Để đạt được tiêu chí môi trường, các địa phương phải đáp ứng được các điều kiện: Tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch hợp vệ sinh theo quy chuẩn quốc gia; các cơ sở sản xuất, kinh doanh đạt tiêu chuẩn về môi trường; không có các hoạt động gây suy giảm môi trường và có các hoạt động phát triển môi trường xanh, sạch, đẹp; nghĩa trang được xây dựng theo quy hoạch; chất thải, nước thải được thu gom và xử lý theo quy định.

Trong khi đó, ô nhiễm môi trường nông thôn hiện đang là vấn đề bức xúc của toàn xã hội và nông thôn huyện Hưng Hà cũng không ngoại lệ. Tình trạng ô nhiễm môi trường nước do nước thải từ sinh hoạt và hoạt động sản xuất nông nghiệp; ô nhiễm môi trường nước, không khí từ các làng nghề thủ công, hoạt động chăn nuôi; chất thải rắn không được thu gom và xử lý hợp vệ sinh; việc sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật, nuôi trồng thủy sản không đúng quy định...

Trước thực trạng đó, hàng năm, với chức năng quản lý nhà nước về lĩnh vực môi trường, Phòng Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) huyện đã chủ động tham mưu với UBND huyện ban hành nhiều văn bản về công tác bảo vệ môi trường (BVMT); phối hợp với các tổ chức đoàn thể đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục, nâng cao nhận thức và kiến thức pháp luật về BVMT thông qua các lớp tập huấn. Các phong trào vệ sinh, thu gom rác thải tại các địa phương, đơn vị cũng được duy trì hiệu quả, với 100% các xã có tổ, đội thu gom rác thải.

Trong các đợt kỷ niệm hàng năm như: Tuần lễ Nước sạch vệ sinh môi trường quốc gia, Ngày Môi trường thế giới, Chiến dịch làm cho thế giới sạch hơn... nhiều hoạt động tuyên truyền được triển khai. Mặt khác, các nội dung liên quan đến BVMT đã được đưa vào các cấp học trong nhà trường, thông qua hội thi, hội diễn, sinh hoạt đầu tuần. Tiêu chí BVMT đã được gắn với việc đánh giá, phân loại tổ chức cơ sở đảng, danh hiệu cơ quan, làng văn hóa, gia đình văn hóa, đưa tiêu chí bảo vệ môi trường vào quy ước, hương ước của thôn, làng.

Đến nay, 276/426 cơ sở sản xuất kinh doanh, dịch vụ có phát sinh chất thải đã lập đề án BVMT đơn giản theo đúng quy định. Công tác thanh, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về BVMT được đẩy mạnh, đặc biệt là tại các xã có làng nghề. Tuy nhiên, tại nhiều địa phương tình trạng ô nhiễm môi trường đang ở mức báo động.

Ông Trần Xuân Điển, Phó Trưởng phòng TN&MT huyện cho biết: Nếu xét theo tiêu chí môi trường trong xây dựng NTM thì hầu hết các xã trong huyện mới chỉ đạt chỉ tiêu về tỷ lệ hộ sử dụng nước sạch hợp vệ sinh theo quy chuẩn, có đội thu gom rác thải nhưng rác mới chỉ được tập kết tại bãi chứa rác. Các chỉ tiêu: Tỷ lệ cơ sở sản xuất kinh doanh đạt tiêu chuẩn về môi trường, tỷ lệ chất thải được thu gom và xử lý theo quy định, hệ thống tiêu thoát nước thì rất khó đạt. Nhiều địa phương đã quy hoạch, tạo quỹ đất xây dựng nghĩa trang nhưng việc sử dụng đất nghĩa trang vẫn phụ thuộc vào phong tục, tập quán, chủ yếu quan tâm đến chôn cất người qua đời. Hơn nữa, để đạt được các chỉ tiêu này cần nguồn vốn đầu tư rất lớn, nếu chỉ có nguồn vốn từ ngân sách địa phương thì rất khó thực hiện.

Ngoài nguyên nhân thiếu kinh phí đầu tư, người dân chưa thực sự quan tâm, nhận thức hết trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ môi trường. Tình trạng lén lút thải rác ra nơi công cộng, ven đường, ven sông và xuống mương máng khá phổ biến và khó xử lý. Hệ thống thoát nước thải tại khu vực nông thôn chưa được chú trọng đầu tư. Hầu hết nước thải sinh hoạt, chăn nuôi, sản xuất tiểu thủ công nghiệp, các làng nghề đều đổ trực tiếp ra môi trường, ngấm vào đất hoặc chảy vào ao, hồ, sông... vừa gây mất mỹ quan, vừa tiềm ẩn nhiều khả năng lây lan dịch bệnh. Phó Chủ tịch UBND xã Thái Phương Trần Bá Cao cho biết: Là xã có làng nghề nổi tiếng cả nước với trên 70% số hộ gia đình làm nghề dệt nhuộm nhưng Thái Phương cũng nổi tiếng với ô nhiễm môi trường từ hoạt động nấu, giặt, tẩy, nhuộm của làng nghề. Và nếu như không giải quyết dứt điểm tình trạng này thì xã khó cán đích tiêu chí môi trường trong xây dựng NTM.

Xác định môi trường là một trong những tiêu chí khó, vì vậy để sớm tìm ra lời giải, bên cạnh sự đầu tư, hỗ trợ của Nhà nước, các địa phương cũng cần phát huy nội lực, có các chính sách khuyến khích xã hội hóa công tác BVMT, huy động mọi nguồn lực của cộng đồng dân cư, doanh nghiệp cùng tham gia vào hoạt động cải tạo, bảo vệ môi trường, góp phần thúc đẩy chương trình xây dựng NTM của huyện Hưng Hà về đích đúng lộ trình đã đề ra.

Minh Nguyệt