80 xã đăng ký về đích NTM trong năm 2015 được UBND tỉnh lựa chọn phân bổ nguồn vốn hỗ trợ là những xã đủ điều kiện, đã đạt từ 14 tiêu chí trở lên, trong đó nhất thiết 2 tiêu chí về hệ thống tổ chức chính trị - xã hội và an ninh trật tự xã hội phải đạt theo quy định. Qua khảo sát thực tế của các xã đăng ký về đích trong năm 2015, có thể chia những tiêu chí khó thực hiện thành 2 nhóm chủ yếu: nhóm 1 bao gồm những tiêu chí cần nhiều vốn để thực hiện như xây dựng hệ thống giao thông, thủy lợi, trường học, nhà văn hóa...; nhóm 2 là các tiêu chí về tỷ lệ hộ nghèo, môi trường...

Qua thực tế cho thấy, chính những tiêu chí khó thực hiện nhất lại làm thay đổi diện mạo nông thôn. Nhìn lại quá trình xây dựng NTM các xã đã và đang thực hiện, đường giao thông được mở rộng, bê tông hóa khang trang không chỉ tạo diện mạo mới cho nông thôn mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất phát triển. Đồng ruộng được chỉnh trang, quy hoạch, hình thành những vùng sản xuất tập trung hiệu quả, ngoài ra còn góp phần đẩy mạnh cơ giới hóa trong sản xuất. Các công trình phúc lợi xã hội như nhà văn hóa, sân vận động, trường học, trạm y tế… được xây mới, tu sửa với đầy đủ trang thiết bị, phục vụ tốt nhu cầu của người dân. Đây là những tiêu chí thuộc nhóm cần nhiều vốn đầu tư. Hiện nay, trong các xã đăng ký về đích còn 62 xã chưa hoàn thành tiêu chí giao thông, 61 xã chưa hoàn thành tiêu chí thủy lợi, 64 xã còn đang thiếu tiêu chí về cơ sở vật chất văn hóa và 19 xã đang cố gắng thực hiện tiêu chí tỷ lệ hộ nghèo. Ngoài khó khăn về vốn thì yếu tố mùa vụ, thời tiết cũng ảnh hưởng không nhỏ tới tiến độ xây dựng các công trình, đặc biệt là các công trình hạ tầng đồng ruộng. Về Hoa Namon> (Đông Hưng), Chủ tịch UBND xã Nguyễn Tiến Lộng cho biết: Hoa Namon> phấn đấu về đích NTM trong năm 2015. Đến nay xã đã đạt 16/19 tiêu chí, những tiêu chí còn lại là giao thông, thủy lợi, cơ sở vật chất văn hóa. Là xã thuần nông, ngành nghề kém phát triển, vì vậy việc huy động sức dân gặp nhiều khó khăn. Đây là những rào cản lớn, ảnh hưởng đến tiến độ về đích NTM của xã, rất cần sự hỗ trợ của Nhà nước, sự ủng hộ, chung sức của nhân dân.

Tiêu chí môi trường là một trong những tiêu chí nan giải đối với 53 xã đăng ký về đích năm nay. Việc di dời các nghĩa trang nhỏ lẻ về nghĩa trang tập trung, các vấn đề liên quan đến nước sạch, ô nhiễm môi trường từ làng nghề, rác thải nông thôn là nút thắt mà nhiều địa phương đang gặp phải. Một điểm mới trong đánh giá, xét công nhận xã đạt chuẩn NTM giai đoạn 2015 - 2020 đó là việc các xã tự đánh giá kết quả thực hiện các tiêu chí. Báo cáo đánh giá mức độ đạt từng tiêu chí được lấy ý kiến tham gia của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã và các tổ chức thành viên, đồng thời thông báo công khai để lấy ý kiến nhân dân. UBND xã bổ sung, hoàn thiện báo cáo kết quả thực hiện các tiêu chí sau khi nhận được ý kiến tham gia của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc xã và các tổ chức thành viên và có từ 80% trở lên đại diện số hộ dân trong xã tham dự các cuộc họp thôn biểu quyết hoặc bỏ phiếu đồng ý. Theo ông Vũ Văn Tuyến, Chủ tịch UBND xã Quang Trung (Kiến Xương), xây dựng NTM đề cao vai trò chủ thể của người dân, quy định này đề cao quyền tự quyết, tránh tình trạng người dân là người cuối cùng biểu quyết cái đã được quyết, thống nhất những cái đã không thể thay đổi. Vì vậy, xây dựng NTM phải làm thật, tránh tình trạng “chín ép”.

Có thể thấy, chặng đường còn lại của các xã đăng ký về đích NTM trong năm nay vẫn còn nhiều khó khăn. Tuy nhiên, với sự quyết liệt, sát sao trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện của các cấp ủy đảng, chính quyền, sự chung tay, góp sức của các tầng lớp nhân dân, tin rằng, các xã sẽ hoàn thành mục tiêu đề ra.

Lưu Ngần