Đó là một buổi trưa đầy nắng. Những tia nắng vàng len qua hàng cau xanh rì của ngoại. Bao nhiêu ký ức tuổi thơ chợt hiện về như mới ngày hôm qua. Từng nhịp thời gian trôi, đời người thêm một ngày nữa để hoài niệm. Ngoại tôi giờ đã ở cái tuổi bên kia sườn dốc cuộc đời. Ngoại chẳng còn nhớ tôi là ai nữa. Những lần về thăm, nắm chặt đôi bàn tay ngoại, tôi thấy khóe mắt mình cay cay. Đôi bàn tay đã cho tôi cả một tuổi thơ bình yên ở một vùng quê nghèo quấn quýt rạ rơm. Hình như ngoại cũng cảm nhận được điều gì đó thân quen nơi bàn tay của đứa cháu thơ dại ngày nào.

Ngày ấy, nhà tôi nghèo lắm. Mỗi bận hè là tôi về ở với ngoại, về với hàng cau sau nhà. Chiều chiều tôi lại lẽo đẽo theo ngoại đi tưới nước, bắt sâu, xén cỏ dại quanh vườn. Nói là giúp cho oách chứ thật ra tất cả những việc đó đều do một tay ngoại tôi làm. Tôi chỉ qua loa vài việc vặt. Hầu hết “công việc” của tôi là bắt những con châu chấu, chuồn chuồn cạnh cầu ao. Thi thoảng tôi lại đòi ngoại kéo tôi đi trên chiếc mo cau trong những tiếng hô hào thích thú. Tôi đâu biết, lưng ngoại đã còng vì mưa nắng cuộc đời…

Ngày còn bé, tôi hay nằm gối đầu vào lòng ngoại và chiếc quạt mo cau lại phe phẩy quạt không ngừng. Lúc ấy, tôi thường nói với ngoại: “Sau này con chỉ muốn ở với ngoại, để ngoại kéo mo cau cho con thôi”. Ngoại cốc đầu tôi và mắng yêu: “Tổ cha anh, tôi đâu có sống cả đời với anh đâu”. Mỗi lần nghe câu ấy, tôi lại nhõng nhẽo: “Không! Con muốn ngoại sống bên con cả đời cơ”. Ngoại ôm tôi vào lòng mà nước mắt lưng tròng: “Ngoại sẽ sống đến khi nào anh cưới vợ, chính tay ngoại sẽ hái những lá trầu xanh tươi và buồng cau sai quả nhất để làm lễ cưới cho anh”. Ở cái tuổi “ăn chưa no, lo chưa tới”, tôi nào có hiểu gì, chỉ áp vào lòng ngoại đến lúc ngủ thiếp đi lúc nào không hay.

Trưa hè, giữa cái nắng như đổ lửa, ngoại ngồi nép vào góc chợ mong mỏi bán được đôi ba buồng cau, dăm ba xấp trầu để chén cơm ngày mai thêm đủ đầy hơn cho đứa cháu. Chiều, ngoại lặng lẽ gánh hàng về. Tấm lưng còng bạc phếch tháng năm. Lúc nào trong đôi quang gánh ấy cũng có quà cho tôi, khi thì cái bánh lá dừa, khi thì gói xôi, gói bắp… Tuổi thơ tôi là những chiều đợi ngoại về, đợi những món quà quê của ngoại. Dẫu chẳng phải là món quà đắt tiền nhưng trong đó thấm đẫm những giọt mồ hôi và cả nước mắt của ngoại.

Giờ đây, cuộc sống ngày càng đổi thay. Ngoại tôi giờ đã già, đôi quang gánh từ lâu đã nằm yên nơi góc bếp. Và cũng chẳng còn mấy ai tha thiết giữ lại thói quen ăn trầu nữa. Hàng cau của ngoại cũng lặng lẽ ru hoài niệm cùng tháng năm. Hương cau vẫn thoang thoảng quanh vườn, phảng phất mùi quê hương.

Tôi lang thang trên những lối quen ngày nào. Những con cào cào, châu chấu bật nhảy râm ran. Một chiếc mo cau tách thân rơi bên góc vườn. Cầm chiếc mo cau trên tay, tôi nghe như cả năm tháng tìm về...

Nguyễn Chí Ngoan
(An Minh, Kiên Giang)