Cách đây 50 năm, trong không khí cả nước sục sôi đánh Mỹ, nổi lên phong trào “Tiếng hát át tiếng bom”, trên quê lúa Thái Bình, Đội Ca múa nhạc gồm 10 người đã được thành lập. Đến năm 1971, Đội Ca múa nhạc Thái Bình phát triển thành Đoàn Ca múa kịch Thái Bình. Năm 1978, Đoàn Ca múa kịch được tách thành 2 đoàn gồm: Đoàn Ca múa và Đoàn Kịch nói. Và đến năm 1997, Đoàn lại tái sáp nhập trở lại là Đoàn Ca múa kịch Thái Bình và giữ nguyên tổ chức cho đến ngày nay. 

Đoàn Ca múa kịch Thái Bình có chức năng, nhiệm vụ tổ chức sáng tác, dàn dựng và biểu diễn các loại hình nghệ thuật ca, múa, nhạc, kịch nói, phục vụ các hoạt động chính trị của tỉnh, góp phần giữ gìn, phát huy truyền thống, bản sắc văn hóa dân tộc và đáp ứng nhu cầu hưởng thụ nghệ thuật của nhân dân. 

Từ một tập thể chỉ có 10 người, đến nay Đoàn Ca múa kịch Thái Bình có đội ngũ vững mạnh với 46 cán bộ thuộc diện biên chế ở 6 đội chuyên môn, 100% cán bộ, nghệ sĩ, diễn viên có trình độ trung cấp chuyên ngành, gần 20 cán bộ, nghệ sĩ có trình độ cử nhân và cao đẳng. Đặc biệt, Đoàn đã có 4 đồng chí đảng viên vinh dự được trao huy hiệu 30 năm tuổi đảng trong khi còn đang công tác. Đoàn có một nghệ sĩ là đại biểu Quốc hội khóa IX, một nghệ sĩ là đại biểu HĐND tỉnh khóa XI. Hai đồng chí trưởng đoàn qua 2 thế hệ được Chủ tịch nước tặng Huân chương Lao động hạng Ba và bằng khen của Thủ tướng Chính phủ. Đoàn có một nghệ sĩ được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân và 7 nghệ sĩ được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú. Cùng với đội ngũ nghệ sĩ, diễn viên có tên tuổi được công chúng ghi nhận, cơ sở vật chất, trang thiết bị của Đoàn cũng được đầu tư, nâng cấp phục vụ hoạt động biểu diễn.

Đoàn Ca múa kịch Thái Bình biểu diễn nghệ thuật. Ảnh: Thành Tâm

Các diễn viên, nghệ sĩ Đoàn Ca múa kịch Thái Bình. 

Được thành lập đúng vào thời kỳ cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đang bước vào giai đoạn gay go, ác liệt, khắc phục mọi khó khăn về nhân lực, vật lực của một đơn vị non trẻ, không quản gian khổ, hiểm nguy, nhiều nghệ sĩ của Đoàn đã lên đường biểu diễn phục vụ, động viên bộ đội, thanh niên xung phong dọc tuyến đường Trường Sơn. Ở hậu phương, các nghệ sĩ ở lại tích cực tham gia biểu diễn phục vụ nhân dân, cổ vũ tinh thần lao động sản xuất hướng về tiền tuyến. 

Dù trong điều kiện gian khổ của đất nước thời kỳ chiến tranh hay điều kiện khó khăn, thiếu thốn thời kỳ bao cấp và trong cơ chế thị trường cạnh tranh gay gắt, song bằng ý thức trách nhiệm, các thế hệ nghệ sĩ, diễn viên của Đoàn luôn nêu cao tinh thần lao động sáng tạo nghệ thuật nghiêm túc, sáng tác, thể hiện nhiều tác phẩm nghệ thuật chất lượng đáp ứng nhu cầu thưởng thức văn hóa, nghệ thuật của nhân dân và đóng góp vào sự phát triển của nền văn hóa nghệ thuật cả nước. 

50 năm hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, nhận được sự chỉ đạo sâu sát của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, sự giúp đỡ của các ngành, các hội nghệ thuật chuyên ngành ở trung ương, đặc biệt là tình cảm mà Đảng bộ và nhân dân trong tỉnh, Đoàn đã sáng tác, thể hiện hàng nghìn ca khúc, hàng trăm điệu múa, gần 100 vở diễn đủ các thể loại và đề tài, nhiều vở diễn đã để lại những ấn tượng sâu đậm trong lòng người yêu nghệ thuật, có những tác phẩm đã đi cùng năm tháng như vở Opera “Chú tễu”, “Ca dao quê lúa” (tác phẩm đã giành huy chương vàng và huy chương bạc hội diễn toàn quốc năm 1985); “Âm điệu quê hương”, tác phẩm tham gia hội diễn toàn quốc tại Cần Thơ năm 1995 giành huy chương bạc và 10 huy chương vàng, bạc và 4 bằng khen cho ca sĩ và các tiết mục. 

Nhiều vở kịch hát do Đoàn Ca múa kịch dàn dựng được giới chuyên gia nghệ thuật đánh giá cao, thể hiện được dấu ấn của loại hình nghệ thuật mới: “Chuyện tình nàng Sa Mi”, “Lời nguyền của nữ hoàng” là hai tác phẩm tham gia hội diễn toàn quốc tại Hải Phòng, giành một giải đặc biệt, 1 huy chương vàng tập thể, 6 huy chương vàng cho cá nhân, 2 huy chương vàng cho dàn nhạc và các diễn viên... 

Một trong những vở diễn thành công nhất của Đoàn Ca múa kịch Thái Bình phải kể đến là tác phẩm “Người không cô đơn”. Tác phẩm đã giành giải thưởng của Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam, giải thưởng của Bộ Quốc phòng. Đặc biệt, sau khi tác phẩm được phát sóng trên Đài Truyền hình Việt Nam, quỹ đền ơn đáp nghĩa của cả nước đã ra đời, đến nay, quỹ vẫn duy trì hoạt động và đem lại hiệu quả to lớn cho xã hội. 

Trong giai đoạn gần đây, nhiều tác phẩm của Đoàn được dàn dựng và biểu diễn tiếp tục gây dấu ấn sâu đậm trong lòng công chúng và giới nghệ thuật chuyên nghiệp như vở kịch nói “Chí Phèo”, “Sắc màu nghiệt ngã”, “Vai diễn giữa đời thường”, “Cơn lốc đời người”… 

Cùng với những vở diễn được đánh giá cao về chất lượng nghệ thuật, những buổi biểu diễn phục vụ các nhiệm vụ chính trị của tỉnh, phục vụ nhân dân trong và ngoài tỉnh vẫn được Đoàn Ca múa kịch duy trì đều đặn, trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu của đông đảo quần chúng nhân dân.

Đoàn Ca múa kịch Thái Bình biểu diễn vở kịch “Cơn lốc đời người”.

Phát huy truyền thống của các thế hệ cán bộ, diễn viên đi trước, cán bộ diễn viên Đoàn Ca múa kịch Thái Bình hôm nay vẫn không ngừng đoàn kết, năng động, coi trọng việc nâng cao trình độ chuyên môn, cập nhật xu thế để bắt kịp thị hiếu khán giả. 

Mong muốn của tập thể cán bộ, diễn viên, nghệ sĩ Đoàn Ca múa kịch Thái Bình đó là ngày càng sáng tạo được nhiều tác phẩm nghệ thuật có giá trị, phục vụ tốt nhiệm vụ chính trị, đáp ứng nhu cầu thưởng thức của nhân dân, xứng đáng là đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp của tỉnh, nơi hội tụ tinh hoa nghệ thuật của quê hương Thái Bình.

Ông Phạm Tấn Anh, Trưởng đoàn Ca múa kịch Thái Bình Nhìn lại chặng đường 50 năm hình thành và phát triển với nhiều thành tựu, các thế hệ cán bộ, diễn viên, nhạc công Đoàn Ca múa kịch Thái Bình luôn phấn khởi, tự hào và biết ơn sự quan tâm, tạo điều kiện, động viên khích lệ của Đảng bộ, chính quyền và các tầng lớp nhân dân trong tỉnh. Phát huy truyền thống, tập thể cán bộ, nghệ sĩ, diễn viên Đoàn Ca múa kịch Thái Bình tiếp tục nỗ lực, đoàn kết một lòng thực hiện tốt các mục tiêu phát triển; trau dồi nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, đào tạo nhân lực, tăng cường cơ sở vật chất, xây dựng các chương trình nghệ thuật chất lượng, sát thực tiễn, phục vụ hiệu quả nhiệm vụ chính trị và nhu cầu thưởng thức nghệ thuật của nhân dân; xây dựng Đoàn Ca múa kịch Thái Bình thành đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp tiêu biểu, giàu bản sắc, xứng đáng với niềm tin của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân trong tỉnh. Nghệ sĩ ưu tú Phạm Huy Tầm, nguyên Trưởng Đoàn Ca múa kịch Thái Bình, nguyên Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Thái Bình 50 năm xây dựng và phát triển, có nhiều giai đoạn rất khó khăn, song các thế hệ cán bộ, diễn viên, nhạc công Đoàn Ca múa kịch Thái Bình đã nỗ lực vượt qua, phấn đấu duy trì, giữ vững sự phát triển của Đoàn; khẳng định được nét riêng đặc sắc trong bầu trời nghệ thuật chung của cả nước. Thế hệ cán bộ đi trước chúng tôi mong và tin tưởng rằng cán bộ, diễn viên, nhạc công hiện nay với lòng nhiệt huyết yêu nghề, được đào tạo bài bản, năng động nhạy bén, sẽ tiếp tục phát huy tốt truyền thống, nắm bắt thời cơ mới và thị hiếu công chúng cùng với sự quan tâm, tạo điều kiện của Đảng bộ, chính quyền và ngành Văn hóa tiếp tục đưa Đoàn Ca múa kịch Thái Bình phát triển vững mạnh, góp phần hiệu quả hơn nữa vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Nghệ sĩ nhân dân Vũ Đình Chiểu, nguyên Phó Trưởng đoàn Ca múa kịch, nguyên Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Thái Bình Tôi có chặng đường 31 năm công tác tại Đoàn Ca múa kịch Thái Bình và từng trải qua các vị trí ca sĩ, đội trưởng đội ca, cán bộ quản lý. Dù ở vị trí nào tôi cũng luôn tự hào là thành viên của Đoàn và tự hào mình được trưởng thành từ Đoàn Ca múa kịch Thái Bình, vì vậy tôi gắn bó với quê hương, thường chọn hát những ca khúc về Thái Bình như “Nắng ấm quê hương” “Tiếng trống năm 30”, “Người mẹ Thái Bình”, “Trăng ru biển lúa quê mình”, “Hẹn mùa 10 tấn năm sau”… Được phong tặng danh hiệu nghệ sĩ ưu tú, nghệ sĩ nhân dân đầu tiên lĩnh vực ca múa nhạc của tỉnh Thái Bình, sau này làm nhiệm vụ cán bộ lãnh đạo quản lý tại Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Thái Bình, tôi luôn phát huy, hướng về Đoàn, tuyển chọn và đào tạo cho Đoàn những diễn viên trẻ, có trình độ chuyên môn cao để tiếp tục góp phần xây dựng Đoàn ngày càng phát triển vững mạnh. Bà Đoàn Thị Minh Huệ, nguyên ca sĩ Đoàn Ca múa kịch Thái Bình Tôi là 1 trong 10 thành viên đầu tiên của Đoàn Ca múa kịch từ buổi đầu thành lập, kỷ niệm 50 năm thành lập Đoàn, kỷ niệm cũ ùa về khiến chúng tôi ai cũng xúc động. Nhớ ngày ấy trong điều kiện khó khăn của chiến tranh, thiếu thốn cả về nhân lực và cơ sở vật chất, song không ai phàn nàn mà đều nỗ lực một người kiêm nhiệm nhiều việc. Do thiếu phương tiện, chúng tôi phải đi bộ, gồng gánh trang thiết bị đến khắp các vùng trong tỉnh biểu diễn phục vụ nhiệm vụ chính trị, động viên cán bộ, nhân dân, chiến sĩ chiến đấu và sản xuất, được cán bộ và nhân dân ghi nhận. Gắn bó với đoàn 40 năm, khi về hưu tôi vẫn luôn dõi theo và phấn khởi, tự hào bởi các thế hệ trẻ luôn phát huy truyền thống, tiếp nối các thế hệ đi trước, xây dựng Đoàn ngày càng trưởng thành và vững mạnh như hiện nay. Diễn viên Trần Hà Phương, Đoàn Ca múa kịch Thái Bình Là diễn viên trẻ của Đoàn Ca múa kịch, tôi rất tự hào bởi Đoàn là đơn vị có bề dày truyền thống, trong chặng đường 50 năm hình thành và phát triển có nhiều thành tích đóng góp vào sự phát triển chung của tỉnh, của đất nước. Đặc biệt các thế hệ nghệ sĩ, diễn viên, nhạc công của Đoàn có nhiều người được phong tặng danh hiệu nghệ sĩ ưu tú, nhiều người được tặng huy chương vàng, bạc, được công chúng trong và ngoài tỉnh ghi nhận. Tôi cũng tự thấy mình cần phải nỗ lực phấn đấu nhiều hơn nữa, tiếp nối truyền thống của Đoàn và thành quả của thế hệ đi trước, góp phần cùng tập thể Đoàn thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị được giao. Ông Lê Mạnh Hùng, tổ 34, phường Trần Lãm, thành phố Thái Bình  Tôi từng xem, yêu thích và nhớ nhiều vở kịch, diễn viên của Đoàn Ca múa kịch biểu diễn như vở “Chí Phèo”, “Cơn lốc đời người”, “Chuyện tình nàng Sa Mi”, các diễn viên như Huy Tầm, Huyền Phin, Đình Chiểu… Đặc biệt các vở về chiến tranh và lực lượng vũ trang như “Người không cô đơn”, “Bản danh sách điệp viên”, “Hình tượng người chiến sĩ công an nhân dân Việt Nam”… đã để lại ấn tượng rất sâu đậm trong lòng những người là cựu chiến binh, thương binh như tôi. Ngoài kịch, các chương trình ca múa nhạc do Đoàn biểu diễn cũng rất chuyên nghiệp, hấp dẫn, tôi thấy Đoàn không chỉ thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị, mà còn góp phần làm phong phú đời sống tinh thần, động viên khích lệ cán bộ, chiến sĩ và nhân dân hoàn thành tốt nhiệm vụ. Nhân 50 năm thành lập Đoàn, tôi xin chúc mừng các thế hệ nghệ sĩ, diễn viên, nhạc công, chúc Đoàn Ca múa kịch ngày càng phát triển, trở thành niềm tự hào của nhân dân Thái Bình.

Hà Dung - Thảo Tiên