Đây cũng là địa phương duy nhất trong toàn tỉnh  vừa qua đã mạnh dạn chia lại ruộng đất cho nông dân giữa lúc thu chiêm - làm mùa bận mải. Sự thành công này bắt nguồn từ chính sức mạnh của “ ý đảng lòng dân đồng thuận” và thực sự  là kinh nghiệm quý để những nơi khác học tập và làm theo.

Phó Chủ tịch UBND xã Mai Công Hải dẫn chúng tôi ra thăm cánh đồng của xã sau “cải tổ”. Những thửa ruộng vừa được chỉnh trang, không nhìn thấy một mốc bờ đất ngăn cách, lúa mùa  đã lên cao quá gối người, bạt ngàn một màu xanh mơn mởn. Anh Hải cho biết: năm 2003, Thụy An đã thực hiện dồn điền đổi thửa, bình quân 2,3 thửa/hộ. Tuy nhiên, đây là vùng đất chua mặn, nhiễm phèn, các cánh đồng có độ đồng đều và cao thấp khác nhau, trong thâm canh lúa - màu vẫn gặp nhiều khó khăn.

Thực hiện chủ trương xây dựng nông thôn mới, Thụy An xác định phải làm tiếp cuộc “ cách mạng” trên đồng ruộng, từng bước đầu tư xây dựng hệ thống giao thông, thủy lợi nội đồng, quy vùng sản xuất hàng hoá tập trung, áp dụng đồng bộ các tiến bộ KHKT, đưa cơ giới hoá vào sản xuất để tăng giá trị thu nhập trên một đơn vị diện tích. Và để mở được “ cánh cửa lòng dân”, thực hiện chủ trương dồn điền đổi thửa thì “ chìa khoá” chính là sự đoàn kết, đồng thuận, quyết tâm trong Đảng, trong dân. Theo đó, Đảng uỷ xã ra Nghị quyết về công tác dồn điền đổi thửa, UBND xã cụ thể thành đề án. Tiểu ban dồn điền đổi thửa được thành lập huy động: cán bộ địa chính xã, HTX dịch vụ nông nghiệp, các ban ngành, đoàn thể cùng tham gia. Chi bộ các thôn, cụ thể hoá các văn bản cấp trên thành Nghị quyết chuyên đề, lãnh đạo, chỉ đạo việc dồn điền đổi thửa, phân công đảng viên phụ trách từng công việc, từng cụm dân cư.

Cùng với đó, việc quán triệt các văn bản chỉ đạo của tỉnh, huyện, phương án thực hiện của xã trong công tác dồn điền đổi thửa được triển khai sâu rộng đến cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân. Đài truyền thanh thông tin thường xuyên, liên tục mục đích, yêu cầu, nguyên tắc, các giải pháp thực hiện dồn điền đổi thửa đất nông nghiệp theo tiêu chí nông thôn mới được áp dụng tại địa phương. Nêu gương hộ nông dân sản xuất giỏi nhờ tích tụ được ruộng đất để người dân hiểu rõ việc dồn điền đổi thửa là nhằm nâng cao đời sống cho nhân dân, để khuyến khích mọi người cùng tham gia.

Trên cơ sở xác định diện tích đất quy hoạch giao thông thủy lợi nội đồng, đất 5% công ích, xây dựng các công trình phúc lợi, diện tích đất cần dồn đổi... tiểu ban dồn điền đổi thửa tiến hành bình nhóm đất, xây dựng phương án thực hiện. Hàng chục cuộc họp được tổ chức từ xã đến thôn để cán bộ, đảng viên và nhân dân bàn bạc công khai, dân chủ,  cùng góp ý kiến đi đến thống nhất phương án dồn đổi. Mỗi thôn thành lập một ban giúp việc chịu trách nhiệm, tham gia trực tiếp các công việc từ bình nhóm đất, chia tỷ lệ, đo đạc ngoài thực địa đến việc chia ruộng cho nhân dân.

Sau gần 3 tháng ra Nghị quyết, ngày 22/6/2011 Thụy An bắt đầu thực hiện bước chia ruộng cho dân. Lúc này, lúa xuân vẫn đang thu hoạch, thậm chí có vùng vừa gặt, vừa chia ruộng cho bà con. Đến ngày 15/7/2011, toàn xã đã hoàn thành dồn điền đổi thửa đất nông nghiệp, đổ 1.000 cột bê tông định vị, phóng tuyến, giao đất ngoài thực địa và vẫn bảo đảm toàn bộ diện tích lúa mùa được cấy đúng trong khung thời vụ quy định.

Kết quả sau dồn đổi, bình quân mỗi hộ nhận 1,6 thửa, trong đó hộ một thửa chiếm 47,4%, hộ 2 thửa chiếm 52,1%, chỉ còn 5 hộ 3 thửa chiếm 0,5%. Thậm chí, anh em, xóm làng cùng dồn ruộng lại canh tác trên một thửa ruộng tới cả héc-ta nên số hộ nhận ruộng giảm từ 1.279 hộ xuống còn 1.080 hộ. Mỗi khẩu đã góp 16m2 đất để quy hoạch hệ thống giao thông, thủy lợi nội đồng, xây dựng các công trình phúc lợi công cộng. Đặc biệt, khi chưa thực hiện dồn điền đổi thửa, đất 5% của xã phân tán nhiều nơi, trong đó có khoảng 10 mẫu bỏ hoang nhưng khi chia lại ruộng, bà con nhận hết ruộng cải tạo lại để canh tác, đất công ích được quy hoạch thành một vùng tập trung.

Trên đồng ruộng Thụy An đã hình thành rõ rệt các vùng sản xuất gồm: vùng VAC, vùng chuyên màu, vùng cấy lúa vụ đông, vùng 2 lúa.  Mặc dù chưa thực hiện quy hoạch chi tiết giao thông, thủy lợi nội đồng nhưng đường giao thông ra đồng, bờ vùng, bờ thửa đã được xã cắm mốc phân định ranh giới rõ ràng, bố trí khoa học, hợp lý đúng theo tiêu chí quy định trong xây dựng nông thôn mới. Nông dân Mai Ngọc Beng ( thôn An Cố Trung) chia sẻ : “ Xã thực hiện dồn điền đổi thửa, mỗi gia đình giờ chỉ còn từ 1 đến 2 mảnh, cấy lúa, trồng màu đều thuận tiện, vừa giảm bớt công đi lại vừa tiện thuê máy móc vào sản xuất nên bà con ai cũng phấn khởi. Ngày chia ruộng khắp  các cánh đồng đông vui tấp nập như ngày hội, nhiều hộ đưa xe, máy ra đồng đào đất đắp bờ vùng, bờ thửa, tự bỏ ra cả chục triệu đồng thuê máy xúc về cải tạo lại đồng ruộng. Nông dân Thụy An  mong muốn Nhà nước sớm hỗ trợ địa phương kinh phí làm đường ra đồng, cải tạo lại hệ thống thủy lợi để canh tác thuận tiện hơn”. 

Anh Hải cho biết thêm: Thụy An thực hiện việc dồn điền đổi thửa vào lúc thu chiêm làm mùa được lợi rất lớn. Bởi nơi đây là vùng thâm canh cây màu, cây vụ đông hiệu quả nhất nhì tỉnh, nếu làm vào thời điểm cuối năm xã sẽ khó canh tác được vụ thứ 3 đồng nghĩa với việc nông dân mất hàng chục tỷ đồng. Giờ đã dồn điền đổi thửa xong đến khi lúa mùa trỗ, các thôn sẽ vận động bà con đào đất ở các sông đắp bờ thửa.

Sau chỉnh trang đồng ruộng, xã dồn sức cho lập các quy hoạch chi tiết, huy động sức dân để đào đắp, đầu tư xây dựng hệ thống giao thông, thủy lợi nội đồng. Tuy nhiên, nguồn kinh phí này rất lớn, nên ngoài sự cố gắng nỗ lực của chính quyền và người dân, Thụy An rất cần sự hỗ trợ đầu tư của Nhà nước để những cánh đồng của địa phương phát huy hết hiệu quả, tiềm năng vượt xa ngưỡng thu nhập gần 140  triệu đồng/ha/năm như hiện nay.

Bài, ảnh: Nguyễn Hình