Theo Quyết định, mức cho vay đối với hộ cận nghèo do NHCSXH và hộ vay thỏa thuận nhưng không vượt quá mức cho vay tối đa phục vụ sản xuất, kinh doanh áp dụng đối với hộ nghèo trong từng thời kỳ (30 triệu đồng/hộ); đối với lãi suất cho vay, bằng 130% lãi suất cho vay vốn đối với hộ nghèo quy định trong từng thời kỳ (hiện nay là 10,14%/năm), lãi suất nợ quá hạn bằng 130% lãi suất cho vay. Thời hạn cho vay do NHCSXH và hộ cận nghèo vay vốn thỏa thuận phù hợp với chu kỳ sản xuất, kinh doanh và khả năng trả nợ của khách hàng.

Trao đổi với chúng tôi, ông Vũ Văn Thuân, Phó Giám đốc Chi nhánh NHCSXH tỉnh cho biết: Xác định tầm quan trọng của Quyết định nên ngay từ đầu tháng 5, Chi nhánh NHCSXH tỉnh đã tổ chức họp triển khai đến cán bộ chủ chốt từ tỉnh đến các huyện, thành phố, từ đó yêu cầu các huyện, thành phố triển khai nội dung Quyết định và các văn bản hướng dẫn của NHCSXH Trung ương đến toàn thể cán bộ trong đơn vị, báo cáo trưởng ban đại diện hội đồng quản trị NHCSXH cấp huyện để khẩn trương triển khai đến các tổ chức hội, đoàn thể, các tổ tiết kiệm và vay vốn.

Bên cạnh đó, Chi nhánh NHCSXH tỉnh còn tham mưu với UBND tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo các cấp, các ngành, các tổ chức hội đoàn thể theo chức năng của mình phối hợp cùng NHCSXH tổ chức thực hiện. Tổ chức tốt công tác tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng và tại các điểm trực giao dịch tại các xã, phường, thị trấn để người dân nắm bắt chủ trương của Chính phủ và cùng thực hiện; chủ động phối hợp với UBND các xã, phường rà soát danh sách hộ cận nghèo có nhu cầu vay vốn để giải ngân kịp thời cho các đối tượng thụ hưởng.

Đối với những hộ đang có dư nợ từ chương trình cho vay hộ nghèo đến nay đã thoát nghèo, Chi nhánh NHCSXH tỉnh thực hiện thu hồi nợ, nâng suất đầu tư cho các hộ nghèo, phần còn lại báo cáo trưởng ban đại diện hội đồng quản trị cấp huyện chuyển sang cho vay chương trình hộ cận nghèo. Đến ngày 26/4, tổng dư nợ cho vay hộ nghèo toàn tỉnh đạt 562,64 tỷ đồng, trong đó tổng dư nợ cho vay hộ nghèo đến hạn phải trả tính đến ngày 31/12/2013 khoảng 260 tỷ đồng. Với số tiền đó, Chi nhánh NHCSXH tỉnh dự tính chuyển khoảng 50% sang cho vay hộ cận nghèo. Ngoài ra, UBND tỉnh cũng đã ban hành quyết định phê duyệt chỉ tiêu kế hoạch tín dụng năm 2013 đối với chương trình cho vay hộ cận nghèo với tổng số 14 tỷ đồng từ nguồn vốn phân bổ của NHCSXH Việt Nam.

Không chỉ có sự vào cuộc tích cực của NHCSXH từ tỉnh đến huyện, thành phố mà cấp ủy, chính quyền và các tổ chức hội đoàn thể ở các địa phương trong toàn tỉnh cũng sớm chỉ đạo thực hiện tốt công tác tuyên truyền, phổ biến các nội dung tới người dân. Ông Nguyễn Hữu Mạnh, Chủ tịch UBND, Trưởng ban giảm nghèo xã Minh Quang (Vũ Thư) cho biết: Là xã thuần nông nên đời sống nhân dân ở Minh Quang còn gặp nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo toàn xã chiếm 4,83% và hộ cận nghèo chiếm 4,27%. Những năm qua, thực hiện Nghị định 78 của Chính phủ về tín dụng đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác, nhiều hộ nghèo ở Minh Quang sau khi vay vốn NHCSXH đã thoát nghèo nhưng thiếu tính bền vững. Vì thế, khi gặp phải khó khăn nhiều hộ lại rơi xuống mức cận nghèo, thậm chí xuống nghèo.

Mở rộng tín dụng ưu đãi cho vay hộ cận nghèo theo Quyết định 15 của Thủ tướng Chính phủ chính là một trong những giải pháp tạo điều kiện giúp họ tiếp tục phát triển kinh tế, vươn lên thoát nghèo bền vững. Với kinh nghiệm sẵn có từ chương trình cho vay hộ nghèo cộng với sự hướng dẫn tận tình của cán bộ Phòng giao dịch NHCSXH huyện, 12 tổ tiết kiệm và vay vốn nhận ủy thác từ các tổ chức hội đoàn thể trong xã chắc chắn sẽ giúp các hộ cận nghèo có nhu cầu vay vốn tiếp cận nguồn vốn ưu đãi một cách nhanh nhất.

Trao đổi về những thuận lợi và khó khăn sẽ gặp phải khi triển khai thực hiện Quyết định 15, ông Thuân cho biết thêm: Đây là một trong những chính sách phù hợp với điều kiện hiện nay khi cả nước đang chung sức xây dựng nông thôn mới, tỷ lệ hộ nghèo giảm đã tạo ra nguồn vốn giúp luân chuyển sang cho vay hộ cận nghèo. Từ đó có thể nâng mức cho vay đối với hộ cận nghèo trong khi thực tế hiện nay bình quân dư nợ cho vay hộ nghèo ở Thái Bình chỉ được 12,7 triệu đồng/hộ. Bên cạnh đó, việc cho vay đối với hộ cận nghèo được thực hiện như đối với cho vay hộ nghèo, do đó kể cả các tổ chức hội, đoàn thể lẫn đối tượng vay đều đã quen thuộc với hồ sơ, thủ tục và quy trình cho vay. Tuy nhiên, theo quy định hiện tại, việc rà soát hộ nghèo và hộ cận nghèo chỉ được thực hiện một lần trong năm. Chính vì thế, những hộ nghèo và hộ cận nghèo mới phát sinh có nhu cầu vay vốn sẽ khó có thể tiếp cận ngay được nguồn vốn.

Hiện nay, Chi nhánh NHCSXH tỉnh đang rà soát các điều kiện, thủ tục cho vay hộ cận nghèo và sẽ bắt đầu thực hiện cho vay từ trung tuần tháng 5. "Quyết định 15 được ban hành thực sự là một tín hiệu vui đối với những hộ cận nghèo như chúng tôi. Nhưng thực tế hiện nay, hầu hết các ngân hàng thương mại đều đang có xu hướng giảm lãi suất, kể cả huy động và cho vay. Chính vì thế mức lãi suất 10,14%/năm sẽ trở thành cao trong khi hoàn cảnh gia đình chúng tôi đều rất khó khăn". Đó chính là tâm sự của bác Phạm Thị Nẩy (thôn La Nguyễn, xã Minh Quang, huyện Vũ Thư) và cũng là băn khoăn của nhiều hộ cận nghèo khác trong toàn tỉnh, mong các cấp nghiên cứu, xem xét điều chỉnh mức lãi suất cho vay phù hợp hơn với điều kiện thực tế hiện nay.

Minh Hương