Củng cố, nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX 

Trong bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng NTM, tiêu chí số 13 về hình thức tổ chức sản xuất liên quan mật thiết với các tiêu chí khác. Vậy nên, hình thức sản xuất chính là nhân tố quyết định đến sự phát triển bền vững trong xây dựng NTM, bởi hình thức sản xuất tác động trực tiếp đến việc nâng cao thu nhập cho người nông dân. Theo bộ tiêu chí xã NTM giai đoạn 2021 - 2025 của tỉnh, các HTX chỉ cần hoạt động hiệu quả theo Luật Hợp tác xã, có mô hình liên kết sản xuất với tiêu thụ sản phẩm chủ lực, bảo đảm bền vững. Đồng thời, các sản phẩm chủ lực cần thực hiện truy xuất nguồn gốc, xây dựng vùng nguyên liệu và được chứng nhận VietGAP (thực hành nông nghiệp tốt) hoặc tương đương để đạt tiêu chí 13. Tuy nhiên, trong xây dựng NTM nâng cao và kiểu mẫu, các chỉ tiêu trong tiêu chí 13 được cụ thể hóa, nâng cao hơn như: phải có sản phẩm OCOP được xếp hạng đạt chuẩn hoặc tương đương, có mô hình kinh tế ứng dụng công nghệ cao hoặc mô hình nông nghiệp áp dụng cơ giới hóa các khâu, liên kết theo chuỗi giá trị gắn với bảo đảm an toàn thực phẩm; ứng dụng chuyển đổi số để truy xuất nguồn gốc sản phẩm chủ lực... 

Để nâng cao vai trò của HTX trong xây dựng NTM nâng cao, kiểu mẫu, những năm qua, tỉnh đã có nhiều chính sách khuyến khích tích tụ ruộng đất, hỗ trợ liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, quy hoạch các vùng sản xuất tập trung, tạo điều kiện để các HTX đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh; đồng thời đặc biệt quan tâm đến công tác chuyển đổi, tổ chức lại hoạt động của các HTX theo Luật Hợp tác xã, phát triển các mô hình HTX kiểu mới hoạt động hiệu quả. Liên minh HTX tỉnh đã hỗ trợ các HTX tiếp cận thị trường, định hướng sản phẩm chủ lực, hỗ trợ vay vốn đầu tư mở rộng sản xuất, xây dựng thương hiệu, nhãn mác sản phẩm. Hàng năm, Liên minh HTX tỉnh còn tổ chức các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý, trang bị kiến thức quản trị kinh doanh cho đội ngũ cán bộ HTX nhằm đổi mới tư duy phát triển kinh tế, tiếp cận thị trường, kết nối với các doanh nghiệp, xây dựng chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. 

Ông Nguyễn Tống Thìn, Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh cho biết: Những năm gần đây, kinh tế tập thể, HTX đã có bước phát triển mới về số lượng, chất lượng; hoạt động được nâng cao với nhiều loại hình dịch vụ, tạo điều kiện cho các thành viên, hộ nông dân chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, nâng cao năng suất chất lượng sản phẩm, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh ở khu vực nông thôn phát triển. Hệ thống hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn đổi mới từng ngày, diện mạo nông thôn ngày một khang trang, phát triển theo hướng hiện đại, văn minh. Hoạt động dịch vụ trong các HTX phát triển đa dạng gắn với chuỗi giá trị đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu phục vụ sản xuất và đời sống dân sinh. 

Vùng chuyên canh rau xã Trung An (Vũ Thư).

HTX - lực lượng cốt lõi trong phát triển kinh tế - xã hội bền vững 

Thực tiễn xây dựng NTM, kinh tế tập thể mà nòng cốt là HTX nếu phát triển đúng hướng sẽ là một yếu tố và động lực cơ bản góp phần tạo nền tảng để thúc đẩy quá trình xây dựng NTM. Điều đó cho thấy, trong những năm gần đây, với yêu cầu cơ cấu lại sản xuất nông nghiệp, kinh tế HTX đã có bước phát triển mới về số lượng, hiệu quả hoạt động được nâng cao với đủ các loại hình dịch vụ thúc đẩy sản xuất - kinh doanh ở khu vực nông thôn phát triển. Hiện nay, toàn tỉnh có 481 HTX, trong đó 363 HTX nông, lâm, ngư nghiệp, thủy sản, tăng 32 HTX so với năm 2020, đã có 72 HTX nông nghiệp chiếm gần 20% tổng số HTX nông nghiệp xây dựng được trên 70 sản phẩm có thương hiệu, nhãn mác, đạt tiêu chuẩn OCOP từ 3 - 4 sao giúp nâng cao chuỗi giá trị sản xuất nông nghiệp, quảng bá đặc sản nông sản địa phương, tiếp cận với nhiều kênh tiêu thụ được thị trường trong và ngoài tỉnh đánh giá cao. Đã có 250 HTX nông nghiệp tổ chức liên kết sản xuất tiêu thụ sản phẩm với 20 doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh, tổng diện tích gieo trồng có hợp đồng liên kết tiêu thụ sản phẩm hàng năm 15.000 - 20.000ha, chủ yếu là liên kết tiêu thụ lúa giống, lúa Nhật, lúa chất lượng cao và cây màu, cây dược liệu... Bà Nguyễn Thị Hoàng Anh, Giám đốc HTX DVNN xã An Thanh (Quỳnh Phụ) cho biết: Được sự quan tâm hỗ trợ của tỉnh, huyện, kinh tế tập thể của địa phương thay đổi hoàn toàn về “chất”, thực sự là lực lượng nòng cốt trong phát triển kinh tế nông thôn, chỗ dựa cho các thành viên. Thực hiện xây dựng NTM, HTX đã hoàn thành bê tông hóa hơn 2km đường nội đồng, cứng hóa gần 1km mương, nạo vét khơi thông trên 2km sông trục cấp 3 phục vụ công tác tưới, tiêu thuận lợi. HTX đã xây dựng được vùng 5ha sản xuất lúa nếp Tam Xuân theo tiêu chuẩn VietGAP; sản lượng thóc được tiêu thụ qua hợp đồng liên kết chiếm trên 30% tổng sản lượng sản phẩm chính của HTX qua đó nâng cao giá trị thu nhập trên đơn vị canh tác. 

Cùng với việc đẩy mạnh sản xuất, nâng cao thu nhập cho thành viên, các HTX còn chú trọng bảo vệ môi trường trong quá trình tham gia xây dựng NTM nâng cao, kiểu mẫu nhằm phát triển nông nghiệp theo hướng hiệu quả, bền vững. Ông Trần Thanh Sơn, Giám đốc HTX SXKD DVNN xã Bình Định (Kiến Xương) cho biết: Từ năm 2012, HTX đã mở dịch vụ môi trường thu gom và xử lý rác thải. Đến nay dịch vụ môi trường đã đi vào nền nếp, tạo được sự đồng thuận, ủng hộ của nhân dân nên tình trạng đổ rác thải ra sông, mương, đường giảm hẳn, hạn chế được tình trạng ô nhiễm môi trường ở địa phương. Đội ngũ công nhân làm khâu dịch vụ này có 5 người, cứ 2 ngày thu gom rác 1 lần ở đầu các ngõ, đưa về phân loại, xử lý ở bãi rác tập trung, không để rác tồn đọng lâu ngày. 

Xác định kinh tế tập thể, HTX vẫn là xu hướng lựa chọn phát triển, đặc biệt là đối với cư dân nông nghiệp, nông thôn; là phương thức để cư dân nông nghiệp, nông thôn thoát nghèo và vươn lên làm giàu chính đáng, thời gian tới, Liên minh HTX tỉnh tiếp tục duy trì, nhân rộng các HTX gắn với chuỗi giá trị, tạo động lực cho quá trình xây dựng NTM gắn với thực hiện đề án cơ cấu lại ngành nông nghiệp; tích cực tham gia chương trình “Mỗi xã một sản phẩm”.

Ngân Huyền