản xuất cây màu với trên 20 doanh nghiệp thực hiện việc liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm với các địa phương trong huyện. Một trong những điển hình trong liên kết sản xuất tiêu thụ sản phẩm là mô hình liên kết sản xuất giữa Công ty Cổ phần Tập đoàn ThaiBinh Seed với các xã Bình Định, Vũ Hòa... sản xuất lúa giống và lúa hàng hóa. Theo ông Trần Thanh Sơn, Giám đốc HTX SXKD DVNN xã Bình Định: Đến nay, HTX đã liên kết với 3 doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm cho nông dân. 10 năm qua HTX đã tiêu thụ được trên 10.000 tấn thóc cho nông dân.

Sản xuất bánh đa ở xã Đông Hải (Quỳnh Phụ).

Không phải địa phương nào cũng thực hiện việc liên kết sản xuất tiêu thụ sản phẩm có hiệu quả như ở Kiến Xương. Đến nay, toàn tỉnh có trên 520.000 thành viên tham gia HTX và tổ hợp tác. Trong đó, HTX thuộc lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp là chủ yếu với 327 hợp tác xã. Hiện nay, trên 80% HTXNN tham gia liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm cho các hộ thành viên. Tổng diện tích gieo trồng có hợp đồng liên kết tiêu thụ sản phẩm khoảng 10.000ha. Tuy nhiên, số lượng doanh nghiệp tham gia ký hợp đồng sản xuất bao tiêu sản phẩm với HTX chưa nhiều, hiệu quả kinh tế, tính bền vững cũng chưa cao. 

Theo đánh giá của Liên minh HTX tỉnh, liên kết sản xuất được coi là một trong những giải pháp quan trọng giúp người dân có thu nhập ổn định, hướng đến phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa mang lại giá trị kinh tế cao. Vì vậy, nếu HTX đứng ra là người đại diện cho các thành viên để giải quyết tốt các vấn đề như xây dựng thương hiệu, đàm phán gia nhập thị trường, tổ chức lại sản xuất hiệu quả... sẽ góp phần hỗ trợ tốt hơn cho nông dân yên tâm, sản xuất, không phải tự bươn trải trong việc tiêu thụ sản phẩm. 

Để việc liên kết sản xuất tiêu thụ sản phẩm phát triển bên cạnh việc hoàn thiện các chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất, ứng dụng khoa học công nghệ và xúc tiến thương mại cần tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý với các văn bản dưới luật để cụ thể hóa các quy định và các giải pháp khuyến khích trong liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông sản. Rà soát và lựa chọn các hình thức hỗ trợ vốn, kỹ thuật hiệu quả. Tăng cường công tác khuyến nông và đào tạo đối với nhóm sản xuất nhưng không chỉ dừng lại ở kỹ năng, kỹ thuật sản xuất mà cần mở rộng ra các kỹ năng phối hợp tiêu thụ sản phẩm. Các hộ nông dân phải có được sự thống nhất cao trong thực hiện quy trình sản xuất hàng hóa. Cần hình thành các kênh tiêu thụ chủ lực. Hoàn thiện cơ sở hạ tầng phục vụ việc liên kết giữa sản xuất và tiêu thụ nông sản, như hệ thống kho bãi, đường giao thông, thủy lợi... Các hợp đồng sản xuất, cung cấp nguyên liệu giữa người sản xuất và doanh nghiệp thực hiện minh bạch, công bằng và tránh sự tranh mua, tranh bán trong phân phối thu nhập. Cần xây dựng mối liên kết chặt chẽ hơn giữa người sản xuất với HTX, doanh nghiệp. Riêng đối với các HTX - đơn vị chủ lực trong thực hiện việc liên kết sản xuất tiêu thụ sản phẩm cần phải thúc đẩy xây dựng HTX kiểu mới phát triển, trở thành hạt nhân để liên kết với các doanh nghiệp. Các địa phương cũng cần tạo môi trường thuận lợi hỗ trợ nông dân và doanh nghiệp liên kết sản xuất, tạo dựng liên kết tiêu thụ sản phẩm bảo đảm việc thực hiện các điều khoản của hợp đồng khi các bên đã ký kết để việc liên kết được phát triển bền vững, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm và thu nhập cho người nông dân.

Mai Thư