Muốn tổ chức thành công một cuộc giám sát, HĐND các cấp phải làm tốt tất cả các khâu, từ xây dựng kế hoạch, lựa chọn nội dung, đối tượng, thời điểm giám sát, cách thức tổ chức, ban hành kết luận và kiểm tra, đôn đốc thực hiện các kết luận sau giám sát. Trong đó, tăng cường và làm tốt việc kiểm tra, đôn đốc thực hiện các kết luận sau giám sát là khâu quan trọng nhất, quyết định mức độ giảm sai sót, khắc phục tồn tại, yếu kém trong thực hiện pháp luật nói chung, kết luận sau giám sát của HĐND nói riêng.

Thời gian qua, HĐND huyện Đông Hưng luôn chú trọng làm tốt chức năng giám sát gắn với việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình. Để giám sát đạt hiệu quả cao, trong các kỳ họp cuối năm, Thường trực HĐND huyện chủ động xây dựng kế hoạch, chương trình giám sát với hình thức và nội dung khác nhau như: công tác thu, chi, quyết toán ngân sách, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, thực hiện pháp luật về bảo vệ môi trường, quản lý, sử dụng đất đai... Trong hoạt động giám sát, Thường trực HĐND huyện luôn giữ vai trò điều hòa, phối hợp cùng các ban của HĐND và Ủy ban Mặt trận Tổ quốc huyện, các tổ chức thành viên, cơ quan bảo vệ pháp luật tổ chức nhiều đợt giám sát theo chương trình giám sát hàng năm của HĐND.

Đồng chí Nguyễn Duy Tùng, Phó Chủ tịch HĐND huyện cho biết: Trong quá trình xây dựng chương trình, kế hoạch giám sát, HĐND huyện rất chú trọng đến việc lựa chọn đối tượng, lĩnh vực, hình thức giám sát phù hợp, có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào những vấn đề thiết thực, bức xúc, đang được đông đảo cử tri quan tâm hay vấn đề liên quan đến tình hình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Cùng với đó, HĐND huyện lựa chọn thành viên tham gia đoàn giám sát là người có trình độ, am hiểu pháp luật, có năng lực, bản lĩnh vững vàng và trách nhiệm, có cách nhìn sáng suốt và phương pháp làm việc khoa học, hợp lý, dám nói thẳng, nói thật, không nể nang, né tránh, luôn vì lợi ích chính đáng của nhân dân.

Để kiến nghị sau giám sát được thực hiện nghiêm túc, kết thúc mỗi đợt giám sát đều tiến hành họp đoàn giám sát để phân tích, đánh giá, đưa ra các kết luận, kiến nghị chuẩn xác, đúng pháp luật, nội dung cụ thể, đúng phạm vi trách nhiệm của đối tượng phải thực hiện, tránh kiến nghị theo kiểu chung chung, làm cho đối tượng chịu sự giám sát phải “tâm phục, khẩu phục”. Các kiến nghị sau giám sát có thời hạn cụ thể yêu cầu đối tượng chịu giám sát thực hiện để dễ kiểm tra, đôn đốc. Với một số đơn vị như doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài chưa hiểu nhiều về hoạt động giám sát của HĐND, các thành viên trong đoàn dành thời gian giải thích về chức năng, nhiệm vụ của HĐND, mục đích, ý nghĩa của hoạt động giám sát theo luật định đã giúp họ hiểu rõ hơn về pháp luật của Việt Nam, về HĐND, trách nhiệm của họ từ đó tích cực thực hiện kết luận, kiến nghị giám sát của HĐND. Trong suốt quá trình giám sát, HĐND huyện bảo đảm nguyên tắc công khai, dân chủ, công tâm, vô tư, đánh giá đúng mức những gì cơ quan, đơn vị chịu giám sát làm tốt, chỉ ra những hạn chế, yếu kém, yêu cầu sửa chữa, khắc phục.

Một góc thị trấn Đông Hưng. Ảnh: Ngọc Linh

Sau khi đưa ra được kết luận, kiến nghị, công việc quan trọng nữa là tăng cường kiểm tra, theo dõi, đôn đốc các đơn vị chịu sự giám sát thực hiện. Báo cáo kết quả giám sát hoàn chỉnh được HĐND huyện chuyển cho đơn vị chịu sự giám sát và các cơ quan liên quan; giao Văn phòng HĐND và UBND huyện theo dõi, cập nhật các kiến nghị, thường xuyên rà soát việc thực hiện các kiến nghị đó. Những kiến nghị chưa được thực hiện hoặc thực hiện không đạt yêu cầu, HĐND huyện có văn bản nhắc nhở hoặc tổ chức tái giám sát, tuyệt đối không làm theo kiểu “đánh trống bỏ dùi”.

Đến nay, luật về hoạt động giám sát của HĐND các cấp chưa được ban hành, chế tài xử phạt chưa cụ thể, biện pháp mà HĐND huyện Đông Hưng áp dụng với những trường hợp cố tình không thực hiện kết luận, kiến nghị sau giám sát là đưa những vấn đề đó vào nội dung chất vấn tại các kỳ họp HĐND, chuyển thành câu hỏi chất vấn, yêu cầu các cơ quan chuyên môn trả lời công khai để nhân dân theo dõi, giám sát. Cách làm này của HĐND huyện Đông Hưng được đồng chí Phó Bí thư thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh đánh giá cao và yêu cầu HĐND các cấp áp dụng để các cơ quan, đơn vị chịu sự giám sát thực hiện nghiêm kiến nghị, kết luận sau giám sát. 

Đối với một số kết luận, kiến nghị đòi hỏi phải có biện pháp khắc phục ngay thì Thường trực HĐND huyện Đông Hưng yêu cầu các đơn vị tổ chức thực hiện khẩn trương, những kiến nghị giám sát đòi hỏi phải có thời gian, nguồn lực hoặc nhiều cơ quan cùng thực hiện thì HĐND huyện tạo điều kiện để thực hiện.

Khó khăn lớn nhất hiện nay không chỉ của HĐND huyện Đông Hưng mà của HĐND các cấp nhằm thực hiện hiệu quả hoạt động giám sát, nhất là việc đôn đốc thực hiện kết luận, kiến nghị sau giám sát là thiếu chế tài, biện pháp xử lý. Vì vậy, HĐND huyện Đông Hưng đề nghị Quốc hội sớm ban hành Luật Giám sát HĐND các cấp; các đại biểu HĐND cần dành thời gian nghiên cứu các văn bản pháp luật, báo cáo về thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, của địa phương để thực hiện tốt vai trò giám sát của người đại biểu dân cử.

Thu Hiền