Cách đây 9 năm, gia đình ông Nguyễn Hữu Hùng (72 tuổi), thôn Hội Kê là hộ đầu tiên nuôi ốc nhồi ở xã Hồng Lý. Vốn là người mạnh dạn, chịu khó, ông Hùng từng thử nghiệm nuôi cua, chạch, lươn, ba ba… nhưng hiệu quả chưa cao. Năm 2008, nhận thấy ốc nhồi ngày càng khan hiếm trong tự nhiên và có giá trị kinh tế cao, ông nung nấu ý định nuôi ốc nhồi. Sau tìm hiểu, tháng 10/2008, ông lặn lội tìm ra một trang trại ở Hải Phòng mua được 5.000 con ốc nhồi giống, mỗi con to bằng hạt ngô với giá 1.000 đồng/con. Tuy nhiên, do chưa nắm được kỹ thuật, sau 4 tháng nuôi, toàn bộ số ốc nhồi ông mua bị chết hết. Không còn giống, ông Hùng tự đi mò ốc ở khắp các ao trong xã, sau mấy ngày mò được khoảng 2 - 3kg ốc nhồi tự nhiên. Từ số ốc ban đầu này, ông cẩn thận ương giống, dần dần nhân ra được hàng vạn con ốc nhồi sau vài năm. 

Hiện tại với 400m² ao, ông vừa ương ốc nhồi giống vừa nuôi ốc thịt, mỗi năm thu lãi gần 70 triệu đồng. Tính riêng từ đầu tháng 4/2017 đến nay, ông xuất ra thị trường 70.000 con ốc nhồi giống và 2,5 tạ ốc nhồi thương phẩm, thu lãi 55 triệu đồng, dự kiến đến dịp tết Nguyên đán Mậu Tuất 2018 gia đình ông mới thu hoạch rộ ốc nhồi thương phẩm, ước tính tổng nguồn thu đạt 70 - 80 triệu đồng. Sau thành công của ông Hùng, đến nay, nhiều gia đình ở Hồng Lý mạnh dạn triển khai mô hình nuôi ốc nhồi giống và thương phẩm.

Hơn 100m² ao trước kia, gia đình ông Trần Duy Tiên, thôn Phú Mỹ, xã Hồng Lý thường bỏ không hoặc thả cá phục vụ nhu cầu của gia đình. 5 năm nay, ông Tiên chuyển sang nuôi ốc nhồi. 

Ông Tiên cho biết: Ốc nhồi có sức đề kháng rất tốt, dễ chăm sóc, chỉ cần nguồn nước tự nhiên sạch là có thể nuôi ốc nhồi. Thức ăn của ốc nhồi hoàn toàn là bèo tấm, lá cây, rau, củ quả thả nổi trên mặt nước nên dễ kiếm, chi phí đầu tư không đáng kể. Ao nuôi ốc phải bảo đảm không có các loại cá, ốc bươu vàng ăn hại ốc nhồi. Ốc sống tốt, phát triển và sinh sản ở nhiệt độ khoảng từ 20 - 32⁰C, vì vậy ở miền Bắc như vùng quê Hồng Lý, bà con thường bắt đầu nuôi ốc nhồi từ tháng 4 - 12, vào mùa đông ốc sẽ dừng ăn và tìm nơi trú ẩn, đặc biệt nếu sương muối hoặc nước giá buốt sẽ làm ốc chết. 

Để tránh rét cho ốc, gia đình ông quây bạt xung quanh ao, bể nuôi để chắn gió lùa, hoặc thả lớp bèo tấm dày trên mặt ao. Đặc biệt, chuột là “kẻ thù” lớn nhất của ốc nhồi, nó có thể ăn hại cả 1 bao ốc thương phẩm trong 1 đêm, vì vậy gia đình phải chủ động phòng, chống chuột ở ao, bể nuôi. Đối với ốc nhồi giống, sau khi trứng nở, gia đình ương khoảng 20 ngày là được bán. Trước kia, chưa có kinh nghiệm ương, tỷ lệ trứng nở chỉ đạt 30 - 40% nhưng hiện nay tỷ lệ trứng nở đã đạt khoảng 90%. Đối với ốc nhồi thịt, nuôi 3 - 4 tháng/lứa vào mùa hè; từ 5 - 6 tháng/lứa vào mùa thu đông. Quy trình nuôi ốc nhồi hoàn toàn dựa vào quy trình sinh sản, phát triển, thức ăn tự nhiên của ốc nhồi, vì thế chất lượng ốc nhồi rất thơm ngon, phục vụ chủ yếu cho các nhà hàng cao cấp trong và ngoài tỉnh, hiện nay chưa đáp ứng đủ nhu cầu của khách hàng. Như gia đình ông, từ ngày chuyển sang nuôi ốc, mỗi năm thu lãi từ 30 - 40 triệu đồng, nuôi ốc nhàn, không dịch bệnh, hầu như không mất chi phí đầu tư mà hiệu quả cao.

Ở Hồng Lý hiện có khoảng 60 hộ nuôi ốc nhồi giống và thương phẩm. 

Ông Nguyễn Đình Khanh, Chủ tịch Hội Nông dân xã cho biết: Là địa phương có nhiều ao, đầm, trước kia, bà con thường nuôi thả cá, nhưng hiệu quả kinh tế chưa cao, cá hay bị dịch bệnh. Mấy năm nay, học hỏi mô hình của gia đình ông Hùng, ông Tiên, nhiều hộ đã mạnh dạn chuyển đổi sang nuôi ốc nhồi, trong đó có gần chục hộ nuôi ốc lớn với quy mô hàng vạn con ốc mỗi lứa. Ngoài nuôi thả tự do trong ao hoặc nuôi tại bể, nhiều hộ làm tráng, tức là làm lưới vuông quây kín, rộng từ 5 - 30m² rồi thả giữa ao, bên ngoài tráng bà con vẫn có thể kết hợp nuôi thả các loại cá khác mà không sợ gây hại ốc nhồi. Hồng Lý là vùng bãi, quanh năm sẵn các loại rau nên thức ăn của ốc hoàn toàn có thể tận dụng. Hiện nay giá ốc nhồi giống đạt từ 600 - 700 đồng/con, từ 70.000 - 85.000 đồng/kg ốc nhồi thương phẩm, với mức giá này nuôi ốc nhồi cho hiệu quả kinh tế khoảng 60 - 70 triệu đồng/sào, thị trường tiêu thụ thuận lợi. Hội Nông dân xã đang tuyên truyền, vận động các gia đình hướng dẫn, hỗ trợ nhau về giống, kỹ thuật chăm sóc ốc để từng bước mở rộng diện tích nuôi ốc nhồi tại địa phương; vận động nhân dân giữ gìn vệ sinh môi trường, giữ sạch nguồn nước, tạo điều kiện cho các hộ nuôi ốc nhồi hiệu quả. Chúng tôi khuyến khích bà con phát triển, nhân rộng mô hình nuôi ốc nhồi bởi nó không chỉ đem lại nguồn thu nhập khá cho nông dân mà còn góp phần bảo tồn, lưu giữ nguồn giống ốc nhồi đang đứng trước nguy cơ biến mất trong tự nhiên.

Quỳnh Lưu