Xác định công tác phòng ngừa đóng vai trò quan trọng, thời gian qua, Sở KH và CN đã tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho các tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh. Thông qua các hội nghị chuyên đề, bản tin TBT (Hàng rào kỹ thuật trong thương mại) và hoạt động tư vấn, hướng dẫn, đã có hàng nghìn doanh nghiệp và người tiêu dùng nắm bắt được những quy định của pháp luật về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng và sở hữu trí tuệ. 

Theo ông Nguyễn Mạnh Khương, Phó Giám đốc Sở KH và CN, việc trang bị kiến thức pháp luật cho doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh và người dân góp phần xây dựng ý thức chấp hành pháp luật của tổ chức, cá nhân tạo thành nền nếp, tự giác. Đặc biệt, người dân có khả năng tự kiểm tra, phát hiện và tố giác tội phạm giúp các cơ quan chức năng vào cuộc điều tra, kịp thời xử lý theo quy định của pháp luật.

Năm 2018 và 7 tháng đầu năm 2019, Sở KH và CN đã tổ chức tiếp nhận và trả lời gần 70 lượt tổ chức, cá nhân về các văn bản quản lý nhà nước, mã số, mã vạch, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật trong lĩnh vực tiêu chuẩn đo lường chất lượng và hàng rào kỹ thuật của một số nước. Hướng dẫn 20 doanh nghiệp lập hồ sơ sử dụng mã số, mã vạch với 80 loại sản phẩm, hàng hóa các loại. Hướng dẫn, hỗ trợ 8 doanh nghiệp xây dựng, công bố 25 tiêu chuẩn cơ sở về chất lượng hàng hóa; tiếp nhận 10 hồ sơ công bố hợp chuẩn, hợp quy của 4 doanh nghiệp và tiếp nhận, giải quyết 3 hồ sơ kiểm tra nhà nước về chất lượng hàng hóa nhập khẩu của 2 doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Các hoạt động này đã giúp doanh nghiệp bảo vệ sở hữu trí tuệ, xác lập chất lượng hàng hóa tránh bị làm nhái, xâm phạm quyền lợi bất hợp pháp.

Sở Khoa học và Công nghệ phối hợp với Cục Quản lý thị trường kiểm tra tiêu chuẩn đo lường trong kinh doanh xăng, dầu.

Sở KH và CN còn đẩy mạnh hoạt động kiểm soát thị trường, xử lý vi phạm nhãn hàng hóa, định lượng và chất lượng hàng hóa. Trong đó, Chi cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng đã tiến hành 5 đợt lấy mẫu hàng hóa thử nghiệm đánh giá chất lượng trên 150 mẫu sản phẩm, hàng hóa tiêu dùng thiết yếu. 

Bà Nguyễn Thị Nga, Phó Chi cục trưởng Chi cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng cho biết: Nội dung chúng tôi kiểm tra, thử nghiệm đánh giá chất lượng tập trung vào các chỉ tiêu chính ghi trên hàng hóa hoặc theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia; đo lường đối với hàng đóng gói sẵn; các chỉ tiêu an toàn về điện, an toàn thực phẩm… Qua công tác kiểm sóat thị trường, Chi cục kịp thời nắm bắt tình hình thị trường và tham mưu Sở KH và CN phối hợp với các cơ quan chức năng tổ chức kiểm tra khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm.

Theo lãnh đạo Sở KH và CN, một số doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh vi phạm các lỗi về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng và sở hữu trí tuệ tập trung chủ yếu ở các mặt hàng: xăng, dầu, phân bón, đồ điện gia dụng, đường cát, thức ăn chăn nuôi, phụ tùng xe máy, bột ngọt, bánh kẹo, thực phẩm đóng gói, nông sản chế biến... Thủ đoạn chính là các đối tượng làm nhãn hàng hóa mập mờ thông tin dễ gây nhầm lẫn với sản phẩm cùng loại và thương hiệu nổi tiếng. Tình trạng sai phạm về ghi thông tin không đầy đủ trên mác hàng hóa; vi phạm kiểu dáng công nghiệp và nhãn hiệu hàng hóa để đánh lừa người tiêu dùng vẫn còn xảy ra.

Để ngăn chặn vấn nạn này, Sở KH và CN đã đầu tư nhiều thiết bị hiện đại phục vụ công tác kiểm nghiệm, kiểm định, chủ động xây dựng kế hoạch và huy động nhân lực, phương tiện tập trung thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm. Qua kiểm tra 143 doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh, lực lượng chức năng đã phát hiện, xử lý 34 vụ vi phạm, phạt tiền nộp ngân sách nhà nước 67,5 triệu đồng.  Riêng đối với mặt hàng xăng, dầu và điện, điện tử có nguy cơ cao xảy ra gian lận thương mại, Sở KH và CN phối hợp với Cục Quản lý thị trường tiến hành kiểm tra đột xuất 103 đại lý, cửa hàng, thương nhân phân phối, đã phát hiện và xử lý 7 vụ vi phạm liên quan đến tiêu chuẩn, đo lường, phạt tiền nộp ngân sách nhà nước 14,5 triệu đồng.

Ông Nguyễn Mạnh Khương, Phó Giám đốc Sở KH và CN cho biết: Mặc dù đơn vị đã vào cuộc tích cực trong công tác quản lý thị trường, thực hiện các biện pháp phòng, chống gian lận thương mại do Ban Chỉ đạo 389/ĐP tỉnh chỉ đạo song tình hình sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ vẫn tồn tại với các thủ đoạn ngày càng tinh vi. Các đối tượng bị kiểm tra hầu hết tái phạm nhiều lần. Mặc dù đã bị xử phạt và ký cam kết nhưng do lợi nhuận cao, hình thức xử phạt còn nhẹ, sự phối hợp kiểm tra, xử lý chưa đồng bộ nên các đối tượng vẫn lén lút hoạt động và tái phạm. Đáng chú ý, hiện nay, nhiều doanh nghiệp, cá nhân tiếp cận thương mại điện tử thông qua việc thành lập các website, mạng xã hội để khuyến mại, quảng cáo, bán hàng. Đây là kênh phân phối hiện đại và ngày càng phổ biến, do đó nhiều đối tượng đã lợi dụng thương mại điện tử để kinh doanh hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ gây khó khăn cho các cơ quan chức năng trong việc phát hiện nơi kinh doanh hoặc kho chứa hàng hóa của các đối tượng này để xử lý.

Để giữ ổn định thị trường và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, hiện nay, Sở KH và CN đang tập trung chỉ đạo các lực lượng chức năng bám nắm địa bàn, quản lý chặt chẽ hoạt động sản xuất, kinh doanh; tiếp tục đầu tư trang thiết bị và nâng cao năng lực, nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ quản lý, thanh tra đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Bám sát chỉ đạo của Ban Chỉ đạo 389/ĐP tỉnh, Sở KH và CN triển khai các hoạt động nghiệp vụ và tăng cường kiểm tra theo chuyên đề, kiên quyết xử lý các đối tượng vi phạm theo quy định của pháp luật.

Khắc Duẩn