“Quyền hạn của HÐND trong giám sát pháp luật tài chính, ngân sách nhiều nhưng đều là vấn đề khó, chứa đựng mối quan hệ phức tạp song HÐND các cấp vẫn phải làm cho tốt!” - đó là chỉ đạo của đồng chí Nguyễn Hồng Diên, Phó Bí thư thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HÐND tỉnh trong cuộc họp giao ban giữa Thường trực HÐND tỉnh với Thường trực HÐND các huyện, thành phố.

Thực hiện chỉ đạo của đồng chí Chủ tịch HÐND tỉnh, Thường trực HÐND và Ban Kinh tế - Xã hội HÐND huyện Kiến Xương đã tăng cường và đổi mới hoạt động giám sát việc chấp hành pháp luật tài chính, ngân sách trên địa bàn huyện.

Thời gian qua, HÐND huyện Kiến Xương được đánh giá là một trong những đơn vị làm tốt hoạt động giám sát chấp hành pháp luật tài chính, ngân sách. Theo quy định của Luật Tổ chức HÐND và UBND, Luật Ngân sách nhà nước, HÐND các cấp có quyền quyết định: kế hoạch tài chính - ngân sách nhà nước 5 năm ở địa phương; dự toán thu, chi ngân sách nhà nước trên địa bàn; phân bổ, phê chuẩn dự toán ngân sách cấp mình; điều chỉnh dự toán ngân sách địa phương trong trường hợp cần thiết và giám sát thực hiện nghị quyết về ngân sách đã được HÐND quyết nghị. HÐND cũng có quyền bãi bỏ những văn bản quy phạm pháp luật về tài chính, ngân sách của UBND cùng cấp và HÐND cấp dưới trái với Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội và các văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên...

Ngay từ kỳ họp đầu năm, Thường trực HÐND và Ban Kinh tế - Xã hội HÐND huyện Kiến Xương đã tổ chức giám sát, thẩm tra việc lập dự toán, phân bổ ngân sách, kết quả thực hiện thu, chi ngân sách năm trước, dự thảo nghị quyết, dự toán ngân sách và phân bổ ngân sách, lập báo cáo giám sát, thẩm tra ngân sách trình HÐND huyện. Ðến kỳ họp giữa năm, tập trung giám sát việc thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, thu, chi ngân sách 6 tháng đầu năm, thẩm định quyết toán ngân sách năm trước, tờ trình của UBND huyện về bổ sung, điều chỉnh ngân sách năm.

Ðồng chí Nguyễn Văn Ðức, Ủy viên thường trực HÐND huyện Kiến Xương cho biết: Ðể thực hiện tốt những nhiệm vụ trên, Thường trực HÐND và các ban của HÐND huyện thường xuyên cập nhật thông tin, số liệu về ngân sách từ năm trước để so sánh, đối chiếu với các nhiệm vụ, chỉ tiêu, dự toán, kinh phí cấp bổ sung từ các nguồn. Ðồng thời nắm vững các quy định của pháp luật, cơ chế, chính sách, định mức đầu tư hỗ trợ của trung ương, của tỉnh trên các lĩnh vực áp dụng cho các cơ quan, đơn vị hưởng thụ ngân sách, bảo đảm nguyên tắc phân bổ và tính công bằng, hợp lý, công khai, minh bạch, tính khả thi của dự toán ngân sách. Bên cạnh đó, tất cả báo cáo giám sát, thẩm tra tài chính HÐND huyện đã phân tích tính xác thực của từng số liệu, thông tin trong báo cáo tài chính của UBND huyện; đánh giá sự cần thiết, mức độ hiệu quả của các chủ trương, đề ra giải pháp hoặc bổ sung giải pháp để nghị quyết của HÐND sau ban hành có tính khả thi cao.

Ngoài giám sát thường xuyên và đột xuất việc triển khai thực hiện nghị quyết của HÐND các cấp, HÐND huyện còn chú trọng giám sát những vấn đề bức xúc, nổi cộm nhiều cử tri và đại biểu HÐND quan tâm, kiến nghị như: việc thu tiền sử dụng đất đối với các tổ chức, hộ gia đình thuê đất sản xuất kinh doanh; quy hoạch, đấu giá; việc sử dụng nguồn kinh phí cấp bù miễn thủy lợi phí; việc thực hiện nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn trái phiếu Chính phủ và các dự án; thu và sử dụng các quỹ thu đóng góp của cán bộ, công nhân và nhân dân theo quy định của nhà nước, của tỉnh; thu và sử dụng các quỹ từ thiện nhân đạo; việc huy động, quản lý, sử dụng kinh phí, nguồn lực đầu tư cho chương trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện.

Ðặc biệt sau giám sát, Thường trực HÐND và các ban của HÐND huyện lập báo cáo, đưa ra các kiến nghị với Huyện ủy, HÐND, UBND huyện xem xét, điều chỉnh, bổ sung, chấn chỉnh những thiếu sót, tồn tại; theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc giải quyết các kiến nghị đoàn giám sát đưa ra của các cơ quan, đơn vị chịu sự giám sát. Qua các cuộc giám sát đã tạo được sự thống nhất giữa chủ trương chỉ đạo của Huyện ủy, sự đồng thuận của UBND huyện, các ngành liên quan và Thường trực HÐND, UBND các xã, thị trấn, góp phần đánh giá tình trạng ngân sách nhà nước, ngân sách địa phương về mức độ chấp hành, tuân thủ pháp luật; xem xét khả năng để đưa ra các biện pháp khắc phục yếu kém, tồn tại nhằm hoàn thiện việc tổ chức thực hiện công tác tài chính, ngân sách.

Ðơn cử như thông qua cuộc giám sát việc tiếp nhận, quản lý, sử dụng các nguồn lực về đầu tư xây dựng nông thôn mới tại xã Thanh Tân, Thường trực HÐND và Ban Kinh tế - Xã hội HÐND huyện kết luận: Quá trình huy động và tiếp nhận, quản lý, sử dụng các nguồn lực của xã Thanh Tân đều theo đúng quy định, tạo niềm tin, sự đồng thuận, ủng hộ cao của nhân dân nên xã đã sớm hoàn thành 19 tiêu chí nông thôn mới, là một trong 4 xã được UBND tỉnh trao Bằng công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới đợt đầu.

Ðể HÐND huyện Kiến Xương làm tốt hơn nữa hoạt động giám sát việc chấp hành pháp luật tài chính ngân sách, đưa ra các quyết định phân bổ, quyết toán ngân sách trên địa bàn đúng, hợp lý, theo đồng chí Nguyễn Văn Ðức, Ủy viên thường trực HÐND huyện thì nên tăng cường từ 1 - 2 chuyên viên giúp việc cho Thường trực HÐND, các ban của HÐND huyện; tách Ban Kinh tế - Xã hội thành Ban Kinh tế  - Ngân sách và Ban Văn hóa - Xã hội, các ban đều có trưởng, phó ban hoạt động chuyên trách; thường xuyên tổ chức tập huấn kỹ năng hoạt động cho đại biểu HÐND cấp huyện, nhất là kỹ năng giám sát và kiến thức về công tác tài chính ngân sách; quy định chế độ phụ cấp kiêm nhiệm chức vụ chủ tịch HÐND cho các đồng chí bí thư, phó bí thư đảng ủy các xã, thị trấn.

Thu Hiền