Khi triển khai xây dựng nông thôn mới, Quỳnh Giao có khá nhiều thuận lợi, đó là sự vào cuộc quyết liệt của cấp uỷ, chính quyền và các đoàn thể chính trị, sự đồng thuận ủng hộ rất cao của người dân. Đặc biệt nếu so với Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới, Quỳnh Giao đã đạt 9/ 19 tiêu chí với 20/ 40 nội dung. Trong đó có một số tiêu chí duy trì khá vững chắc như hệ thống chính trị gồm tổ chức Đảng, chính quyền và các đoàn thể nhiều năm liên tục được công nhận vững mạnh toàn diện; Trạm y tế được xây dựng kiên cố với 7 phòng kỹ thuật và các thiết bị tương đối đồng bộ được công nhận chuẩn quốc gia ngay từ năm 2005; hệ thống điện từ năm 2008 đã thay thế từ đường dây AC sang mạng cáp gồm 5 trạm biến áp chia thành 7 tuyến cấp chính với tổng chiều dài 5,8km bảo đảm cung cấp điện ổn định cho 100% hộ dân; tình hình chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững...

Tuy nhiên những khó khăn, thách thức cũng không phải là ít, điển hình là hệ thống cơ sở hạ tầng, đặc biệt là hệ thống giao thông nông thôn, thuỷ lợi nội đồng đều đã xuống cấp nghiêm trọng và nhỏ hẹp chưa đạt chuẩn. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch chậm, tỷ trọng nông nghiệp cao, sản xuất manh mún. Số lao động qua đào tạo chiếm tỷ lệ thấp, lao động nông nghiệp hiện chiếm tới 54,3% gấp hơn 2 lần so với chuẩn nông thôn mới...

Xác định xây dựng nông thôn mới là cuộc cách mạng toàn diện góp phần thay đổi diện mạo khu vực nông nghiệp, nông thôn, nông dân nhằm nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người lao động nên thời gian qua cấp uỷ, chính quyền và các đoàn thể ở Quỳnh Giao đã tích cực vào cuộc, làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, hoàn thành xây dựng đề án và quy hoạch chung được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Hiện xã đang dồn trọng tâm cho công tác dồn điền đổi thửa (DĐĐT) đất nông nghiệp. Mục tiêu của Quỳnh Giao là hoàn thành DĐĐT ngay trong tháng 12 này, sau dồn đổi trung bình mỗi hộ có không quá 2 thửa, tích cực vận động các dòng họ, anh em trong gia đình, các hộ liền kề nhận chung 1 thửa ruộng. Lấy thôn Sơn Đồng làm điểm về cắm mốc lộ giới giao thông thuỷ lợi và đo giao ngoài thực địa sau đó nhân rộng ra các thôn còn lại.

Để hoàn thành mục tiêu trở thành xã nông thôn mới vào năm 2015, Quỳnh Giao đã xây dựng cho mình lộ trình và giải pháp phù hợp. Cụ thể là sau công tác DĐĐT sẽ tập trung cho việc đào đắp bờ vùng, bờ thửa, kiên cố hoá kênh mương và nâng cấp, mở rộng hệ thống đường giao thông nông thôn đáp ứng tiêu chí nông thôn mới. Phấn đấu đào đắp xong hệ thống bờ vùng, bờ thửa trong năm 2012 và hoàn thành cứng hoá toàn bộ hệ thống kênh mương nội đồng từ cấp I đến cấp III với tổng chiều dài 43,5km trong năm 2014.

Đối với hệ thống đường giao thông nông thôn, trước mắt sẽ tổ chức cắm mốc lộ giới và vận động các hộ dân hiến đất, tự nguyện tháo dỡ các công trình trên đất, đóng góp ngày công lao động để giải phóng mặt bằng; tiếp đó sẽ huy động kinh phí theo phương châm Nhà nước và nhân dân cùng làm để từng bước nâng cấp và làm mới 8km đường trục xã, 14,6km đường trục thôn và gần 18km đường trục xóm bảo đảm cho xe có tải trọng 3- 5 tấn lưu hành thuận lợi tới trung tâm các thôn...

Tuy nhiên, muốn trở thành xã nông thôn mới thì điều mà Quỳnh Giao lo lắng nhất chính là phải vượt qua hai "cửa ải" về thu nhập và giảm tỷ lệ lao động nông nghiệp xuống 25%. Nhận thức rõ thách thức trên, xã đã kết hợp DĐĐT với việc tổ chức lại đồng ruộng, quy hoạch hình thành 4 vùng chuyên canh quy mô lớn gồm vùng chuyên màu rộng 15,8ha, vùng 2 lúa + 1 vụ đông rộng 90ha, vùng chuyên canh lúa rộng 69ha và vùng chăn nuôi tập trung rộng 35,6ha. Đồng thời đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi để nâng cao giá trị thu nhập, bố trí 30- 40% diện tích cấy lúa chất lượng cao làm hàng hoá, khuyến khích các hộ đầu tư xây dựng gia trại, trang trại chăn nuôi quy mô lớn.

Để giảm tỷ lệ lao động trong nông nghiệp, một mặt Quỳnh Giao tiếp tục khuyến khích phát triển toàn diện nghề và làng nghề, củng cố, giữa vững các nghề và làng nghề hiện có, kết hợp du nhập thêm các nghề mới có tiềm năng về thị trường và mang lại giá trị sản xuất cao. Mặt khác quy hoạch hình thành cụm công nghiệp tập trung rộng 14,1ha nằm ven tuyến tỉnh lộ 217 nhằm thu hút các doanh nghiệp đến hợp tác, đầu tư; hiện tại cụm công nghiệp này đã thu hút được 6 doanh nghiệp đăng ký xây dựng nhà xưởng sản xuất khung xe đạp, dệt may, gạch bê tông... Khi được cấp phép và đi vào hoạt động sẽ góp phần tạo việc làm tại chỗ cho hàng trăm lao động. Ngoài ra, xã có kế hoạch huy động kinh phí đầu tư nâng cấp, cải tạo chợ trên diện tích 2.500m2 làm đầu mối trao đổi hàng hoá nông sản cho các hộ dân.

Mặc dù đã có lộ trình và giải pháp khá cụ thể, nhưng mô hình nông thôn mới ở Quỳnh Giao chỉ thành công khi có sự lãnh đạo quyết liệt của tổ chức Đảng, vai trò điều hành hiệu quả của chính quyền, sự tham gia tích cực của các đoàn thể chính trị. Đặc biệt là sự đồng thuận và tham gia của mọi người dân, bởi nông dân mới là chủ thể trực tiếp quyết định sự thành bại cũng như tiến độ xây dựng nông thôn mới tại địa phương, đơn vị mình.

Bài, ảnh: Vũ Mạnh