Những năm qua, các hợp tác xã (HTX) nông nghiệp trên địa bàn huyện Quỳnh Phụ đã khẳng định được vị trí vai trò, của mình trong việc thúc đẩy sản xuất nông nghiệp phát triển nâng cao đời sống cho người dân, góp phần xóa đói, giảm nghèo, đẩy mạnh quá trình xây dựng nông thôn mới (NTM).

Với yêu cầu trong phát triển nông nghiệp, nông dân và nông thôn, nhất là sau khi thực hiện chuyển đổi theo Luật HTX (năm 2003), các HTX DVNN ở Quỳnh Phụ có bước phát triển tăng cả về số lượng và hiệu quả hoạt động. Toàn huyện hiện có 46 HTX ở 38 xã, thị trấn thu hút gần 66.500 xã viên tham gia, chiếm 99,11% số hộ được giao ruộng. Các HTX nông nghiệp đã chủ động vươn lên, thực sự trở thành chỗ dựa tin cậy cho xã viên. Hầu hết các HTX đã phát huy được vai trò tập hợp, vận động, thay đổi cách nghĩ, cách làm cho bà con nông dân, ứng dụng có hiệu quả các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Lĩnh vực hoạt động ngày càng phong phú, đa dạng.

Ngoài 4 khâu dịch vụ bắt buộc, các HTX đã năng động đổi mới tư duy, cách nghĩ, cách làm vươn ra thực hiện  thêm một số khâu dịch vụ khác: bao tiêu sản phẩm nông nghiệp, cung ứng giống, vật tư, kho lạnh, làm đất…. để tăng thêm phần vốn quỹ đồng thời thể hiện rõ hơn vai trò “bà đỡ”, tạo niềm tin đối với xã viên. Trong khi tại nhiều địa phương, sau khi kết thúc 2 vụ lúa, nông dân phải tìm kiếm việc làm khắp nơi với mong muốn có thêm nguồn thu, cải thiện đời sống thì ở Quỳnh Phụ, hầu hết các HTX đã phát huy được hiệu quả trong việc giúp nông dân tận dụng tiềm năng đất đai, phát triển các mô hình kinh tế, đặc biệt là mở rộng diện tích cây màu vụ đông, trở thành vụ thứ 3 trong năm cho thu nhập cao.

HTX nông nghiệp Quỳnh Minh là một ví dụ cụ thể. Xã Quỳnh Minh phấn đấu hoàn thành xây dựng NTM trước tháng 6/2013. Ông Ðặng Văn Ðằng - Chủ nhiệm HTX chia sẻ:  Ðể xã sớm đạt được mục tiêu này, HTX nông nghiệp đã nỗ lực vận động nhân dân thực hiện dồn điền đổi thửa, chuyển đổi cơ cấu trà lúa, giống lúa, tham gia các lớp tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật... Trong các tiêu chí xây dựng NTM, HTX tập trung vào tiêu chí nâng mức thu nhập cho người dân.

Chính vì vậy, Ban quản trị HTX luôn suy nghĩ làm sao để bà con xã viên thường xuyên tiếp cận được với những giống lúa mới năng suất, chất lượng và tập trung đưa cơ giới hóa vào sản xuất. Với sự hỗ trợ về máy gặt, máy làm đất của tỉnh, HTX đã tổ chức dịch vụ làm đất, gặt cho bà con xã viên, với mức giá luôn thấp hơn giá trị trường từ 10.000 - 20.000 đồng/sào.

Ðồng thời, mỗi năm đứng ra bao tiêu hàng trăm tấn ớt, ngô cho người nông dân, góp phần hạn chế tình trạng ép giá của tư thương. Ðến nay tỷ lệ cơ giới hóa ở Quỳnh Minh đạt trên 80%, năng suất lúa đạt trên 135 tạ/ha/năm; hệ số sử dụng đất đạt 3,5 lần… Gần 100% các hộ xã viên tham gia làm vụ đông, với các cây trồng chủ lực là ớt, ngô, rau màu các loại. Ðiều này không chỉ tạo việc làm quanh năm, nâng cao thu nhập mà còn tạo thay đổi phương thức canh tác theo hướng sản xuất hàng hóa.

Năm 2012, tổng doanh thu của HTX ước đạt trên 2 tỷ đồng. Nếu như ở HTX nông nghiệp Quỳnh Minh, việc tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, phương thức canh tác, giải quyết việc làm cho nông dân thì ở HTX nông nghiệp Quỳnh Hải vấn đề quy hoạch, xây dựng cánh đồng mẫu, đầu tư xây dựng hệ thống giao thông nội đồng, kiên cố hoá kênh mương thủy lợi được HTX và bà con nông dân hết sức quan tâm. Mặc dù trước đây, việc quy hoạch mạng lưới giao thông, thủy lợi nội đồng đã được HTX tiến hành nhưng vẫn còn nhiều bất cấp.

Vì vậy, HTX đã vận động toàn dân cùng đóng góp công sức, tiền của, hiến một phần diện tích ruộng đất để mở rộng tuyến đường giao thông nội đồng cũng như chỉnh trang lại đồng ruộng, hệ thống thủy lợi để đưa cơ giới hóa vào sản xuất, góp phần nâng cao hiệu quả và tăng năng suất lao động. Ðến nay, Quỳnh Hải đã quy hoạch đất canh tác thành 2 vùng sản xuất chính: 50 ha chuyên canh rau màu, 275 ha sản xuất 2 lúa - 1 vụ đông. Hệ số sử dụng đất lên tới 3,3 lần/năm. Vùng chuyên canh, bà con xã viên thực hiện quay vòng tới 5, 6 vụ, cho giá trị gấp 4 lần cấy 2 vụ lúa. Nếu như năm 2005, giá trị sản xuất bình quân trên 1 ha đất nông nghiệp đạt khoảng 60 triệu đồng thì năm 2011 đạt 120 triệu đồng, riêng vùng chuyên rau màu đạt trên 200 triệu đồng/ha/năm.

Mặc dù HTX nông nghiệp đã đóng góp vai trò quan trọng trong xây dựng NTM, tuy nhiên với mức lương được trả theo doanh thu, trong khi định mức áp dụng từ năm 2000 đến nay vẫn chưa thay đổi nên đời sống của cán bộ tại nhiều HTX gặp khó khăn. Hơn nữa, cán bộ HTX mới được đóng BHXH từ năm 2003 và không tính thời gian công tác trước, trong khi có những cán bộ làm chủ nhiệm HTX nông nghiệp gần 30 năm, sắp đến tuổi nghỉ hưu nhưng đến nay mới tham gia BHXH chưa đầy 10 năm; nhiều cán bộ có năng lực trình độ đều tìm cách chuyển công tác do chế độ lương thấp... Ðây chính là những rào cản trong quá trình cơ cấu và phát triển của các HTX nông nghiệp để đẩy nhanh tiến độ xây dựng NTM.

Bài, ảnh: Minh Nguyệt