Theo kế hoạch ban đầu, toàn tỉnh phấn đấu đến hết năm 2010 sẽ hoàn thành việc lập quy hoạch chung XDNTM ở tất cả các huyện, thành phố, nhưng khi hết thời gian quy định chỉ duy nhất huyện Kiến Xương hoàn thành. Sau nhiều lần gia hạn, kết hợp với các biện pháp chỉ đạo, đôn đốc tích cực, đến hết tháng 7/2011, toàn tỉnh mới có 242/267 xã hoàn thành quy hoạch chung XDNTM, đạt 90%. Trong đó, các xã thuộc 3 huyện Kiến Xương, Quỳnh Phụ, Vũ Thư và thành phố Thái Bình đã phê duyệt xong; còn lại 25 xã của các huyện Đông Hưng, Hưng Hà, Thái Thụy và Tiền Hải chưa gửi hồ sơ quy hoạch đến sở Nông nghiệp & PTNT, sở Xây dựng để thoả thuận. Thậm chí, nhiều xã tiến độ thực hiện rất chậm, đơn vị tư vấn chưa thực hiện báo cáo bản quy hoạch với Đảng bộ xã.

Cùng với triển khai thực hiện quy hoạch chung, có 59/267 xã hoàn thành quy hoạch chi tiết giao thông, thủy lợi nội đồng, tập trung chủ yếu ở Kiến Xương (35/35 xã), Vũ Thư (17/29 xã); 6 huyện, thành phố còn lại mỗi địa phương mới được 1 xã, 172 xã đang tiến hành lập quy hoạch. Đối với quy hoạch chi tiết trung tâm xã, trừ 8 xã điểm, đến nay vẫn chưa có xã nào thực hiện.

Nguyên nhân của việc triển khai lập quy hoạch chung XDNTM ở Thái Bình thời gian qua chậm tiến độ trước hết là do một số cấp uỷ, chính quyền địa phương chưa nhận thức đầy đủ nhiệm vụ của mình trong XDNTM. Đối với việc lập quy hoạch, chưa phối hợp chặt chẽ với các ban ngành chuyên môn của huyện, thành phố, phó mặc trách nhiệm cho đơn vị tư vấn, do đó việc cập nhật biến động về đất đai và điều tra số liệu hiện trạng không đầy đủ. Một số huyện, Ban chỉ đạo XDNTM  chưa làm tốt công tác đôn đốc, kiểm tra, giám sát, coi nhiệm vụ quy hoạch là trách nhiệm của các xã với đơn vị tư vấn.

Toàn tỉnh có 26 đơn vị tư vấn ở cả trong và ngoài tỉnh tham gia lập quy hoạch do vậy một đơn vị tư vấn ký hợp đồng thực hiện lập quy hoạch cho nhiều địa phương, khối lượng công việc rất lớn. Chất lượng chuyên môn của một số đơn vị thấp, thiếu phương tiện kỹ thuật, nhân lực, cử cán bộ năng lực trình độ còn hạn chế, ít kinh nghiệm về thực hiện, thời gian đi thực địa ít nên việc cập nhật thông tin, số liệu chỉnh lý không kịp thời, nhiều sai sót nên bản quy hoạch phải sửa đi, sửa lại nhiều lần, không bảo đảm yêu cầu tiến độ chung theo hợp đồng.

Hiện nay, nhiều xã sau khi hoàn thành việc lập quy hoạch chung, tiếp tục lập quy hoạch chi tiết giao thông, thủy lợi nội đồng nhưng thực tế lại thiếu đơn vị tư vấn chuyên ngành thiết kế giao thông, thủy lợi nội đồng nên rất lúng túng trong việc chọn đơn vị tư vấn. Nhiều đơn vị tư vấn cho rằng: chi phí cho việc lập quy hoạch chi tiết theo quy định hiện nay quá thấp, từ chối không ký hợp đồng nên địa phương dù muốn làm mà “lực bất tòng tâm” dẫn đến tiến độ chậm.

Theo kế hoạch, toàn tỉnh phấn đấu đến hết tháng 8/2011 sẽ phải hoàn thành quy hoạch chung XDNTM và đến hết quý III/2011 hoàn thành quy hoạch chi tiết giao thông, thủy lợi nội đồng. Trong cuộc họp Ban chỉ đạo XDNTM tỉnh trong tháng 7 vừa qua, đồng chí Phạm Văn Sinh, Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh: việc lập quy hoạch chung, đặc biệt là lập quy hoạch chi tiết giao thông, thủy lợi nội đồng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là cơ sở, tiền đề để triển khai việc dồn điền đổi thửa, lập và thực hiện các dự án đầu tư xây dựng các công trình phục vụ sản xuất nông nghiệp. Nếu không đẩy nhanh tiến độ, hoàn thành khâu quan trọng này, chắc chắn không thể thực hiện được mục tiêu hoàn thành việc dồn điền đổi thửa ở 70 xã điểm ở các huyện, thành phố trong năm nay và các khâu khác cũng không thể tiến hành được.

Với khối lượng công việc và sức ép về thời gian rất lớn như vậy thực sự là một nhiệm vụ nặng nề cần sự quyết tâm, nỗ lực của các cấp, các ngành, chính quyền cơ sở và sự đồng thuận, tham gia tích cực của mọi tầng lớp nhân dân. Để tháo “nút thắt” này, hơn lúc nào hết, các cấp, các ngành, các địa phương phải đẩy mạnh tuyên truyền về vai trò, tầm quan trọng của chương trình XDNTM, xác định chủ thể chính trong XDNTM phải là người dân, huy động mọi người cùng tham gia. Ban chỉ đạo XDNTM tỉnh, huyện cần phải đổi mới phương thức hoạt động, vào cuộc tích cực, chỉ đạo quyết liệt, đôn đốc 25 xã còn lại khẩn khương hoàn thành quy hoạch chung. Kiểm tra, rà soát, đánh giá lại năng lực của các đơn vị tư vấn đang thực hiện lập quy hoạch trong tỉnh, mạnh dạn chấm dứt hợp đồng, thực hiện thay thế những đơn vị không đủ năng lực, không tích cực trong việc lập quy hoạch, đồng thời làm rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân đối với những xã chậm tiến độ lập quy hoạch. Dồn trọng tâm cho việc lập quy hoạch chi tiết thông qua giải pháp: mời gọi thêm các đơn vị tư vấn ở trong và ngoài tỉnh để ký hợp đồng lập quy hoạch.

Có thể tạo điều kiện cho các Xí nghiệp khai thác thủy lợi, HTX dịch vụ nông nghiệp, cán bộ địa chính cùng tham gia với các đơn vị tư vấn trong xây dựng quy hoạch giao thông, thủy lợi nội đồng vì đây chính là những đối tượng nắm rõ thực trạng đồng ruộng nhất, rất thuận tiện cho việc lập quy hoạch. Cùng với đó, huyện, các xã, thị trấn cử cán bộ phối hợp chặt chẽ, tích cực với đơn vị tư vấn trong việc đánh giá hiện trạng, cung cấp số liệu, đôn đốc, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện. Có thể cân đối ngân sách, hỗ trợ thêm kinh phí cho việc lập quy hoạch để đẩy nhanh tiến độ. Đối với những xã được chọn làm điểm XDNTM nhưng chưa tích cực thực hiện lập quy hoạch, lập quy hoạch chậm, chất lượng không đạt yêu cầu, tỉnh chủ trương sẽ lựa chọn những xã không được chọn làm điểm nhưng có cách làm sáng tạo, tốt hơn, tiến độ nhanh hơn để thay thế, hỗ trợ các cơ chế đầu tư theo quy định đã ban hành.

Nguyễn Hình