Sau khi thực hiện mở rộng địa giới hành chính, Thành phố hiện có 19 đơn vị hành chính (10 phường và 9 xã). Mặc dù lĩnh vực công nghiệp, thương mại có bước phát triển khá toàn diện nhưng vẫn có tới 1/3 dân số nơi dây sống bằng nông nghiệp. Chính vì vậy, ngay sau khi Nghị quyết số 02 của Tỉnh uỷ ra đời, Thành phố đã coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, huy động cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc nhằm tạo ra diện mạo mới cho khu vực nông nghiệp - nông thôn - nông dân, góp phần để đến năm 2015 Thành phố Thái Bình trở thành đô thị loại II.

Nếu so với các huyện thì quá trình xây dựng nông thôn mới (NTM) ở Thành phố có nhiều thuận lợi vì chỉ có 7 xã triển khai thực hiện; tỷ lệ hộ nghèo đang giảm nhanh; số lao động nông nghiệp chuyển mạnh sang làm công nghiệp và dịch vụ; nguồn thu từ quỹ đất khá lớn... Tuy nhiên, khó khăn cũng không phải là ít do quá trình đô thị hoá đang diễn ra rất nhanh ở tất cả các xã khiến cho việc vận động người dân hiến đất để xây dựng các công trình công cộng và dồn đổi đất nông nghiệp rất khó khăn.

Xuất phát từ đặc điểm là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hoá của cả tỉnh, do vậy việc xây dựng NTM ở Thành phố phải gắn liền với phát triển đô thị theo hướng văn minh, hiện đại. Trong số 9 đơn vị hành chính là các xã, Thành phố đã chọn Phú Xuân, Tân Bình và một phần diện tích đất của 2 xã Vũ Chính, Đông Thọ để xây dựng theo hướng đô thị. Quá trình chỉ đạo xây dựng NTM ở các xã còn lại, Thành phố đặc biệt quan tâm đến khâu quy hoạch, nhất là quy hoạch hệ thống giao thông và khu dân cư để bảo đảm vừa đạt chuẩn theo tiêu chí NTM, vừa tiệm cận với xu hướng mở rộng đô thị.

Với phương châm làm tới đâu chắc tới đó, đến nay các xã đã hoàn thành quy hoạch chung và quy hoạch chi tiết giao thông, thuỷ lợi; 4/ 7 xã hoàn thành dồn đổi đất nông nghiệp, các xã còn lại đã hoàn thành cắm mốc lộ giới, phấn đấu hoàn thành giao đất ngoài thực địa trong năm nay. Đặc biệt do làm tốt công tác tuyên truyền, vận động nên hầu hết người dân đều hiểu rõ mục đích, ý nghĩa của xây dựng NTM, tự nguyện đóng góp ngày công, hiến đất và kinh phí phục vụ đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng. Tổng kinh phí đã huy động tại 7 xã trong 3 năm trở lại đây lên tới 139 tỷ đồng, trong đó vốn do nhân dân đóng góp và con em quê hương tài trợ chiếm 57,39 tỷ đồng. Với lượng kinh phí nói trên, các xã đã xây dựng mới 17,755km kênh mương, gần 11km giao thông nội đồng trục chính, 6,6km đường trục thôn, xây mới 6 bãi chứa rác, 9 trường học các cấp, 8 nhà văn hoá thôn...

Đặc biệt, các xã đã huy động nhân lực và thuê khoán máy móc đào đắp gần 280.000m3 đất, góp phần chỉnh trang hệ thống bờ vùng, bờ thửa đáp ứng yêu cầu tưới tiêu nước phục vụ sản xuất hàng hoá. Nếu so với Bộ tiêu chí quốc gia, đến nay các xã thực hiện xây dựng NTM trên địa bàn Thành phố đều đã đạt từ 6 - 10 tiêu chí. Riêng xã điểm của tỉnh là Vũ Phúc đã đạt 13/ 19 tiêu chí, tăng 5 tiêu chí so với thời điểm năm 2009.

Mặc dù kết quả đạt được là tích cực và toàn diện, nhưng nhìn chung tiến độ triển khai xây dựng NTM của các xã ở Thành phố đều chậm so với kế hoạch. Đến nay, Thành phố vẫn còn 5/ 7 xã chưa hoàn thành quy hoạch khu trung tâm, 7/ 7 xã chưa xây dựng đề án, 3/ 7 xã chưa hoàn thành dồn điền đổi thửa và chỉnh trang đồng ruộng. Một số cấp uỷ, chính quyền và người dân có nhận thức chưa đầy đủ về xây dựng NTM, quá chú trọng đến việc xây dựng cơ sở hạ tầng mà xem nhẹ các nội dung khác. Việc khai thác và huy động nguồn lực tại chỗ, nhất là nguồn lực trong dân còn hạn chế, vẫn còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào trợ cấp của trên..

Để đạt mục tiêu tất cả các xã hoàn thành xây dựng NTM trước năm 2020, trong đó xã Vũ Phúc hoàn thành trong năm 2013, 3 xã khác hoàn thành vào năm 2015, thời gian tới Thành phố còn rất nhiều việc phải làm. Trước hết, ngay trong năm 2012 này cần tập trung chỉ đạo, tháo gỡ khó khăn phấn đấu hoàn thành xây dựng đề án, quy hoạch khu trung tâm, dồn điền đổi thửa và chỉnh trang đồng ruộng tại các xã còn lại. Có cơ chế, chính sách để khai thác tối đa mọi nguồn lực, nhất là nguồn lực tại chỗ để xây dựng các công trình trọng điểm, phấn đấu xây dựng các trường học đạt chuẩn trước năm 2015. Thực hiện tốt chính sách hỗ trợ đào tạo nghề, có cơ chế hỗ trợ vay vốn cho lao động nghèo và lao động có đất nông nghiệp bị thu hồi, phấn đấu mỗi năm tạo việc làm mới cho 4.500- 5.000 lao động, trong đó 60% lao động được đào tạo.

Bên cạnh đó, Thành phố còn chủ trương đẩy mạnh phát triển kinh tế nhằm giảm nghèo và nâng cao thu nhập cho người lao động. Chuyển đổi đất nông nghiệp sang sản xuất hàng hoá, kết hợp hỗ trợ đầu tư xây dựng hạ tầng và áp dụng cơ giới hoá vào các khâu sản xuất để nâng cao giá trị. Phát triển mạnh vùng nuôi trồng thuỷ sản tập trung tại Vũ Chính và Vũ Phúc. Tiếp tục hoàn thiện hạ tầng các cụm công nghiệp và tiếp thu ngành nghề mới để rút bớt lao động trong nông nghiệp. Đa dạng hoá các loại hình dịch vụ phục vụ sản xuất như dịch vụ làm đất, ra hạt, sửa chữa, vận tải...

Ngoài ra, Thành phố cũng sẽ tập trung đổi mới, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức cơ sở Đảng, phát huy hiệu lực, hiệu quả quản lý của chính quyền, phấn đấu hàng năm có trên 75% TCCS Đảng đạt TSVM và 80% chính quyền, đoàn thể đạt vững mạnh.

Vũ Mạnh