Công khai các nội dung để người dân biết
Ngay khi có chủ trương xây dựng NTM, Vũ Đoài đã chỉ đạo các ban, ngành, đoàn thể tập trung tuyên truyền để người dân nắm bắt chủ trương và đồng thuận ủng hộ. Xã xây dựng quy hoạch, lộ trình thực hiện cụ thể cho từng giai đoạn; tổ chức khảo sát, đánh giá và từng bước triển khai các tiêu chí. Ở mỗi khâu thực hiện, cấp ủy, chính quyền địa phương đều công khai, phổ biến các chủ trương, văn bản chỉ đạo của cấp trên, kế hoạch, định hướng của địa phương để cán bộ, đảng viên và nhân dân nắm rõ. Trong 3 năm triển khai xây dựng NTM, Vũ Đoài đã đầu tư xây dựng nhiều hạng mục, công trình quan trọng: đường giao thông nông thôn, trạm y tế, trường học, nhà văn hóa thôn… Địa phương chỉ đạo Đài Truyền thanh xã phát sóng, thôn tổ chức họp dân thông báo cụ thể kế hoạch đầu tư kinh phí, nguồn vốn hỗ trợ của các cấp, các ngành, nguồn vốn huy động nhân dân đóng góp, đồng thời công khai quyết toán các công trình, tạo được niềm tin cho người dân. Xác định phương châm dân phải biết thì mới hiến kế, góp công, trong quá trình triển khai, các tiêu chí NTM khác như tiêu chí số 11 về tỷ lệ hộ nghèo, số 9 về nhà ở dân cư, số 16 về văn hóa, số 17 về môi trường, xã chỉ đạo các thôn, khu dân cư tổ chức họp dân, bình bầu, xét duyệt công khai nguồn vốn hỗ trợ hộ nghèo, xóa nhà ở dột nát, tiêu chí khu dân cư văn hóa… Nhờ công khai các nội dung xây dựng NTM, người dân Vũ Đoài nắm bắt nhanh chủ trương, sự hỗ trợ của cấp ủy, chính quyền các cấp, từ đó phấn khởi, đoàn kết cùng nhau thực hiện thành công các tiêu chí.

Dân bàn và quyết định trước khi thực hiện
Vũ Đoài là xã đầu tiên của huyện Vũ Thư phát động phong trào làm đường giao thông thôn xóm khi tỉnh chưa có cơ chế hỗ trợ xi măng theo Quyết định số 19. Kết quả này bắt nguồn từ việc phát huy tối đa quyền làm chủ của nhân dân, để người dân là chủ thể thực sự trong xây dựng NTM. Năm 2012, xã xây dựng chủ trương huy động sức dân cứng hóa đường giao thông nông thôn, bao gồm cả đường nội đồng và đường giao thông thôn xóm. 10/10 thôn và từng nhóm dân cư tổ chức nhiều cuộc họp để người dân trực tiếp bàn, đóng góp ý kiến và quyết định ở từng vấn đề như: tuyến đường nào làm trước, tổng kinh phí bao nhiêu, bà con đóng góp như thế nào, chất lượng công trình yêu cầu ra sao… Trên tinh thần dân chủ, tập trung, người dân cùng bàn bạc và đồng thuận ưu tiên làm các tuyến đường giao thông thôn xóm trước để phục vụ nhu cầu sinh hoạt. Vì vậy, dù chưa có hỗ trợ của tỉnh, thời điểm cuối năm 2012 đầu năm 2013, Vũ Đoài vẫn huy động bà con làm hàng chục tuyến đường giao thông nông thôn, góp phần giảm sức ép nguồn vốn khi huy động nhân dân tham gia xây dựng NTM về sau. Các ý kiến đóng góp của bà con, nhất là ý kiến tâm huyết của những người có uy tín trong cộng đồng dân cư được cấp ủy, chính quyền xã, thôn tiếp thu, tùy điều kiện thực tế có thể áp dụng trong quá trình triển khai. Ông Nguyễn Đình Chuyển ở thôn 8 cho biết: Xác định xây dựng NTM người được hưởng lợi chính là dân nên tôi và các gia đình ở khu dân cư đều tích cực tham gia các buổi sinh hoạt, họp bàn khi triển khai xây dựng đường làng, ngõ xóm, hội trường thôn. Người bàn về cách huy động kinh phí, người góp ý địa chỉ mua vật liệu rẻ, chất lượng, các cuộc họp thường sôi nổi, thu hút nhiều ý kiến tham gia. Tôi và bà con trong thôn xóm rất phấn khởi vì mình được tham gia công sức, trí tuệ góp phần xây dựng, làm đẹp quê mình.

Phát huy vai trò giám sát của nhân dân
Được biết, được bàn, nhân dân Vũ Đoài phấn khởi tiếp tục tinh thần “dân làm, dân kiểm tra”, góp công, góp của xây dựng NTM. Nhân dân địa phương hiến gần 7.500m² đất; tháo dỡ và xây dựng lại 4.400m² tường bao 6.000m² bờ ao. Nhân dân và con em ủng hộ, đóng góp trên 51,4 tỷ đồng xây dựng 222 tuyến đường giao thông nông thôn với tổng chiều dài trên 40km, 6 nhà văn hóa thôn, trạm y tế, trạm bơm, nâng cấp trường học…

Trong quá trình xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng NTM, 11 thành viên Ban thanh tra nhân dân kiêm giám sát đầu tư cộng đồng phát huy cao vai trò giám sát chất lượng từng công trình. Ở mỗi thôn, bà con cử thêm từ 2 - 3 người dân hỗ trợ công tác giám sát các công trình xây dựng NTM. Ủy ban MTTQ xã thường xuyên tập huấn nghiệp vụ cho các thành viên Ban thanh tra nhân dân và giám sát đầu tư cộng đồng. Ông Phạm Ngọc Liên, Trưởng Ban thanh tra nhân dân và giám sát đầu tư cộng đồng cho biết: Qua giám sát các công trình xây dựng NTM đã phát hiện và kiến nghị, hoàn tất thủ tục hồ sơ cho 2 cán bộ, công chức nghỉ việc, điều chỉnh hoạt động của 2 trưởng thôn, kiến nghị chuyển 2.000 viên gạch không đủ tiêu chuẩn xây tại công trình máng trạm bơm Vũ Đoài 2 sang vùng San II, không tiếp nhận 1.000 viên gạch không đủ tiêu chuẩn xây dựng máng cứng trạm bơm Khe Nội, kiến nghị nâng cao công trình Cầu máng nổi vùng San II. Nhờ sự giám sát chặt chẽ của nhân dân, chất lượng các công trình kết cấu hạ tầng NTM của địa phương được bảo đảm, không xảy ra tình trạng thất thoát, lãng phí tiền của của người dân. Các sai phạm được xử lý công khai, nghiêm túc đã tạo được niềm tin của nhân dân vì vậy nhân dân tiếp tục đóng góp, ủng hộ phong trào xây dựng NTM.

Nhờ phát huy quyền làm chủ của người dân, để người dân là chủ thể thực sự trong xây dựng NTM, Vũ Đoài vượt qua khó khăn, tăng tốc hoàn thành 19/19 tiêu chí và về đích xã NTM tháng 12/2014, vượt 12 tháng so với kế hoạch đề ra. Nhân dân được hưởng lợi sớm hơn, càng phấn khởi, tin tưởng vào chủ trương của Đảng, từ đó tiếp tục thi đua lao động, học tập, xây dựng quê hương giàu đẹp, văn minh.

Quỳnh Lưu